Του «Παλμέτη
ο Τάφκος» ευρίσκεται στην δυτική πλευρά του οροπεδίου του όρους Στρογγύλου ή Στρούμπουλα ή Αγίου Παύλου, σε
υψόμετρο 498 μ., στα βόρεια της κορυφής Ευγασσός.
Ο Τάφκος είναι
ιδιαιτέρως γνωστός στους κατοίκους της περιοχής και έχει συνδεθεί με πλήθος
θρύλων. Ο πιο διαδεδομένος είναι αυτός που συνδέει τον τάφκο με τον Καπετάν
Παλμέτη, πολύ δραστήριο χαΐνη, που ζούσε στην περιοχή και «εξαφάνιζε» / αφάνιζε
τους Τούρκους, που περνούσαν το μονοπάτι, που ένωνε την εποχή της οθωμανοκρατίας
το Ηράκλειο με τα ορεινά χωριά Αστυράκι, Γωνιές, Αηδονοχώρι, Μάραθο, κ.ά. Το μονοπάτι
αυτό περνούσε δίπλα σχεδόν από τον Τάφκο και ο γεροδεμένος Παλμέτης, αφού
έστηνε ενέδρα, σκότωνε και έριχνε στον Τάφκο όποιον κατακτητή τολμούσε να
περάσει, όπως οι αρχαίοι ληστές στον δρόμο του Θησέα προς την Αθήνα…
Ο μύθος λέει
επίσης ότι στο τέλος ο Παλμέτης ρίφθηκε στον Τάφκο από τους Τούρκους, οι οποίοι
εντόπισαν το κρησφύγετό του και τον υποχρέωσαν να πηδήξει ο ίδιος στο βάραθρο.
Ο Παλμέτης με την σβελτάδα που είχε, πέρασε το άνοιγμα και κρεμάστηκε σε μια
τραμυθιά. Τότε ένας Τούρκος με το σπαθί του χτύπησε την τραμυθιά, έκοψε το
κλαδί και ο Παλμέτης σκοτώθηκε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που κι αυτός φόνευε
τους εχθρούς…
Κατά τα
άλλα, η είσοδος του σπηλαίου είναι ελλειπτική με διαστάσεις 7 Χ 2 μ. Το
συνολικό του βάθος είναι 35 μ. περίπου. Έχει διανοιχθεί σε ασβεστόλιθους και
δολομίτες της σειράς της Τρίπολης και σχηματίζει δύο επίπεδα. Η πρώτη κατάβαση
φτάνει στα 20 μ. βάθος, όπου και σχηματίζεται μια μεγάλη αίθουσα διαστάσεων 20
Χ 9 μ. Το δάπεδό της είναι καλυμμένο από πέτρες, ξύλα και χώμα, ενώ στο δυτικό
της τμήμα ευρίσκεται ένα σύμπλεγμα βράχων, πίσω από τους οποίους διανοίγεται το
δεύτερο πηγάδι, με βάθος περίπου 15 μ. και αρκετά στενότερη διατομή. Το δάπεδο
του δεύτερου πηγαδιού είναι καλυμμένο με μεγάλη ποσότητα αργίλου και κάποιες
περιόδους συγκεντρώνει και νερό.
Φυσικά δεν συνιστάται σε κανέναν να τολμήσει να κατέλθει χωρίς έμπειρη ομάδα μαζί του, κατάλληλα εξοπλισμένη…
ΠΗΓΗ: Ταξιδιωτικός
Οδηγός Κρήτης. Γ. Λεκακης “Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις”. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.6.2016.
