Του Χρήστου Καραστέργιου
Ένα σπάνιο παλαιοντολογικό εύρημα βρέθηκε πρόσφατα στην Ιερισσό Χαλκιδικής, ανοίγοντας μια νέα σελίδα στην έρευνα της προϊστορικής εποχής στην περιοχή, πολύ πριν την έλευση του ανθρώπου στην Ευρώπη.[1]
Πρόκειται για ένα εύρημα το οποίο βρέθηκε τον Ιανουάριο στην περιοχή του παλαιού οικισμού της Ιερισσού και μας μεταφέρει εκατομμύρια χρόνια πίσω, δύο, τρία, τέσσερα, στην Πλειόκαινο Εποχή.
Αναφερόμαστε για τις κάτω γνάθους ενός γομφοθηρίου, δηλαδή ενός αρχέγονου προβοσκιδωτού (Proboscidea), προγόνου των σημερινών ελεφάντων. Ανακαλύφθηκε χάρη στην περιέργεια της οικογένειας του κ. Νίκου Κατέχη, που μετοίκησε εδώ και κάποια χρόνια στην περιοχή μας. Ο κ. Κατέχης παρέδωσε το εύρημα σε μέλος της ομάδας του Κυττάρου, που αφού το μέτρησε και το φωτογράφησε, έστειλε τις φωτογραφίες στην Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας & Σπηλαιολογίας Β. Ελλάδος.
Η περιοχή της Ιερισσού κρύβει ακόμα στα σπλάχνα της χιλιάδες ευρήματα της προϊστορικής και της ιστορικής εποχής που περιμένουν να μας εκπλήξουν!
ΠΗΓΗ: Εφημ. «Κασσάνδρα», 22.2.2025. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 23.2.2025.
ΣΧΟΛΙΑ Γ. Λεκάκη:
Ο Anancus είναι ένα εξαφανισμένο γένος γομφοθηρίου (“tetralopodont gomphothere”) εγγενές στην Αφρο-Ευρασία[2], που έζησε από το Τορτονιανό στάδιο του Ύστερου Μειόκαινου, έως την εξαφάνισή του κατά το Πρώιμο Πλειστόκαινο, περίπου πριν από 8.500.000 – 2.000.000 χρόνια.
Το όνομά του το οφείλει στους ευθείς και όχι καμπύλους χαυλιόδοντές του.
Τα άτομα του Anancus arvernensis έφταναν σε ύψος ώμων περίπου 2,5 – 2,6 μ. και είχαν μάζα σώματος περίπου 5,2 – 6 τόνους. Ένα τέτοιο άτομο, που βρέθηκε στην Stoina της Ρουμανίας είχε μήκος 3,71 μ. Η νυν έκταση της Ελλάδος κάποτε εβριθε από μεγάλα προβοσκιδωτά ζώα [όπως ο χοιρολοφόδων ο πεντελικός, ο βουνολοφόδων ο μακρόρρυγχος, ο άνανκος ο αρβερνέσιος (Anancus arvernensis), το δεινοθήριο το γιγάντιο κ.ά.). Ο Άνανκος στην Ελλάδα βρέθηκε στην Θράκη (όπου ζούσαν πάρα πολλά είδη προβοσκιδωτών, συγγενών των σημερινών ελεφάντων), στο Σέσκλο[3] Μαγνησίας Θεσσαλίας, κ.ά.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης «Συγχρονης Ελλαδος περιήγησις».
[1] Ο άνθρωπος ζούσε την εποχή που ζούσε ο άνανκος και στην Ευρώπη και στην Ελλάδα.
[2] Ήταν ευρέως διαδεδομένο σε όλη την Ευρασία έως την βόρειο Αγγλία, και στα ανατολικά έως και τα ιαπωνικά νησιά. Επίσης στην Κεντρική Ασία, στην Βόρεια και Κεντρική Αφρική, κ.ά. Απολιθώματα διαφόρων ειδών του γένους Anancus έχουν βρεθεί στην Ινδία (ύστερο Μειόκαινο – μέσο Πλιόκαινο), την Κίνα (Πλειόκαινο), Βόρεια, Κεντρική, Ανατολική και Νότια Αφρική (πρώιμο Πλειόκαινο – πρώιμο Πλειστόκαινο), στην Βουλγαρία, την Ελλάδα, την Ισπανία, την Ιταλία, το Καζακστάν, την Μολδαβία, την Ρουμανία, την Γαλλία, την Σλοβακία (μέσο – ύστερο Πλειόκαινο). Ωστόσο, στην Κεντρική Ευρώπη, τα ευρήματα του Anancus είναι σχετικά σπάνια. Δείγματα έχουν βρεθεί σε ιζήματα από το Ανώτερο Μειόκαινο και το Πλειόκαινο του Rheinhessen, της Έσσης, στον σχηματισμό Dorn-Dürkheim και στην λεκάνη του Mainz.
[3] Τα πρώτα απολιθώματα στο Σέσκλο εντοπίσθηκαν το 1971 και παραδόθηκαν από τους υπευθύνους του αργιλλωρυχείου, όπου ανακαλύφθηκαν, στον γεωλόγο του ΙΓΜΕ, Αθ. Τάταρη (ο οποίος και οργάνωσε την ανασκαφή τους.
αρχαιο ΠΡΟΒΟΣΚΙΔΩΤΟ ανανκος ανανκους αναγκους ΙΕΡΙΣΣΟΣ Χαλκιδικης, εκατομμυρια χρονια αρχαια Θρακη Σεσκλο αρχαια ΠΡΟΒΟΣΚΙΔΩΤΑ αναγκος Χαλκιδικη Καραστεργιος σπανιο παλαιοντολογικο ευρημα προιστορια Ευρωπη Πλειοκαινο παλαιολιθικη Εποχη κατω γναθος γομφοθηριο αρχεγονο προβοσκιδα Proboscidea, προγονος ελεφαντας Κατεχης, Εφορεια Παλαιοανθρωπολογιας Σπηλαιολογιας Βορειου Ελλαδος προιστορικο ελεφας μαστοδοντο οδοντοστοιχια ποδια, δασοβιο ειδος, διατροφη φυλλο καρπος δενδρο φυσικο περιβαλλον δασος ζωο Πλειοκαινος, πρωτη παγετωνων παγετωνες ευρηματα προιστορικη παλαιοντολογια εξαφανισμενο γενος γομφοθηρια tetralopodont gomphothere εγγενες ΑφροΕυρασια Τορτονιανο σταδιο υστερο Μειοκαινο εξαφανιση Πρωιμο πριν από 8.500.000 – 2.000.000 8,5 2 χρονων ονομα ευθεις καμπυλοι χαυλιοδοντες ατομο Anancus arvernensis στοινα Stoina Ρουμανια Ελλαδα μεγαλα ζωα χοιρολοφοδων ο πεντελικος, πεντελη βουνολοφοδων ο μακρορρυγχος, μακρορυγχος αρβερνεσιος δεινοθηριο γιγαντιο ειδη προβοσκιδωτων, συγγενεις Μαγνησια Θεσσαλια Ευρασια βορειος Αγγλια ιαπωνικα νησια ιαπωνια Κεντρικη Ασια, Βορεια Αφρικη απολιθωματα Ινδια μεσο Κινα Ανατολικη Νοτια Αφρικη Πλειστοκαινο βαλκανια Βουλγαρια, Ελλαδας, Ισπανια, Ιταλια, Καζακσταν, Μολδαβια, Γαλλια, Σλοβακια σπανια δειγμα ιζημα Ανωτερο ραινεσεν Rheinhessen, εσση σχηματισμος ντορν ντουρκχαιμ Dorn Dürkheim λεκανη μαιντς Mainz απολιθωμα 1971 αργιλωρυχειο αργιλος αργιλλωρυχειο αργιλλος γεωλογος ΙΓΜΕ, Ταταρης ανασκαφη ierissos chalkidiki
