Του Μάριου Δεσύλλα, σύμβουλου Βιοδυναμικής Γεωργίας
«Αν στις 20 του Ιούλη, μέρα που γιορτάζεται του Προφήτη Ηλία, είναι γέμωση το φεγγάρι, εκείνο το χρόνο έχει μεγαλύτερη ελαιοπεριεκτικότητα η ελιά. Το αντίθετο όταν είναι στην λίγωση. Το είδα το 2020, όπου ήταν το φεγγάρι στη γέμιση και “βγάζοντάς τις ελιές” (πηγαίνοντάς τις δηλαδή στο ελαιοτριβείο) τις πρώτες μέρες του Νοέμβρη, ήρθαν 4,5 κιλά καρπός προς 1 κιλό λάδι. Έβλεπα την «κουτσουνάρα»[1] να τρέχει… Ενώ το 2022 σε ίδιες μέρες, πάλι σε πρώιμη δηλαδή συλλογή, ήρθαν 5,5 – 6 προς 1. Τούτο-να το λέγανε οι παλαιοί και έχει όντως παρατηρηθεί».
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΕΡΙ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ, ΕΔΩ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκακης “Ταματα και αναθηματα”.
Σχόλια
Από την πρακτική εμπειρία ξέρουμε ότι η περιεκτικότητα σε λάδι του καρπού της ελιάς αρχίζει να είναι εμφανής στο μάτι και στο χέρι, από τον Αύγουστο και μετά. Όμως η Φυσιολογία μας λέει ότι η ένταση σχηματισμού του ελαιολάδου μέσα στον καρπό, εμφανίζει ένα maximum αρκετά πιο πριν: 100 ημέρες μετά την πλήρη άνθιση. Έτσι αν οι ελιές ανθίζουν στις 10 με 20 του Απρίλη (για την Κρήτη), τότε το μέγιστο αυτό παρατηρείται αντίστοιχα πράγματι περίπου στις 20 Ιουλίου, ημέρα εορτασμού του προφήτη Ηλία!
Ένταση σχηματισμού και συσσώρευσης του ελαιολάδου στον καρπό της ελιάς. Η βιο-σύνθεση του ελαιολάδου, που εδώ καταγράφεται σε mg ανά ήμερα και ανά καρπό, φτάνει ένα max ανάμεσα στις 80 και 120 μέρες από την πλήρη άνθιση, άρα κατά μέσο όρο σε 100 ημέρες. (ΠΗΓΗ: “Ciclo del sviluppo del frutto” – Academia Nazionale dell’Olio. Tombesi, Gucci).
Επί τη ευκαιρία: Ποια τα στάδια ανάπτυξης του καρπού της ελιάς.
- Ξεχωρίζει ο μικρός καρπός – 7 με 10 μέρες μετά την πλήρη άνθιση.
- Γρήγορη κυτταροδιαίρεση (μέγεθος φακής): εδώ το περιβαλλοντικό stress (έλλειψη νερού π.χ.) μειώνει το μέγεθος του καρπού. Η έκθεση στο φως αντίθετα το αυξάνει, όπως και την ελαιοπεριεκτικότητα. Εξ ου και συνιστάται ως «ώθηση φωτός–πυρός» ο ψεκασμός με το βιοδυναμικό σκεύασμα 501 (χαλαζίας).
- Ξυλοποίηση πυρήνα. Αρχίζει η ευαισθησία στις προσβολές του δάκου.
- Διογκώνεται το μεσοκάρπιο, σταγόνες ελαίου αποθηκεύονται στα χυμοτόπια.
- Αλλαγή χρώματος (μαύρισμα) και ωρίμανση.
Τώρα τι ‘ναι αυτό που συμβαίνει γενικότερα ως φαινόμενο στην Φύση στις 20 Ιουλίου;
Στην αρχαιότητα η περίοδος αυτή είχε συνδυαστεί με γιορτές για την λατρεία του Διός. Επίσης τις μέρες αυτές στο τέλος του Ιούλη, οπότε και συνήθως εμφανίζονται οι πρώτες μεγάλες ζέστες, τα «κύματα καύσωνα» των σύγχρονων δελτίων καιρού, οι αρχαίοι τις ονόμαζαν «Κυνάδες ημέρες» ή «Κυνικά καύματα», από τον αστερισμό του Κυνός που τότε βρισκόταν πιο κοντά στη Γη.
Ποια η σχέση όμως Δία και ζέστης; Ο Δίας ήταν ο Θεός που με τις αστραπές και τους κεραυνούς του «κατέβαζε φωτιά από τον Ουρανό στη Γη». Και πώς σχετίζονται στη συνέχεια ζέστη, Δίας και προφήτης-Ηλίας;(!). Ένα αντίστοιχο ρόλο με τον Δία παίρνει στο χριστιανικό εορτολόγιο ο προφήτης Ηλίας, καθώς είναι κι αυτός «ρυθμιστής του καιρού». Εξ ου και:
- «Τ’ άι – Λιός, γυρίζει ο καιρός αλλιώς».
Αλλά και κατεβάζει επίσης κι αυτός «φωτιά από τον ουρανό στη γη», θαύμα που κατά τη βιβλική διήγηση επανέλαβε τρεις φορές. Από εδώ ίσως και η – απόλυτα σχετική με την παράδοση που εξετάζουμε – παροιμία:
- «Από τ’ άι-Λια, μπαίνει το λάδι στην ελιά».
Συσχέτιση που για να γίνει κατανοητή και να «κουμπώσει» το όλο πράγμα, χρειάζεται ακόμη ένας κρίκος: το λάδι της ελιάς αλλά και όλα τα λάδια, όπως και τα αιθέρια έλαια, ανήκουν ή αντιστοιχούν – ως «βιοδυναμική ποιότητα» – με το στοιχείο της φωτιάς.
Εξ άλλου υπάρχει ανάλογη παράδοση και για το αμπέλι:
«Της αγιάς Μαρίνας ρόγα, του Αι-Λια σταφύλι και της Παναγιάς μαντήλι».
Δηλαδή από τέλη Ιουλίου μπορείς να βρεις σταφύλι ώριμο να φας και από τις 15 Αυγούστου θα έχουν ωριμάσει όλα, μπορείς να τρυγήσεις. Ξέρουμε βέβαια ότι αυτό εξαρτάται από την περιοχή και την ποικιλία…
Ευχαριστίες: Την παρατήρηση αυτή μας μετέφερε ο γεωπόνος Οδ. Μαργαριτάκης από τον Πλάτανο Κισσάμου Χανίων. Αφορά βέβαια μόνο πρόβλεψη, μια και δεν μπορείς να κάνεις κάτι για να αλλάξεις σε ποια φάση είναι το φεγγάρι εκείνη τη χρονιά. Αφ’ ενός όμως αποκαλύπτει όμορφες συσχετίσεις Φύσης, καιρού και παράδοσης. Αφ’ ετέρου μας δίνει την ευκαιρία να μιλήσουμε για τις φάσεις ανάπτυξης του καρπού του αγαπημένου δέντρου της ελιάς – και να κατανοήσουμε πότε και γιατί επεμβαίνουμε με το ΒΔ 501. Τον ευχαριστούμε λοιπόν για την παρακίνηση!
Σχετική παράδοση από την Κεφαλονιά
«Ο άγιος (προφήτης Ηλίας) είναι στις κορφές, γιατί δεν πάτησε ποτέ στον κάμπο, ούτε σε χώμα τόνε θάψανε. Γυρίζει με το άρμα του στον ουρανό και μονάχα στις κορφές στέκει ν’ ανασάνει». – Ξεκάθαρη η «μεταβίβαση» του Ήλιου – Απόλλωνα – Φαέθωνα στον προφήτη Ηλία, που πατάει στο ότι όντως στην αφήγηση της Βίβλου παραλαμβάνεται από πύρινο άρμα και χάνεται στους ουρανούς…
ΠΗΓΗ: Απόσπασμα από το βιβλίο του Μ. Δεσύλλα «Όλες οι Ιστορίες – έμπνευση και οδηγίες για την καλλιέργεια με το φεγγάρι», εκδ. Εν Δυνάμει. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 25.2.2025.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1] Κουτσουνάρα (ή κουτσουνάρι). Η βρύση του ελαιοδιαχωριστήρα, του τελικού μηχανήματος του ελαιοτριβείου. Πιθανόν από το goccionara (στα ιταλικά goccia = σταγόνα). Ονομασία που έρχεται από παλιά, όταν στα ελαιοτριβεία με τον κατακόρυφο διαχωρισμό, λόγω βαρύτητας, το λάδι έβγαινε δύσκολα και αργά, σε σταγόνες. Αντίθετα στις μέρες μας – κι ιδίως όταν είναι μεγάλη η ελαιοπεριεκτικότητα – «τρέχει η κουτσουνάρα».
φυση 20 Ιουλιου ιουλιος γιορτες του Διος, τ’ αη αι Λιος ελια φυσις Ιουλιος γιορτη Διας ελαιοδενδρο Δεσυλλας προφητη Ηλια φεγγαρι γεμωση Δυτικη Κρητη Ιουλη, εορτη Προφητης Ηλιας, γεμιση ελαιοπεριεκτικοτητα λιγωση ελιες ελαιοτριβειο Νοεμβριος καρπος λαδι κουτσουναρα συλλογη περιεκτικοτητα ελαιολαδο Αυγουστος φυσιολογια ενταση σχηματισμου ανθιση 10 Απριλιος εορτασμος σχηματισμος συσσωρευση βιοσυνθεση σταδια αναπτυξης κυτταροδιαιρεση περιβαλλοντικο στρες stress ελλειψη νερου λειψυδρια εκθεση στο φως ωθηση φωτος πυρος πυρ ψεκασμος βιοδυναμικο σκευασμα χαλαζιας ξυλοποιηση πυρηνας ευαισθησια προσβολη δακος μεσοκαρπιο, σταγονα ελαιο αποθηκη χυμοτοπιο χρωμα μαυρισμα ωριμανση φυσικο φαινομενο αρχαιοτητα περιοδος λατρεια ζευς ζεστη κυμα καυσωνα καυσωνας Κυναδες ημερες Κυνικα καυματα Κυναδα ημερα Κυνικο καυμα εγκαυμα αστερισμος Κυνος πλανητης Γη θεος αστραπη κεραυνος κατεβατης φωτια ουρανος χριστιανικο εορτολογιο προφητ ρυθμιστης καιρου καιρος αι – Λιος, γυριζει γυρισμα καιρος αλλιως θαυμα βιβλος τρεις 3 φορες παραδοση παροιμια Λια, λαδια, αιθερια ελαια, βιοδυναμικη ποιοτητα στοιχειο της φωτιας παραδοσεις αμπελι αγια Μαρινα ρογα, σταφυλι Παναγια μαντηλι ωριμο 15 Αυγουστου τρυγος ποικιλια γεωπονια Πλατανος Κισσαμου Χανιων κρητης Κισσαμος Χανια προβλεψη, συσχετιση Φυσης, καιρου φασεις αναπτυξη δεντρο Κεφαλονια Κεφαλλονια αγιος κορφη καμπος, χωμα αρμα κορυφη ανασα μεταβιβαση επιβιωση ηλιος Απολλωνας – Φαέθωνας Απολλων Φαέθων πυρινο ουρανοι κουτσουναρι κουτσουνα βρυση ελαιοδιαχωριστηρας, μηχανημα goccionara ιταλικα goccia ελαιοτριβεια κατακορυφος διαχωρισμος βαρυτητα Βιοδυναμικη Γεωργια
