Του Γιώργου Λεκάκη
Η «Αφροδίτη του Dolní Věstonice» είναι ένα παλαιολιθικό γλυπτό έργο τέχνης. Εικονίζει μια γυναίκα – απ’ αυτές που είθισται κακώς να λέγονται «Αφροδίτη», δηλαδή ένα ειδώλιο γυμνής γυναίκας. Χρονολογείται 27.000 – 23.000 χρόνια πριν σήμερα (Παβλόβιαν / Γραβετιανός πολιτισμός). Αυτό το ειδώλιο είναι – μέχρι στιγμής – το αρχαιότερο γνωστό κεραμικό γλυπτό στον κόσμο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Γ. Λεκάκης: “Το αρχαιότερο γλυπτό του κόσμου είναι 700.000 χρόνων και βρέθηκε στην Μακεδονία“.
Το ύψος του είναι 11,1 εκατ. και το πλάτος του στο ευρύτερο σημείο του είναι 4,3 εκατ. Είναι φτιαγμένο από πηλό[1], και ψήθηκε σε σχετικά χαμηλή θερμοκρασία. Εκείνην την εποχή παρόμοια μικρογλυπτά κατασκευάζονταν κυρίως από πέτρα ή κόκκαλο. Ενδιαφέρον χαρακτηριστικό ου είναι το έντονο στυλιζάρισμα του προσώπου (μόνο τα μάτια υποδεικνύονται με σύντομες λοξές γραμμές), η απουσία λαιμού, το μεγάλο και κρεμασμένο στήθος (το αριστερό στήθος είναι μεγαλύτερο) και οι ευμεγέθεις γοφοί. Στο πίσω μέρος φαίνονται προεξοχές.
Η παλαιολιθική τοποθεσία στο Dolní Věstonice ευρίσκεται στην Μοραβία, στην νυν έκταση της Τσεχίας / Τσεχοσλοβακίας. Περιοχή που βρίσκεται υπό συστηματική αρχαιολογική έρευνα από το 1924. Τότε επί κεφαλής ήταν ο K. Absolon. Το αγαλματίδιο βρέθηκε από τον εργάτη J. Seidl και τον διευθυντή τεχνικής έρευνας E. Dania (ο Absolon ήταν στην Γαλλία).
Βρέθηκε μαζί με πολλά άλλα ειδώλια ζώων: αρκούδας, λιονταριού, μαμούθ, άλογου, αλεπούς, ρινόκερου και κουκουβάγιας,καθώς και πάνω από 2.000 θραύσματα / κομμάτια καμένου πηλού.
Το ειδώλιο βρέθηκε στις 13 Ιουλίου 1925, σε ένα στρώμα στάχτης, διαμέτρου 10 μ. σπασμένο σε δύο κομμάτια.
Το άγαλμα φυλάσσεται στο Μουσείο Μοραβίας στο Μπρνο στις συλλογές του Ινστιτούτου Anthropos. Σπάνια εκτίθεται. Συνήθως αντικαθίσταται από αντίγραφό του. Αν και ανεκτίμητον, όπως όλα τα αρχαία, η… «αξία» του καθορίστηκε το 2004 από Αμερικανούς έμπορους αρχαιοπώλες στα 40.000.000 δολλάρια. Στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Αφροδίτη του Vestonice φυλάχθηκε στο κάστρο Mikulov, μαζί με μέρος της συλλογής του Μουσείου Brno, από ανησυχία για ζημιές που προκλήθηκαν από τον βομβαρδισμό. Αλλά το πιο πολύτιμο μέρος της συλλογής, συμπεριλαμβανομένης της Αφροδίτης, μεταφέρθηκε πίσω στο Μπρνο με πρόσχημα την φωτογράφηση. Και ευτυχώς, γιατι το τμήμα της συλλογής που παρέμεινε στο Mikulov καταστράφηκε κατά την διάρκεια των απελευθερωτικών μαχών, όταν το κάστρο κάηκε στις 22 Απριλίου 1945… Από το 2008, ο αρχαιολογικός χώρος του Dolní Věstonice και η συλλογή σημαντικών ευρημάτων του, συμπεριλαμβανομένης της Αφροδίτης του Věstonice, αποτελούν εθνικό πολιτιστικό μνημείο.
Το ειδώλιο εξετάζεται περιοδικά. Το καλοκαίρι του 2004, το έργο τέχνης εξετάστηκε με τομογράφο στο νοσοκομείο St. Anne. Ανακαλύφθηκε μια άλλη λεπτομέρεια: Ένα δακτυλικό αποτύπωμα ενός παιδιού βρέθηκε στους γλουτούς του ειδωλίου. Το παιδί ήταν μεταξύ 7 – 15 χρόνων! Να ήταν παιδικό παιγνίδι ή παιδικό κατασκεύασμα;
Η Αφροδίτη αυτή δεν είναι το μόνο παράδειγμα πρωτόγονης τέχνης. Άλλα γλυπτά από ψημένο πηλό είναι επίσης γνωστά, από τα κοντινά χωριά Pavlov και Pršedmost. Επίσης γνωστή είναι η Αφροδίτη του Landek (ή Petrškovitsa), που βρέθηκε το 1953 στο λόφο Ostrava του Landek – ακέφαλο ειδώλιο ύψους 4,6 εκατ. Η μοναδικότητά του έγκειται στις ασυνήθιστα λεπτές αναλογίες του, που ομοιάζει με κυβικό γλυπτό μοντέρνας τέχνης (παρακάτω φωτογραφία)!
Επίσης, το 1937, ευρέθη ένα οστούν νεαρού λύκου, με κανονικές τομές από εργαλείο πυριτόλιθου. Ίσως οι πρώιμες προσπάθειες μέτρησης. Αυτό το οστούν έχει 57 εγκοπές, από τις οποίες οι πρώτες 25 ομαδοποιούνται σε 5 εγκοπές ίσου μήκους. Ίσως, λοιπόν, να αναφέρεται στο μέτρημα με πέντε δάκτυλα του ενός χεριού. Χρονολογείται 28.000 – 23.000 χρονια πριν από σήμερα.
ΠΗΓΗ: N. Hammond «Θαύματα του Αρχαίου Κόσμου», National Geographic Atlas of Archaeology, National Geographic Society Consultant, Nat’l Geogr. Soc. (Multiple Staff authors) (Nat’l Geogr., R. H. Donnelley & Sons, Willard, OH), 1994, 1999, εκδ. Reg or Deluxe, σελ. 304. Deluxe έκδ. φωτογραφία (σελ. 248): «Venus, Dolni Věstonice, 24000 π.Χ.» στην ενότητα με τίτλο: The Potter’s Art, σελ. 246-253. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 5.11.1999.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- R. P. Kostecki «Μια σύντομη ιστορία των Μαθηματικών».
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1] Η κεραμική ουσία δεν είναι εντελώς ομοιογενής έδειξε ο μικροτομογράφος του Μουσείου Moravian και του Τεχνολογικού Κέντρου Fei στο Brno, στις 17.8.2016.
αρχαιοτερο γνωστο κεραμικο γλυπτο Αφροδιτης 27.000 χρονων Αφροδιτη dolni Dolní Vεstonice βεστονιτσε παλαιολιθικο γλυπτο εργο τεχνης γυναικα ειδωλιο γυμνη 23.000 χρονια πριν Παβλοβιαν / Γραβετιανος πολιτισμος αρχαιο κεραμικα πηλος ψημενος θερμοκρασια εποχη μικρογλυπτο κατασκευη πετρα κοκκαλο στυλ στυλιζαρισμα προσωπο ματια λοξη γραμμη απουσια λαιμος μεγαλο κρεμασμενο στηθος αριστερο στηθη βυζι βυζια γοφοι γοφος Μοραβια Τσεχια / Τσεχοσλοβακια αρχαιολογια 1924 αγαλματιδιο εργατης ειδωλια ζψων ζωο αρκουδα, λιονταρι, λεων μαμουθ, αλογο, αλεπου, ρινοκερως κουκουβαγια θραυσμα κομματι καμενος 13 Ιουλιου ιουλιος 1925, στρωμα σταχτη σπεσμενο αγαλμα Μουσειο Μοραβιας Μπρνο συλλογη Ινστιτουτο Ανθρωπος Anthropos αντιγραφο ανεκτιμητο αρχαια, αξια εκτιμηση 2004 Αμερικανος εμπορος αρχαιοπωλης Β Παγκοσμιος Πολεμος φυλαξη αρχαιοτητων καστρο μικουλοβ Mikulov, Brno, ζημια βομβαρδισμος φωτογραφηση απελευθερωτικες μαχες μαχη καψιμο πυρκαγια 22 Απριλιου 1945 απριλιος 2008, αρχαιολογικος χωρος σημαντικα ευρηματα εθνικο πολιτιστικο μνημειο εργο τεχνη τομογραφος νοσοκομειο St Anne αγια αννα δακτυλικο αποτυπωμα παιδιου παιδικο γλουτοι παιδι 7χρονο – 15χρονο παιδικα παιγνιδι παιχνιδι παιδικα κατασκευη πρωτογονη γλυπτα χωριο παβλοφ παβλωφ Pavlov Prsedmost πρσεντμοστ πρεσεντμοστ Λαντεκ Petrskovitsa πετρσκοβιτσα 1953 λοφος οστραβα Ostrava Landek ακεφαλο μοναδικοτητα ασυνηθιστο λεπτες αναλογιες κυβικο γλυπτο μοντερνα κυβισμος 1937, νεαρος λυκος τομη εργαλειο πυριτολιθος πρωιμη προσπαθεια μετρηση μετρο εγκοπες, μηκος μετρημα πεντε δακτυλα δαχτυλο χερι 28.000 – 23.000 ιστορια Μαθηματικα αριθμηση αριθμοι αριθμος κεραμικη ανομοιογενης μικροτομογραφος
