Στις αρχές του 1880, ο ονομαστός αρχιτέκτονας Ερνέστος Τσίλλερ, ο οποίος διατελούσε καθηγητής από το 1872 της Αρχιτεκτονικής Σχολής στο Σχολείο των Τεχνών – μετέπειτα Πολυτεχνείο – απευθύνει επιστολή προς τον τότε Υπουργό Εσωτερικών και Πρωθυπουργό της Κυβέρνησης, Αλ. Κουμουνδούρο.
Το περιεχόμενο όμως αυτού του εγγράφου δεν αφορά, όπως θα αναμενόταν, ένα από τα πολλά και θαυμαστά αρχιτεκτονικά οικοδομήματα του Ε. Τσίλλερ, τα οποία ανεγείρονταν εκείνο το χρονικό διάστημα:
- το «Ιλίου Μέλαθρον», που σήμερα στεγάζει το Νομισματικό Μουσείο,
- το Μέγαρο Κούπα στην οδό Πανεπιστημίου,
- το κινηματοθέατρο «Αττικόν»,
- το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, για το οποίο είχε την τελική εποπτεία και επέφερε τροποποιήσεις στα αρχικά σχέδια της πρόσοψης,
- τον ναό της Αγίας Μαρίνας στο Βέλο Κορινθιας, ή
- το Δημαρχείο της Ερμούπολης στην Σύρο Κυκλαδων.
Η θεματική του συγκεκριμένου εγγράφου αφορά σε θέματα μηχανικής και, ειδικότερα, μέσα από περίτεχνα σχέδια και το επεξηγηματικό κείμενο παρουσιάζονται ανεμοκίνητες αντλίες ύδρευσης. Πιο αναλυτικά, ο Ε. Τσίλλερ περιγράφει διεξοδικά τα τεχνικά χαρακτηριστικά των ανεμοκίνητων, μικρής και μεγάλης ισχύος, τονίζοντας ότι αυτά τα μηχανήματα χρησιμοποιούνται προ καιρού στην Αμερική και, αρκετά εκτεταμένα, και στην Γερμανία με πολύ ευεργετικά αποτελέσματα στην γεωργία.
Παράλληλα, προκειμένου να δοθεί έμφαση στην ωφέλεια που θα προσφέρουν οι ανεμοκίνητες αντλίες στον τομέα της γεωργίας και της βιομηχανίας σημειώνει ότι «ως παράδειγμα τού είδους… έστησα μίαν εν τώ νέω Φαλήρω πλησίον τού σταθμού τού σιδηροδρόμου».
Τέλος, στο συνοδευτικό έγγραφο ο Ε. Τσίλλερ εκφράζει την ελπίδα-προτροπή να ενημερωθούν μέσω εγκυκλίου οι δήμαρχοι ανά την επικράτεια, ώστε να προκύψει το ενδιαφέρον από πλευράς τους για την πρακτική τους αξιοποίηση.
Δεν εντοπίζεται κάποιο έγγραφο με υπογραφή του Αλ. Κουμουνδούρου που να φανερώνει κάποια αντίδρασή του σχετικά με το θέμα, ωστόσο, υπάρχει συνημμένο έγγραφο του Υπουργού Εσωτερικών, Κ. Λομβάρδου, της κυβέρνησης Χ. Τρικούπη προς τους νομάρχες και έπαρχους της χώρας με το οποίο ειδοποιούνται να διαμοιράσουν τα αντίτυπα της συγκεκριμένης αγγελίας στις τοπικές Αρχές και τους εύπορους κτηματίες.
ΠΗΓΗ: ΓΑΚ, 6.4.2025. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.4.20205.
Stories from the repositories: Ziller’s wind-powered pumps
At the beginning of the 1880s, the famous architect Ernst Ziller, who had been a professor of architecture at the School of Arts, later the Polytechnic, since 1872, sent a letter to the then Minister of the Interior and Prime Minister, Alexander Koumoundouros. The content of this letter, however, does not concern, as one might expect, one of the many wondrous architectural works of E. Chiller at the time: the ‘Ilion Melathron’, which now houses the Numismatic Museum, the Kupa mansion on Panepistimiou Street, the ‘Attikon’ cinema, the National Archaeological Museum, for which he was the final supervisor and made changes to the original plans of the façade, the church of Agia Marina in Velo Corinthia or the town hall of Ermoupolis in Syros.
The subject of this document is engineering, and in particular, through elaborate drawings and explanatory text, wind-powered water pumps are presented. E. Chiller goes on to describe the technical characteristics of wind-powered small and large pumps in detail, pointing out that these machines have been used for a long time in America and quite extensively in Germany, with very beneficial results in agriculture. At the same time, in order to emphasise the usefulness of wind-powered pumps in agriculture and industry, he states that “as an example of this type… I have installed one in the new Faliro, near the railway station”.
Finally, in the accompanying document, E. Chiller expresses the hope – the encouragement – that the mayors of the whole country will be informed by means of a circular, so that they will be interested in their practical use.
There is no document signed by Alexandros Koumoundourou that shows any reaction to this matter, but there is an attached document from the Minister of the Interior, Constantinos Lombardo, of the Harilaou Trikoupis government to the prefects of the country, in which they are asked to distribute copies of this advertisement to local authorities and wealthy landowners.
Τσιλλερ πρωθυπουργος ανεμοκινητες αντλιες υδρευσης Φαληρο Τσιλερ ανεμοκινητη αντλια υδρευση αιολικη ενεργεια αιολικο παρκο ανεμοκινηση 1880, 19ος αιωνας μχ αρχιτεκτονας καθηγητης 1872 Αρχιτεκτονικη Σχολη Σχολειο Τεχνων Πολυτεχνειο επιστολη Υπουργος Εσωτερικων Κυβερνηση Κουμουνδουρος εγγραφο αρχιτεκτονικο οικοδομημα Ιλιου Μελαθρον Νομισματικο Μουσειο Κουπα οδος Πανεπιστημιου, κινηματοθεατρο Αττικον Εθνικο Αρχαιολογικο Μουσειο, τροποποιηση σχεδιο προσοψη ιερος ναος ιν Αγιας Μαρινας Βελο Κορινθιας, Αγια Μαρινα Κορινθια Δημαρχειο Ερμουπολη Ερμουπολις Συρος Κυκλαδες μηχανικη τεχνικα χαρακτηριστικα μηχανημα Αμερικη Γερμανια γεωργια ωφελεια βιομηχανια σταθμος σιδηροδρομος εγκυκλιος δημαρχος αξιοποιηση Υπουργειο Λομβαρδος Τρικουπης νομαρχης επαρχος αγγελια κτηματιας ανεμογεννητρια ανεμογεννητριες ανεμομυλος
