Του Γιώργου Λεκάκη
Η αρχαιότερη απόδειξη κατασκευής εργαλείων από ελεφαντόδοντο εντοπίστηκε πρόσφατα στην παλαιολιθική τοποθεσία Medzhibozh A στην κοιλάδα του ποταμού Ύπανι της αρχαίας Θράκης – νυν South Bug[1], στην έκταση που κατέχει νυν η δυτική Ουκρανία.
Οι ερευνητές ανέλυσαν 24 θραύσματα χαυλιόδοντα από μαμούθ (Mammuthus trogontherii), 11 από τα οποία έδειξαν σημάδια σκόπιμης τροποποίησης από τον άνθρωπο, πριν από 400.000 χρόνια, στο Μέσο Πλειστόκαινο (MIS 11)! Έξι από αυτά εμφάνισαν σχετικά αποδεικτικά.
Προηγουμένως, τα παλαιότερα γνωστά εργαλεία από ελεφαντόδοντο θεωρούνταν ότι κατασκευάσθηκαν πριν από 120.000 χρόνια… όπως λ.χ. μυτερό θραύσμα από ελεφαντόδοντο μαμούθ έργο Νεάντερταλ, στην Zaskalnaya V της Ταυριδος (Κριμαία).
Οι ειδικοί ήταν κάπως μπερδεμένοι με την εύρεση αυτών των θραυσμάτων από ελεφαντόδοντο, καθώς το υλικό είναι πολύ πιο μαλακό και λιγότερο ανθεκτικό από την πέτρα. Προτείνουν ότι μπορεί να υπήρχε έλλειψη κατάλληλου λιθικού υλικού, που ήταν διαθέσιμο εκείνην την εποχή ή ότι η διαδικασία περιελάμβανε απλό πειραματισμό από την πλευρά των κατασκευαστών για την δοκιμή συμβατικών τεχνικών λιθοξοΐας, σε ένα νέο μέσον.
Εναλλακτικώς, υποθέτουν ότι τα αντικείμενα δεν προορίζονταν ποτέ να έχουν χρηστικούς σκοπούς, αλλά αντιθέτως ήταν ένα είδος κοινωνικής άσκησης.
«Προτείνουμε ότι μπορεί να αντιπροσωπεύουν μιμητική συμπεριφορά, πιθανώς από παιδιά, που μιμούνται τα κτυπήματα των ενηλίκων, ως μέρος της πρώιμης κοινωνικής μάθησης», εδήλωσε ο ερευνητής V. Stepanchuk. «Ο στόχος, σε αυτήν την περίπτωση, δεν ήταν ένα λειτουργικό εργαλείο, αλλά μάλλον ένα εργαλείο «προσποίησης» – πιθανόν ένα αντικείμενο παιγνιδιού ή ένα κομμάτι εκπαίδευσης».
ΠΗΓΗ: V. N. Stepanchuk, κ.ά. «The Earliest Evidence of Deliberate Ivory Processing Dates Back to Around 0.4 Million Years Ago», https://doi.org/10.1002/oa.3403, wiley, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 27.3.2025. «Earliest evidence of ivory tool production discovered in Ukraine, dating back 400,000 years», Phys.org, 10.4.2025.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1] Ή Buh / Pivdennyi Buh / Yuzhny Bug / ρουμ. Bugul de Sud ή απλώς Bug < Boh – ο δεύτερος μεγαλύτερος ποταμός που ρέει αποκλειστικώς στην Ουκρανία, τον οποίο οι αρχαίοι Έλληνες εγνώριζαν ως Ύπανι – βλ. Ηρόδοτος (484–425 π.Χ.). Στο έργο του «Γετικά», ο Ιορδάνης / Jordanes και ο Guido της Πίζας τον αποκαλούν Βογοσόλη / Bogossola, απ΄ όπου τον νυν όνομά του Bug.
αρχαια εργαλεια ελεφαντοδοντο 400.000 χρονων χρονια πριν Ουκρανία αρχαιοτερα Λεκακης
