Του Γιώργου Λεκάκη
Το tintinnabulum
/ tintinnum ήταν αρχαίο φαλλόσχημο αποτροπαϊκό «μαγικό» φυλακτό,
ευρύτατα διαδεδομένο στις κοινωνίες της ρωμαϊκής εποχής – κυρίως των ελληνικής
καταγωγής Ετρούσκων(*). Ήταν μελωδικό. Μια μικρή κατασκευή, που παρήγαγε ήχο,
με την είσοδο του αέρα σε αυτό ή με την κίνηση συστοιχίας κουδουνιών.
Το σύμβολο του φαλλού
πιστευόταν ότι φέρνει καλή τύχη, ευημερία και ευτυχία, ενώ καταπολεμά το κακό
μάτι και αποτρέπει τους κλέφτες. [1]
Ένα τέτοιο, λοιπόν, ευρέθη στον
αρχαιολογικό χώρο Viminacium – πόλη – πρωτεύουσα της επαρχίας Άνω Μοισίας επί
Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (1ος – 5ος αιώνα μ.Χ.). Το
Βιμινάκιο[2] κείται σήμερα κοντά στα χωριά Στάρι Κόστολατς και Ντρμνο, 160 χλμ.
νοτιοανατολικά του Βελιγραδίου, στην έκταση της νυν ανατολικής Σερβίας, στον 44ο
παράλληλο [44.736980°N 21.225605°E].
Το αρχαίο χάλκινο τεχνούργημα,
που βρέθηκε κοντά στον εξώστη ενός μεγάλου σπιτιού, σε έναν κεντρικό δρόμο της
πόλεως, διαθέτει έναν εξέχοντα φαλλό με πτερά, πόδια και ουρά.
«Από ό,τι φαίνεται… είχε
τέσσερις καμπάνες και την αλυσίδα από την οποία κρεμόταν», είπε ο Ilija
Danković (του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας του Βελιγραδίου).
Αυτό το tintinnabulum στο
Viminacium υποδηλώνει ότι οι κάτοικοί του μοιράζονταν τις ρωμαϊκές πεποιθήσεις.
ΠΗΓΗ: «JEDINSTVENO OTKRIĆE U
VIMINACIJUMU: arheolozi pronašli neobičan predmet tintinabulum “čuvarkuća” u obliku krilatog falusa», Sve o arheologiji, 6.11.2023. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.11.2023. Και «’Magical’ Roman wind chime with phallus, believed to ward off evil
eye, unearthed in Serbi – Phallic objects like this were common in the Roman
world to ward off evil», Live Science, 14.11.2023.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
– Adams J. N. «The Regional Diversification of Latin, 200 BC – AD 600», εκδ. Cambridge University Press, 2007, σελ. 321.
– (*)Bonfante L. «Etruscan Life and Afterlife: A Handbook of Etruscan
Studies», εκδ. Wayne State University
Press, 1986.
– Fishwick D. «Imperial Cult in the Latin West», εκδ. Brill, 1990, vol. II.1, σελ. 504-505.
[1] Γνωστή η ανάγλυφη παράσταση πολυφαλλικού Ερμή, με 4
επί πλέον φαλλούς στο κεφάλι, κουδούνια, κλπ. που κρεμόταν από κρίκους στα άκρα
δυο μεγαλύτερων σε μέγεθος φαλλών. Ευρέθη στην Πομπηία. Θα τον δείτε στο Μουσείο
της Νεαπόλεως Ιταλίας.
[2] Τον Μάρτιο του 2020 στην αρχαία πόλη Βιμινάκιουμ ευρέθη ένα μεγάλο
και καλά διατηρημένο πολεμικό πλοίο, αρκετές μολύβδινες σαρκοφάγοι (2ος
– 4ος αι.) – οι οποίες είναι σπάνιες- η μία των οποίων περιείχε
ασημένια περγαμηνή με γραφή στα αρχαία ελληνικά! – βλ. M. Dimitrijević «Otkriven
Principijum Sedme Klaudijeve legije», στην Politika, σελ. 14, 25.11.2020.
