Του Γιώργου Λεκάκη
Η εύρεση της ηλικίας του σχεδόν πλήρους κρανίου, που βρέθηκε στο Σπήλαιο Πετραλώνων Χαλκιδικής στην Μακεδονία, στην Ελλάδα, είναι εξαιρετικής σημασίας, επειδή αυτό το απολίθωμα κατέχει κεντρική θέση στην εξέλιξη του ανθρώπου στην Ευρώπη.
Αυτό το θέμα έχει συζητηθεί από την ανακάλυψή του, πριν από περισσότερα από 60 χρόνια, υπογραμμίζοντας τις δυσκολίες στην εφαρμογή μεθόδων φυσικής χρονολόγησης σε προϊστορικά δείγματα. Προηγούμενα αποτελέσματα που ελήφθησαν σε διάφορους τύπους δειγμάτων απέδωσαν ένα μεγάλο εύρος ηλικίας από 170.000 έως και 700.000 χρόνων. [1]
Από την άλλη πλευρά, η αρχική στρωματογραφική θέση του κρανίου παραμένει επίσης αινιγματική, παρά τις προσπάθειες που κατέβαλαν διάφοροι ερευνητές.
Νέα επιστημονική μελέτη παρουσιάζει νέες χρονολογήσεις της σειράς U, που πραγματοποιήθηκαν στον ασβεστίτη, ο οποίος αναπτύχθηκε απ’ ευθείας στο κρανίο, το οποίο είναι το μόνο δείγμα που μπορεί να παρέχει κρίσιμες πληροφορίες για την ηλικία του απολιθώματος.
Τα αποτελέσματα αποδίδουν μια πεπερασμένη ηλικία, που υποδηλώνει ότι το κρανίο των Πετραλώνων έχει ελάχιστη ηλικία 286.000 ± 9.000 χρόνων.
Άλλα σπηλαιώδη και ασβεστιτικά επιστρώματα ελήφθησαν ως δείγματα σε τρεις κύριες τοποθεσίες στο σπήλαιο. Μεταξύ αυτών, δείγματα προήλθαν από το λεγόμενο «Μαυσωλείο» – σ.σ.: όπως το ονόμασε ο δρ. Άρ. Πουλιανός – όπου ευρέθη το κρανίο, «κολλημένο» σε έναν τοίχο.
Τα δεδομένα δείχνουν ότι ο ασβεστίτης, που καλύπτει το κρανίο, δεν είναι σύγχρονος με αυτόν του τείχους του «Μαυσωλείου», παρά τις προηγούμενες εικασίες.
Οι διαφορετικές πιθανότητες, ανάλογα με το αν το κρανίο ήταν προσκολλημένο στον τοίχο, συζητούνται σε αυτην την μελέτη.
Από μορφολογικής άποψης, ο «αρχάνθρωπος των Πετραλώνων» αποτελεί μέρος μιας ξεχωριστής και πιο πρωτόγονης ομάδας και από τον Homo sapiens και από τους Νεάντερταλ.[2] Συνυπήρξε δε παράλληλα με την εξελισσόμενη γενεαλογία των Νεάντερταλ στο ύστερο Μέσο Πλειστόκαινο της Ευρώπης.
ΠΗΓΗ: C. Falguères, Α. Νταρλας, κ.ά. «New U-series dates on the Petralona cranium, a key fossil in European human evolution», Journal of Human Evolution, https://doi.org/10.1016/j.jhevol.2025.103732, Vol. 206, Σεπτ. 2025, 103732, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.10.2025.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ – ΣΧΟΛΙΑ Γ. Λεκάκη:
- Το ερώτημα παραμένει: Πού ειναι το κρανιο του ανθρωπου των Πετραλωνων;;;
[1] Άλλες χρονολογήσεις έδωσαν ηλικία 1.100.000 χρόνων. Στην νυν έκταση της Ελλάδας βέβαια, έχουν ευρεθεί πολύ παλαιότερα δείγματα ανθρώπων, έως και 10.000.000 χρόνων – ίσως και παλαιότερα – ΔΙΑΒΑΣΤΕ τε το ΕΔΩ και ΕΔΩ.
[2] Άρα σωστά ο δρ. Άρ. Πουλιανός εισηγήθηκε να ονομασθεί Homo Petraloniensis.
700.000 χρονων χρονια πριν αρχανθρωπος των Πετραλωνων Χαλκιδικης πρωτογονη ομαδα ανθρωπου, Homo sapiens Νεαντερταλ Λεκακης Πουλιανος Πετραλανα Χαλκιδικη πρωτανθρωπος χομο σαπιενς ηλικια πληροες αρχαιο κρανιο Σπηλαιο Πετραλωνων μακεδονια Ελλαδα, εξαιρετικη σημασια απολιθωμα εξελιξη ανθρωπου Ευρωπη ανακαλυψη δυσκολια εφαρμογη μεθοδος φυσικη χρονολογηση προιστορια 170.000 στρωματογραφια αινιγμα χρονολογησεις σειρα U, ασβεστιτης, δειγμα 286.000 295.000 277.000 σπηλαιωδη ασβεστιτικα επιστρωματα δειγματα Μαυσωλειο τοιχος μορφολογια ανθρωπος εξελισσομενη γενεαλογια υστερο Μεσο Πλειστοκαινο 1.100.000 10.000.000 Homo Petraloniensis
