Του Γιώργου Λεκάκη
Το Le Moustier είναι ένας
αρχαιολογικός χώρος, που αποτελείται από δύο βραχοκαταφύγια στο Peyzac-le-Moustier,
ένα χωριό στην Δορδόνη της Γαλλίας, στον 44ο παράλληλο [44°59′38″N
1°3′36″E].
Είναι γνωστό για έναν πλήρη
σκελετό του είδους Homo neanderthalensis που ανακαλύφθηκε το 1908! Ο πολιτισμός
και η τεχνολογία των εργαλείων που βρέθηκαν σε αυτόν τον χώρο, έδωσε το όνομα Mousterian.
Ανασκάφηκε για πρώτη φορά από
το 1860 / 1863 από τον Άγγλο H. Christy και τον Γάλλο Éd. Arm. Lartet.
Αργότερα από τους ερευνητές, στις αρχές του 20ού αιώνα, M. Bourlon, Ot. Hauser(*)[1] και D. Peyrony(**).
Ο σκελετός, που είναι γνωστός
ως “Le Moustier” – “μουστέριος άνθρωπος” – υπολογίζεται ότι είναι περίπου 45.000 χρόνων (56.000
– 40.000). Τα χαρακτηριστικά του κρανίου του περιλαμβάνουν μια μεγάλη ρινική
κοιλότητα και μια κάπως λιγότερο ανεπτυγμένη γραμμή φρυδιών και ινιακό.
Μετά την ανακάλυψη, το κρανίο
χυτεύθηκε και ανακατασκευάσθηκε τουλάχιστον τέσσερις φορές. Κατά την διάρκεια
αυτής της διαδικασίας, το κρανίο υπέστη σημαντικές ζημιές. Για παράδειγμα:
– αφού
πωλήθηκε στο Εθνολογικό Μουσείο του Βερολίνου[1],
– ένας
οδοντίατρος έσπασε το φατνιακό οστούν για να αποκτήσει πρόσβαση στα δόντια!
– Αργότερα υπέστη ζημιά στους βομβαρδισμούς των Συμμάχων του Βερολίνου κατά την
διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Τότε κατεστράφη ο σκελετός! Έμεινε μόνο το
κρανίο, που κι αυτό…
– εκλάπη από τον Κόκκινο Στρατό της ΕΣΣΔ, η οποία επέστρεψε τα υπολείμματα
του κρανίου στην Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας το… 1958.
Έτσι, ακόμη και από το κρανίο λείπουν και τώρα
πολλά μέρη. Τα δόντια έχουν κολληθεί σε λάθος θέση. Ενώ έχει βυθισθεί σε… κόλλα,
καλύφθηκε με… βερνίκι και βάφηκε με… γύψο! Κατά συνέπειαν, η επιστημονική του
αξία είναι πολύ μειωμένη….
Επίσης, χειροπέλεκυς από πυριτόλιθο,
που ανασκάφηκε στην περιοχή Moustier το 1863, σήμερα ευρίσκεται στο… Βρετανικό Μουσείο!
Ο D. Peyrony(**) ανέλαβε στο Moustier από το 1910. Τον Μάιο του 1914, ανακάλυψε έναν άλλον σκελετό, ενός νεαρού
παιδιού του Νεάντερταλ – τον «Le Moustier 2» – ο οποίος… αποθηκεύθηκε στο Musée
des Eyzies, όπου και ξεχάσθηκε… Μέχρι την εκ νέου ανακάλυψή του, το… 1996, και
την μελέτη του από τον B. Maureille το 2002!!! Πραγματοποιήθηκε μια εικονική
ανακατασκευή του κρανίου του νεογέννητου, καθιστώντας δυνατή τη σύγκριση Νεάντερταλ
και σύγχρονων ανθρώπων!
Το 1979, το Le Moustier
εγγράφηκε στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO μαζί με άλλους
κοντινούς αρχαιολογικούς χώρους, ως μέρος των προϊστορικών τοποθεσιών και των
Διακοσμημένων Σπηλαίων της κοιλάδας Vézère.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Αρχαιοκαπηλίες
των Γερμανών στην Ελλάδα επί Κατοχής» (απόσπ.). ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.3.2015.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
– Bekker H. “Neues Museum in Berlin 1175”, 23.10.2017.
– Farizy C. & Vandermeersch B. «Le Moustier. In: Dictionnaire de la
Préhistoire», επιμ. A. Leroi-Gourhan,
εκδ. Universitaires de France, Παρίσι, 1988.
– Hauser Ot.(*) «Découverte d’un squelette du type du Néandertal sous l’abri
inférieur du Moustier», L’Homme Préhistorique, τ. 7, 1909.
– Hoffmann Alm. «Zur Geschichte des Fundes von Le Moustier», Acta
Praehistorica et Archaeologica, τ. 29, 1997.
– Klaatsch Η., Otto Hauser(*) «Homo mousteriensis Hauseri: ein altdiluvialer Skelettfund im Departement Dordogne und seine Zugehörigkeit zum Neandertaltypus», Friedrich Vieweg und Sohn, Braunschweig, 1909.
– Tuniz Cl., M. Montagnari Kokelj, M. Budinich «Science For Cultural
Heritage: Technological Innovation And Case Studies In Marine And Land
Archaeology In The Adriatic Region And Inland» World Scientific, 2010.
– Ullrich H. «The Neandertal Adolescent Le Moustier 1: New Aspects, New
Results», Berliner Beiträge zur Vor- und Frühgeschichte, τ. 12. Staatliche Museen zu Berlin – Preussischer Kulturbesitz,
2005.
– Valladas H., κ.ά. «Thermoluminescence dating of Le Moustier (Dordogne,
France)», Nature, 322, αρ. 6078, 1986.
– Weber G. «Virtual anthropology: a guide to a new interdisciplinary field»,
Springer, Βιέννη–Λονδίνο, 2011.
– Vorgeschichtliche Abteilung, Die neue Zusammensetzung des Schädels vom
Homo Mousteriensis Hauseri, στο Amtliche Berichte
aus den Königlichen Kunstsammlungen, τ. 34. Jahrgang,
1912, αρ. 1.
[1] Ένα άλλο σημαντικό εύρημα του Ελβετού «ερευνητή της
προϊστορίας» Hauser(*) ήταν ο σκελετός του άνδρα από το Combe Capelle, που
ανακαλύφθηκε το 1909. Και οι δύο σκελετοί επωλήθησαν από τον Hauser στο Βασιλικό
Μουσείο Εθνολογίας στο Βερολίνο για το τότε υπέρογκο ποσόν των 160.000 χρυσών μάρκων – μόνο ο
σκελετός του Le Moustier επωλήθη 110.000 χρυσά μάρκα. Ο Hauser μπόρεσε να
επιτύχει αυτήν την μοναδική υψηλή τιμή για απολίθωμα, επειδή υπήρχε επίσης ένας
ενδιαφερόμενος από τις ΗΠΑ!
Τα ευρήματα του Hauser από
την τοποθεσία, που φυλάσσονται στο Βερολίνο, περιλαμβάνουν επίσης μια συλλογή
από πέτρινα εργαλεία, που είχαν παραμείνει σχεδόν απαρατήρητα από το 1907. Μόλις
το… 2024, αναφέρθηκε ότι ανακαλύφθηκαν προσκολλήσεις κόκκινης και κίτρινης
ώχρας σε πέντε από αυτά τα αντικείμενα . Ανιχνεύτηκε επίσης και άσφαλτος /
πίσσα, η οποία, όταν συνδυάζεται με άφθονη ώχρα, δημιουργεί μια εύπλαστη,
κολλώδη μάζα.
