Του Γιώργου Λεκάκη
Η εγκατάλειψη των συλλογικών / κοινοτικών τάφων στην Κρήτη της Μέσης Εποχής του Χαλκού μαρτυρεί ουσιαστικές αλλαγές στις ταφικές, τελετουργικές και κοινωνικές πρακτικές στο νησί. Ωστόσο, οι διαδικασίες και ο χρόνος αυτής της εγκατάλειψης δεν ήταν ομοιόμορφες, και κάθε νεκροταφείο. Μπορεί ενδεχομένως να προσφέρει νέες ιδέες. Ενώ ορισμένοι συλλογικοί τάφοι έπεσαν σταδιακά σε αχρηστία, άλλοι τερματίστηκαν σκόπιμα και τελετουργικά.
Σε νέα επιστημονική εργασία, οι συγγραφείς εξερευνούν το νεκροταφείο στο Σίσι, όπου η σταδιακή εγκατάλειψη σε ορισμένες περιοχές έρχεται σε αντίθεση με την τελική κατεδάφιση και ταφή τάφων στην Ζώνη 9, κατά την διάρκεια μιας τελετής, που σηματοδότησε μια σημαντική αλλαγή στην κοινωνική ιστορία της συνδεδεμένης κρητικής κοινότητας.
Για γενιές, οι αρχαίοι μινωίτες Κρήτες, που ζούσαν στο νησί της Κρήτης, έθαβαν τους νεκρούς τους σε κοινόχρηστους τάφους. Η νεκρόπολη – γνωστή στην επιστημονική κοινότητα ως Ζώνη 9 – στον παραλιακό οικισμό Σίσι Βραχασίου Λασυθίου[1], ακριβώς Α. του ανακτόρου της Εποχής του Χαλκού στα Μάλια, έκλεισε δραματικώς, κατά την διάρκεια μιας περίεργης τελετής, πριν από περίπου 3.700 χρόνια! – ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για το ΣΙΣΣΙ, ΕΔΩ.
Οι αρχαιολόγοι βρήκαν στοιχεία που υποδηλώνουν ότι οι τάφοι κατεδαφίστηκαν σκόπιμα, το έδαφος ισοπεδώθηκε και ο χώρος σφραγίστηκε από ένα στρώμα χώματος και πέτρες! Επί πλέον, η κοινότητα γιόρτασε αυτό το γεγονός με ένα μεγάλο κρητικό γλέντι! Ακριβώς δυτικά του νεκροταφείου, οι ερευνητές βρήκαν 13,000 θραύσματα από σπασμένα κύπελλα, αγγεία και μαγειρικά σκεύη, που είχαν χρησιμοποιηθεί κατά την διάρκεια ενός μεγάλου τελετουργικού συμποσίου / πανηγυριού, το οποίο σχετίζεται με το τέλος της χρήσης αυτού του νεκροταφείου.
Αυτό το γεγονός έγινε κατά την διάρκεια μιας περιόδου σημαντικών μετασχηματισμών στην Κρήτη, όταν οι κοινότητες μετατοπίζονταν από τις κοινωνικές δομές, που βασίζονταν σε συγγένειες, σε πιο συγκεντρωτικά συστήματα εξουσίας, που αποτελούν την επιτομή της οικοδόμησης μεγάλων ανακτόρων.
Οι συλλογικοί τάφοι, από καιρό συνδεδεμένοι με την οικογενειακή ταυτότητα, έχασαν τον ρόλο τους, ως το κέντρο της τελετουργικής ζωής. Η «δολοφονία» αυτών των τάφων πιστεύεται ότι ήταν μια συμβολική πράξη, που εσήμανε το τέλος μιας παλαιάς εποχής και την αρχή μιας νέας.
ΠΗΓΗ: S. Déderix, κ.ά. «The death of collective tombs in Middle Bronze Age Crete: new evidence from Sissi», Antiquity, σελ. 1 – 19, DOI: https://doi.org/10.15184/aqy.2025.38, Cambridge University Press, 7.4.2025. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 8.4.2025.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1] Στον 35ο παράλληλο [35°18′25.6″N 25°31′23.9″E]. Διοικείτο από το ανάκτορο των Μαλίων. Ευρισκόταν σε θέση μεγάλης στρατηγικής και εμπορικής σημασίας. Λειτουργούσε και ως επίνειον του Βραχασίου, απ’ όπου γινόταν η μεταφορά των αμυγδάλων!
Αρχαιο νεκροταφειο Κρητης, ισοπεδωση τελετουργικη, πριν 3.700 χρονια θραυσμα αγγειο Λεκακης αρχαια νεκροταφεια Κρητη, ισοπεδοση τελετουργια 1700 18ος αιωνας πχ χρονων θραυσματα αγγειων εγκαταλειψη συλλογικος ταφος Μεση Εποχη Χαλκου αλλαγη ταφικη κοινωνικες πρακτικες νησι συλλογικοι ταφοι αχρηστια, σκοπιμα τελετουργικα Σισσι, κατεδαφιση ταφη Ζωνη 9, τελετη αλλαγες κοινωνικη ιστορια κρητικη κοινοτητα αρχαιοι μινωιτες Κρητες, κρητικοι νεκρος κοινοχρηστος νεκροπολη παραλιακος οικισμος Σισι Βραχασιου Λασυθιου Βραχασι νομος Λασιθιου Λασιθιου Λασιθι ανακτορο Μαλια ηρακλειου, αρχαιολογια κατεδαφιση σκοπιμως χωμα πετρες γιορτη εορτη κρητικο γλεντι σπασμενο κυπελλο, αγγειο μαγειρικο σκευος τελετουργικο συμποσιο πανηγυρι χρηση μετασχηματισμος κοινοτητες μετατοπιση κοινωνικη δομη συγγενεια συγκεντρωτικο συστημα εξουσιας, εξουσια οικοδομηση ανακτορων οικογενειακη ταυτοτητα, ζωη συμβολικη πραξη, παλαια παλια νεα 35ος παραλληλος ανακτορα Μαλιων θεση στρατηγικη εμπορικη σημασια επινειον επινειο Βραχασιο εμποριο μεταφορα αμυγδαλο αρχαιοι ταφοι Αγια Κυριακη, ΙΜ ιερα μονη Οδηγητριας Οδηγητρια, Κουμασσα, Αγιος Χαραλαμπος Πετρας
