Μια ιδιαιτέρως αινιγματική αρχαία ελληνική επιγραφή της Ιθάκης… – του Γ. Λεκάκη

Του Γιώργου Λεκάκη

Αρχαίες ελληνικές επιγραφές στην Ιθάκη, που αναμφισβήτητα είναι η ομηρική Ιθάκη, έχουν βρεθεί πολλές. Και αλφαβητικές και με γραμμική γραφή.

Μόνον ο Ληκ αναφέρει 11:

• Δύο αρχαιοελληνικές επιγραφές από τον λόφο του Αετού[1] Ιθάκης (αρ. 106, 107). Θυμίζω ότι το 1986 στα θεμέλια αρχαίου κτηρίου, προς το όρος Μεροβίγλι, στο ξωκκλήσι του Αγίου Γεωργίου στους λεγόμενους tumuli (< τύμβους, “cairns”), που έχουν αναχθεί στην Γεωμετρική – Πρωτοκορινθιακή περίοδο, και οι οποίοι ερμηνεύτηκαν[2] ως υπολείμματα νεκρικών πυρών των ανδρών που υπό τον Οδυσσέα έλαβαν μέρος στον Τρωικό εμφύλιο των Ελλήνων πόλεμο, ευρέθη όστρακο αμφορέα, με την επιγραφή hιερο ΣΑΠ[ΟΛΛΩΝΙ](*) (IG IX, I2, 4, 1685), δηλ. σχετικό με την κύρια θεότητα του ιερού, τον Απόλλωνα – ο Όμηρος αναφέρει «άλσος υπό σκιερόν εκατηβόλου Απόλλωνος» στην Ιθάκη (Οδ. υ,278). – ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης “Αρχαια ιερα αλση”, εισήγηση στο Συνέδριο «Οι δραματικές αλλαγές στον πλανήτη και οι αρχαιοελληνικές ρίζες της οικολογικής ηθικής», Πανεπιστήμιο Πατρών, 17-20 Ιουνίου 2018.
• 5 αρχαίες ελληνικές επιγραφές από το Περαχώρι[3] Ιθάκης (αρ. 108, 109, 110, 111 και 113). – οι 108, 109, 110 κοντά στο Μελάνυδρο, ομηρική πηγή που ο Βρετανός τοποθετεί στην περιοχή, γνωστή σήμερα ως της Αρέθουσας.
• αρχαία ελληνική επιγραφή από την μονή Ταξιαρχών στο Περαχώρι Ιθάκης (αρ. 112)
• 3 στην Εξωγή[4] Ιθάκης (αρ. 111. 112 και κοντά στην Εξωγή την 114).

Βέβαια σημαντικότερη όλων θεωρείται η επιγραφή που ευρέθη εντός του σπηλαίου, το οποίο κακώς λέγεται «του Λοΐζου», και φέρει επιγραφή «ΕΥΧΗΝ ΟΔΥCCΕΙ» (> «με την ευχή του Οδυσσέως ή ευχή / προσευχή υπέρ Οδυσσέως»). – εκτίθεται στην Αρχαιολογική Συλλογή του Σταυρού Ιθάκης.

Υπάρχει όμως και μία πολύ ιδιαίτερη. Πρόκειται για επιγραφή, που βρέθηκε μάλλον σε θραυσμένη σαρκοφάγο, μέσα στην ίδια σπηλιά, στο Πόλι, στην παραλία του χωριού Σταυρός, στην βόρεια Ιθάκη. Και αυτή είναι η εξής:

Η επιγραφή είναι αινιγματική – αν και λείπουν πολλά γράμματα, μάλλον. Αλλά σε ποιο απ’ όλα τα αλφαβητικά συστήματα των αρχαίων Ελλήνων, είναι γραμμένη;

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης “Συμβολη στην Ιστορια της Ιθακης”. Γ. Λεκακης «Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 5.9.2006.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

• Leake W. M. «Travels in Northern Greece», τ. 3, εκδ. Ad. M. Hakkert, Amsterdam, 1967.
• L. Kontorli-Papadopoulou , Th. Papadopoulos και G. Owens «A Possible Linear Sign from Ithaki (AB09 ‘SE’)?», de gruyter brill, 29.5.2006.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Ο Αετός (ύψους 378 μ.) κείται στην δυτική Ιθάκη, όπου το νησί χωρίζεται σε δύο μισά από στενό ισθμό. Από την κορυφή του εποπτεύει τον όρμο του Πισαετού (= Πίσω Αετός), και το Στενό Ιθάκης – Κεφαλονιάς. Στρατηγικό σημείο. Εδώ βρισκόταν περιτειχισμένη η ακρόπολη του νησιού. Ο αρχαίος οικισμός εκτεινόταν στο διάσελο, μεταξύ Αετού και όρους Μεροβίγλι ή Πεταλέικο. Βρέθηκαν και αρχαία νεκροταφεία στην ευρύτερη περιοχή και στους πρόποδες του Αετού και πολυάριθμες επιτύμβιες επιγραφές κ.ά. μνημείων υστεροκλασσικής και ελληνιστικής περιόδου (IG IX, I2, 4, 1636-1678 bis). Οι έρευνες ξεκίνησαν στις αρχές του 19^ου αι. μ.Χ. για το ερώτημα της Ομηρικής Ιθάκης. Οι βρετανικές ανασκαφές της δεκαετίας του 1930 ανέδειξαν την θέση ως το σημαντικότερο οικισμό του νησιού στην πρώιμη Εποχή του Σιδήρου. Οι υπό την εποπτεία της Αρχαιολογικής Εταιρείας, Τεκμηριώθηκε και η χρήση της θέσης και κατά την υστερομυκηναϊκή περίοδο – βλ. ανασκαφές «Odyssey Project». Η πόλη εδώ λειτούργησε έως και τον 1ο π.Χ. αιώνα.

(*) Η ίδια φράση σε επιγραφή έχει βρεθεί στην Δήλο (IG XI,2 287), τους Δελφούς (SGDI II 1758) και την Παλιόχωρα Βόρειας Χαλκιδικής Μακεδονίας (SEG 49:751).

[2] Βλ. H. Lorimer.

[3] Το χωριό Περαχώρι της νότιας Ιθάκη, στον 38^ο παράλληλο [38°20′N 20°43′E], φιλοξενεί στην θέση Πεταλιάτικο, τα ερείπια της Παλαιόχωρας, αρχαίας χώρας του νησιού. Και ένα δάσος με αιωνόβιες χλωρ.

Με το ίδιο όνομα, όμως, απαντάται και χωριό στην Βοιωτία. Όπως γνωρίζουμε, Ιθάκη και Βοιωτία είχαν μεγάλη σχέση από την αρχαιότητα ακόμη.

[4] Η Εξωγή / Εξωή / Οξοή / Οξονή ευρίσκεται στο ΒΔ. άκρον της Ιθάκης, στον 38^ο παράλληλο [38°27′N 20°37′E]. Είναι ο βορειότερος οικισμός του νησιού. Επί λόφου, σε υψόμετρο 340 μ. Κτισμένη λένε στις αρχές του 16ου αιώνα επί Βενετών, για τον φόβο των πειρατών. Παλαιότερα γνωστή ως Σταυρόνικο. Αξιοθέατο οι «πυραμίδες» στο κοιμητήριο του χωριού. Στην ευρύτερη περιοχή της Εξωγής υπάρχει και το ομηρικό ανάκτορο του Οδυσσέως, που σήμερα λέγεται Σχολή Ομήρου.

ιδιαιτερως αινιγματικη αρχαια ελληνικη επιγραφη Ιθακης Λεκακης ιθακη ithaca inscription inscriptions αινιγμα αρχαιες ελληνικες επιγραφες αλφαβητικη γραμμικη γραφη α β λικ Ληκ αρχαιοελληνικη λοφος βουνο Αετου αετος aetos 1986 θεμελια αρχαιο κτηριο ορος Μεροβιγλι, merovigli ξωκκλησι ιν ιερος ναος Αγιου Γεωργιου Αγιος Γεωργιος τουμουλι τουμουλοι tumuli τυμβοι τυμβος cairns Γεωμετρικη Πρωτοκορινθιακη περιοδος εποχη υπολειμματα νεκρικη πυρα ανδρες Οδυσσεας odysseus Τρωικος εμφυλιος αρχαιοι Ελληνες πολεμος, οστρακο αμφορεας, Σ ΑΠΟΛΛΩΝΙ IGIX θεοτητα ιερο θεος Απολλωνας απολλων ομηρος αλσος υπο σκιερον εκατηβολου Απολλωνος apollo Οδυσσεια σκιερο εκατηβολος αρχαιοελληνικες Περαχωρι perachori melanydro melanydros Μελανυδρο Μελανυδρος πηγη ομηρικη πηγες Βρετανος arethoussa Αρεθουσας Αρεθουσα ιερα μονη ιμ Ταξιαρχων Ταξιαρχες Εξωγη θραυσμενη σαρκοφαγος, σπηλια του Λοιζου Πολι, poli παραλια χωριο Σταυρος, stavros βορεια ελληνικα αλφαβητικα γραμματα, γραμμα αλφαβητικο συστημα αμστερνταμ Amsterdam, κοντορλη παπαδοπουλου Kontorli Papadopoulou, παπαδοπουλος οουενς Papadopoulos Owens δυτικη νησι στενος ισθμος κορυφη ορμς pissaetos Πισαετος πισω αετος kephalonia Κεφαλονια Στρατηγικο σημειο περιτειχισμενη τειχη τειχος ακροπολη νησος αρχαιος οικισμος διασελο, Μεροβιγλι Πεταλεικο petaleiko αρχαια νεκροταφειο επιτυμβια στηλη μνημειο υστεροκλασσικη ελληνιστικη ερευνες 19^ος αιωνας μΧ Ομηρικο ζητημα βρετανια ανασκαφη 1930 σημαντικοτερος πρωιμη Εποχη Σιδηρου Αρχαιολογικη Εταιρεια υστερομυκηναικη μυκηναικη ανασκαφες Odyssey Project 1ος πΧ 38^ος παραλληλος petaliatiko Πεταλιατικο, ερειπια Παλαιοχωρα paleochora χωρα δασος αιωνοβια υπεραιωνοβια βελανιδια δρυς ονομα, Βοιωτια αρχαιοτητα Εξωγη exogi exoi oxoi oxoni Εξωγη / Οξοη / Οξονη 16ος Βενετοι πειρατες Σταυρονικο stavroniko πυραμιδα κοιμητηριο ομηρικο ανακτορο Οδυσσευς, Οδυσσεας Σχολη Ομηρου homer Δηλος κυκλαδων κυκλαδες delos delphi Δελφοι Παλιοχωρα paliochora Χαλκιδικη Μακεδονια chalkidiki macedonia Βέβαια σημαντικοτερη σπηλαιο Λοιζος ΕΥΧΗΝ ΟΔΥCCΕΙ ΟΔΥΣΣΕΙ ευηή Οδυσσεως προσευχη Οδυσσας Αρχαιολογικη Συλλογη Σταυρου Αρχαιολογικο μουσειο

Γιώργος Λεκάκης

See Full Bio