Κι ὅμως αὐτὸ τὸ ἀριστουργηματικὸ γλυπτό, ἴσως τὸ μοναδικὸ σωζόμενο ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα ὁλόσωμο ἄγαλμα ὁπλίτη ἀρχαϊκῆς ἐποχῆς βρίσκεται στὸ Βερολῖνο ἀντὶ νὰ ἐκτίθεται στὴν Σάμο.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΕΡΙ ΟΠΛΙΤΩΝ, ΕΔΩ.
Εἶναι ἀπὸ μάρμαρο, ποὺ εἶχε τὴν προέλευσή του στὴν Σάμο ἢ στὴν Λακωνία, ἀφοῦ μόνο ἐκεῖ βρίσκονται κοιτάσματα μὲ τὴν ἴδια χαρακτηριστικὴ ἀπόχρωση. Παριστάνει ἕναν πολεμιστὴ μὲ ἰωνικὸ κράνος, ποὺ σκεπάζει ἀμυντικὰ ὁλόκληρο τὸ κεφάλι καὶ τὸ πρόσωπο ἐκτὸς τῶν ματιῶν, τῆς μύτης καὶ τοῦ στόματος, δίνοντας ἀπειλητικὸ χαρακτῆρα. Ἡ κόμη εἶναι σκεπασμένη κάτω ἀπὸ τὸ κράνος, ἐνῷ μιὰ πλεξούδα κρέμεται κατὰ μῆκος τῆς πλάτης μέχρι τὸν μηρό. Ὁ θώρακας εἶναι διακοσμημένος μὲ σπεῖρες καὶ ὁμοιάζει μὲ ἄλλα εὑρήματα ποὺ εἰκονίζουν πολεμιστὲς λακωνικῆς προέλευσης. Στὶς λεπτομέρειες ὅμως ὁμοιάζει μὲ ἐργασίες Σαμίων ἐργαστηρίων.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκακης “Αρχαια ελληνικα οπλα”.
Τὰ ἀνάμικτα χαρακτηριστικὰ λακωνικῆς καὶ σαμίας τέχνης εἶναι αἰνιγματικὰ καὶ δὲν ἔχουν ἑρμηνευτεῖ ἐντελῶς, δίνοντας ἑρμηνευτικὸ περιθώριο γιὰ καλλιτεχνικὲς καὶ ἱστορικὲς ἑρμηνεῖες. Ἀπὸ νωρὶς ἀμφισβητήθηκε ἡ Σαμία προέλευση τοῦ ἔργου ἐτούτου.Ο Στίμπε καταλήγει στὸ συμπέρασμα, ὅτι τὸ ἄγαλμα εἶναι ἔργο κάποιου Σπαρτιάτη ποὺ ζοῦσε στὴ Σάμο, καὶ κατασκευάστηκε κατὰ παραγγελία ἑνὸς Σαμίου. Ἡ ἐκδοχὴ αὐτὴ ὅμως δὲν συμμερίζεται ἀπὸ κανέναν ἄλλο ἐπιστήμονα.
Γνωστὸ ὅμως εἶναι ὅτι ἡ Σάμος καὶ ἡ Σπάρτη ὑπῆρξαν στενοὶ σύμμαχοι, καὶ γι’ αὐτὸ ἴσως νὰ ὑπῆρξε κάποια πολιτιστικὴ ἀνταλλαγή, ποὺ νὰ ἦταν ἔντονη ἰδίως τὸ πρῶτο ἥμισυ τοῦ 6ου αἰῶνα π.Χ. Ἡ ἐπικρατοῦσα ἑρμηνεία ὑποστηρίζει τὴν ἐκδοχή, ὅτι τὸ ἔργο ἔχει προέλευση κάποιο ἐργαστήριο τῆς Σάμου, ἐνῷ μεμονωμένα ἐνδέχεται νὰ εἶναι λακωνικὸ ἔργο.
Ἐκτὸς αὐτοῦ, ἡ ἀνάρτηση ἀγαλμάτων ἡρωικοῦ καὶ πολεμικοῦ χαρακτῆρα στὸ ἱερὸ (στὴν προκειμένη περίπτωση στὸ ἱερὸ τῆς Ἥρας) ἦταν ἔθιμο στὴν Σπάρτη περισσότερο παρὰ στὴν Σάμο, ὅπου τὰ ἀναθήματα συνήθως εἶχαν εἰρηνικὸ χαρακτῆρα. Πιθανὸν τὸ ἄγαλμα αὐτὸ νὰ ἦταν προειδοποιητικὸ δῶρο τῶν Σπαρτιατῶν πρὸς τοὺς Σαμίους, συνοδευόμενο μὲ τὴν ἀπειλή, νὰ μὴν λύσει ἡ Σάμος τὴν συμμαχία, διότι οἱ Σπαρτιᾶτες θὰ ἔστελναν ὁπλῖτες. Ἡ ἱστορία ὅμως τοὺς διέψευσε. Ἡ Σάμος διέλυσε τὴν συμμαχία, οἱ Σπαρτιᾶτες ξεκίνησαν πόλεμο μὲ τὴν Σάμο, ἀλλὰ ἡττήθηκαν μπροστὰ στὰ τείχη τῆς πόλης.
Τὸ ἔργο εἶχε τοποθετηθεῖ στὸ Ἠραῖο τῆς Σάμου λίγο πρὶν τὸ τέλος τῆς συμμαχίας μεταξὺ Σπάρτης καὶ τοῦ τυράννου τῆς Σάμου Πολυκράτη, τὸ ἔτος 525 π.Χ.
Τμήματα τοῦ κορμοῦ καὶ τῆς κεφαλῆς βρέθηκαν ἀρχικὰ σὲ ἀνασκαφὲς, ποὺ διενήργησε τὸ Γερμανικὸ Ἰνστιτοῦτο στο Ἠραῖον τῆς Σάμου στὶς ἀρχὲς τοῦ 20ού αἰῶνα. Σύμφωνα μὲ τὸ συμφωνητικὸ περὶ ἀρχαιολογικῶν ἀνακαλύψεων μεταφέρθηκε στὴν Γερμανία καὶ τοποθετήθηκε στὸ Ἀρχαιολογικὸ Μουσεῖο τοῦ Βερολίνου, ὅπου φιλοξενεῖται μέχρι σήμερα. Στὸ ἴδιο ἄγαλμα ἀνήκουν καὶ ἄλλα τμήματα τοῦ ἀριστεροῦ ποδιοῦ ποὺ βρέθηκαν σὲ ἀνασκαφὲς ποὺ ἀκολούθησαν, στὸ ἴδιο μέρος, καὶ τὰ ὁποῖα βρίσκονται ἀκόμα στὴν Σάμο.
ΣΧΟΛΙΟ Γ. Λεκάκη:
- Βάσει διεθνών νόμων, τα έργα τέχνης και τα μνημεία, δεν μπορεί να είναι διαμελισμένα. Πρέπει να επανενώνονται. Κι αυτό πρέπει να γίνει και στον αρχαίο οπλίτη, στην Σάμο βεβαίως!
ΠΗΓΗ: Ancient Greek Civilization – Αρχαία Ελλάς, φωτ. T. Ljevar, @tomljevar, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 26.6.2025.
ΑΡΧΑΙΟΣ ΟΠΛΙΤΗΣ ΣΑΜΟΥ, αρχαιο ελληνικο εργο τεχνης διαμελισμενο Βερολινο Σαμος επαναπατρισμος ολοκληρωση Torso ancient Greek Hoplite full armour Ionic helmet cuirass Samos, 530 BC Altes Museum Berlin διαμελισμος αριστουργημα γλυπτο μοναδικο σωζομενο αρχαιοτητα ολοσωμο αγαλμα οπλιτη αρχαικη εποχη μαρμαρο, μαρμαρινο μαρμαρινος προελευση Λακωνια, κοιτασμα αποχρωση πολεμιστης ιωνικο κρανος, αμυντικο κεφαλι προσωπο ματια μυτη στομα απειλητικος χαρακτηρας κομη σκεπασμενη πλεξουδα πλατη μηρος θωρακας διακοσμηση σπειρα ευρημα εικονα αρχαιοι πολεμιστες λακωνικη Σαμιακο σαμιοι σαμιος εργαστηριο χαρακτηριστικα Σαμια τεχνη αινιγμα ερμηνεια καλλιτεχνικη ιστορια Σαμιακη Στιμπε Σπαρτιατης κατασκευη παραγγελια Σαμιος Σπαρτη συμμαχοι, πολιτιστικη ανταλλαγη 6ος αιωνας πΧ λακωνικο αναρτηση ηρωικος πολεμικος χαρακτηρας ιερο ιερον ηρας θεα ηρα ηραιο ηραιον εθιμο αναθημα ειρηνικος ειρηνη προειδοποιητικο δωρο απειλη συμμαχια, Σπαρτιατες οπλιτες πολεμος ηττα τειχη πολη τυραννος Πολυκρατης, 525 κορμος κεφαλι ανασκαφὲς Γερμανικο ινστιτουτο 20ος μχ συμφωνητικο αρχαιολογια Γερμανια αρχαιολογικο Μουσειο Βερολινου, αριστερο ποδι ανασκαφη διεθνεις νομοι μνημειο επανενωση
