Του Γιώργου Λεκάκη
Η επαρχία του Κουρδιστάν, που σήμερα καλείται
Μπάτμαν, λόγω του στρατηγικού ποταμού Τίγριτος, έχει εύφορα εδάφη, καθώς και
βραχώδεις λόφους με πολυάριθμες σπηλιές που παρέχουν φυσικό καταφύγιο. Ως εκ
τούτου, κατοικήθηκε από τους προϊστορικούς χρόνους, πιθανότατα από την παλαιολιθική
περίοδο.
Αλλά τα πρώτα τεκμηριωμένα
στοιχεία οικισμών στην επαρχία, χρονολογούνται στον 7ο αιώνα π.Χ. Σε
αυτή την ελώδη περιοχή δημιουργήθηκε ένα τεχνητό «νησί». Ονομάσθηκε Elekhan και
είχε ανεξάρτητο καθεστώς για 194 χρόνια (από το 546 π.Χ. μέχρι την εισβολή του
Μεγάλου Αλεξάνδρου το 334 π.Χ.).
Στην περιοχή, όπου ευρίσκεται
ο λόφος Iluh υπήρχε οικισμός-πόλη (μάλλον) των Σουμερίων. Αλλά δεδομένου ότι εκτίσθη
σε βαλτώδη γη, η πόλη…βάλτωσε και κατέρρευσε με την πάροδο του χρόνου. Ο λόφος Iluh, έχει
αποδειχθεί ότι είναι ένας τεχνητός λόφος. Θεωρείται ότι Μπάτμαν προέρχεται από
την ελληνική λέξη βυθός και σημαίνει «βυθισμένη (γη)».
Ήταν θρησκευτικό κέντρο τον 4ο
– 6ο αιώνα μ.Χ. και μέρος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Εδώ τώρα, ευρέθη μια
νεκρόπολη ηλικίας 3.000 χρόνων κατά τις ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν στο
Cehennem Deresi (Φαράγγι της Κόλασης), που βρίσκεται στο κουρδικό[1] χωριό
Bağözü, στον 37ο παράλληλο [37.601°N 41.173°E] στην Γαυσώνα[2] νότια της
επαρχίας Batman.
Ανακαλύφθηκε σε έναν απότομο
βράχο, με θέα στον ποταμό Τίγρη, στην έκταση που καταλαμβάνει νυν η νοτιοανατολική
Τουρκία, από ερευνητές με επί κεφαλής τον κ. Ş. Genç του Μουσείου Hasankeyf.
Το νεκροταφείο περιέχει περίπου
150 ταφικές τεφροδόχους, κίστες με πέτρινη επένδυση και πήλινους τάφους, οι
οποίοι περιείχαν δόρατα, αιχμές βελών, μαχαιρίδια, μαχαίρια, σπαθιά και
αποτεφρωμένα ανθρώπινα λείψανα.
Ένας ασσυριακός σφραγιδοκύλινδρος
ανακτήθηκε επίσης, «και θα μπορούσε να προσφέρει πληροφορίες σχετικά με την
πιθανή παρουσία Ασσυρίων στην περιοχή. Η εξέταση των ευρημάτων στο εργαστήριο
θα βοηθήσει τους ερευνητές να χρονολογήσουν τα τεχνουργήματα», κατέληξε ο κ. Genç.
Στο πρώτο στάδιο, οι
αρχαιολόγοι άνοιξαν 8 «σκάμματα», σε μια περιοχή περίπου 100 τ.μ. και βρήκαν ευρήματα
της Εποχής του Σιδήρου.
Το 1940 ανακαλύφθηκε πετρέλαιο
και η περιοχή είναι σήμερα η σημαντικότερη πετρελαιοπαραγωγική περιοχή της
Τουρκίας!
ΠΗΓΗ: «3,000-year-old necropolis
found in Batman», Hürriyet Daily News, 16.10.2023. Γ. Λεκάκης “Η άγνωστη Μικρά Ασία”. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 17.10.2023.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Κατοικείται από Κούρδους της φυλής Habezbenî.
[2] Γερεσός / Ιερεσός > Γαυσών > Gawson, Kfar Gawze, Kercoz > Gercüş – Γκερτσιούς.
