Του Γιώργου Λεκάκη
Απομεινάρια ενός νεολιθικού πασσαλόπηκτου λιμναίου οικισμού – χωριού, που χρονολογείται (με ραδιοάνθρακα) περίπου στο 6000 – 5800 π.Χ. βρέθηκαν στην Λυχνίτιδα[2] λίμνη – νυν Οχρίδα < Αχρίδα – περιοχή της αρχαίας Μακεδονίας – [και ακόμη πιο πριν Θράκης] – σε θέση που σήμερα κατέχει Αλβανία.
Είναι από τους αρχαιότερους παραλίμνιους οικισμούς της Ευρώπης.
Οι αρχαίοι Έλληνες που εγκαταστάθηκαν γύρω από την λίμνη ίδρυσαν τις πόλεις Λύχνις (νυν Οχρίς), Ἐγχελᾶναι (ίσως η σημερινή Στρούγκα), Δαμαστίων, κ.ά. – ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης “Λίμνες της Ελλάδος”.
(Τα αρχαιότερα άλλα τέτοια χωριά που ανακαλύφθηκαν στις ιταλικές Άλπεις, χρονολογούνται γύρω στο 5000 π.Χ.).«Οι κατοικίες στις λίμνες των περιοχών της Μεσογείου και των Άλπεων είναι αρκετές εκατοντάδες χρόνια αρχαιότερες από πιστεύαμε έως τώρα», εδήλωσε ο κ. Άλ. Χάφνερ (Πανεπιστήμιο της Βέρνης).
Το χωριό, που βρίσκεται στην άκρη της λίμνης, στα ανοιχτά της Λινής[1], στο πέρασμα Θάνα, και κατά μήκος των συνόρων Σκοπίων – Αλβανίας, κατοικείτο από 200 – 500 ανθρώπους.
Θεωρείται ότι περιβαλλόταν από ένα ξύλινο οδόφραγμα, από 100.000 αιχμηρές σανίδες! Συλλέχθηκαν θραύσματα ξύλου και πολύτιμα κομμάτια βελανιδιάς.
«Για να προστατευτούν με αυτόν τον τρόπο, έπρεπε να κόψουν ένα δάσος», εξήγησε ο κ. Χάφνερ.
Ο αρχαιολόγος A. Anastasi είπε ότι η ανάλυση των δακτυλίων των δένδρων, από το διατηρημένο ξύλο, θα αποκαλύψει πληροφορίες για το κλίμα και τις περιβαλλοντικές συνθήκες της περιοχής. Τα υπολείμματα σπόρων, φυτών και οστών άγριων και εξημερωμένων ζώων, υποδηλώνουν ότι οι κάτοικοι του χωριού εξέτρεφαν μερικά ζώα και φύτευαν καλλιέργειες, πρόσθεσε ο αρχαιολόγος Il. Gjepali.
Θα χρειαστούν άλλες δύο δεκαετίες για να διερευνηθεί και μελετηθεί πλήρως η τοποθεσία και να εξαχθούν τελικά συμπεράσματα.
ΠΗΓΗ: «Archaeologists uncover Europe’s oldest stilt village», AFP, 11.8.2023. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 12.8.2023.
- Νέες μελέτες έχουν δείξει ότι η Λυχνίτις λίμνη, στα νυν σύνορα Αλβανίας – Σκοπίων, είναι ηλικίας πάνω από 1.000.000 χρόνων [σ.σ.:προηγούμενες μελέτες την χρονολογούσαν 2.000.000 – 7.000.000 ετών], καθιστώντας την, την αρχαιότερη λίμνη στην Ευρώπη, με τα μέχρι σήμερα στοιχεία. Το παραλίμνιο χωριό είναι βυθισμένο περίπου 3 μ. κάτω από την επιφάνεια του νερού. Η χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα ξύλινων πυλώνων, που στήριζαν σπίτια και άλλες κατασκευές, δείχνει ότι ο οικισμός φιλοξενούσε αρκετές εκατοντάδες ανθρώπους, πριν από 8.000 – 6.000 χρόνια. Η ομάδα συλλέγει επίσης αντικείμενα, διατηρημένο οργανικό φυτικό υλικό και οστά άγριων και οικόσιτων ζώων, τα οποία παρέχουν νέες πληροφορίες για τον τρόπο ζωής και την διατροφή των κατοίκων. Τα στοιχεία δείχνουν ότι ενώ οι χωρικοί εξακολουθούσαν να βασίζονται στο κυνήγι και την τροφοσυλλογή, συμπλήρωναν την διατροφή τους με νέες μορφές γεωργίας και μπορεί να έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην διάδοση της γεωργίας και της κτηνοτροφίας σε άλλα μέρη της Ευρώπης. «Από τον τρόπο που ζούσαν, έτρωγαν, κυνηγούσαν, ψάρευαν και από τον τρόπο που χρησιμοποιήθηκε η αρχιτεκτονική για την κατασκευή του οικισμού τους, μπορούμε να πούμε ότι ήταν πολύ έξυπνοι για την εποχή», εδήλωσε ο Αλβανός αρχαιολόγος Ά. Αναστάσι. – ΠΗΓΗ: «Europe’s oldest lake settlement uncovered in Albania», Reuters, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 17.7.2025.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1] Lin / Lince / Lükhnis < Λινή: χωριό, στον 41ο παράλληλο [41°3′58″N 20°38′19″E], στην ανατολική Αλβανία, στον Δήμο Πόγραδετς, στην περιοχή Κορυτσάς > παραφρασμένα Gorička, με κατοίκηση 8.500 χρόνων. Την Εποχή του Σιδήρου, 2η – 1η χιλιετία π.Χ., ένας μεγαλύτερος οικισμός ήταν στην θέση του. Η γκρίζα κεραμική που απεκαλύφθη κατά τις ανασκαφές δείχνει μια τυπολογική συγγένεια με προ-ιλλυρικό πολιτισμό της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου. Τα ζωγραφισμένα θραύσματα κεραμικής με τον «πολιτισμό Τρενι» της ιδίας περιόδου.
Με βάση αυτά, η αλβανική αρχαιολογία θεωρεί ότι ο προκάτοχος του Λιν είναι ένας από τους οικισμούς των Δασσαρετών / Δασσαρητίων / Δασσαρητών / Δεξαρων, φύλο των Χαόνων Ηπειρωτών (βλ. Εκαταίος Μιλήσιος) / Θρακών Ελλήνων, των οποίων σημαντικότεροι οικισμοί τους ήταν η Λινή, η Αντιπάτρεια και το Πήλιον.
[2] Η αρχαία ελληνική λίμνη Λυχνίτις ή Λυχνιδία – βλ. Πολύβιος, Σκύμνος, Στράβων, Διόδωρος – αποδόθηκε στα λατινικά ως Lacus Lychnidus > αλβανικά Liqen / Liqeni i Ohrit ή Pogradecit.
- Με το ίδιο όνομα απαντάται και λίμνη στην Αρμενία και την Καυκασία, γνωστή και ως Σεβάν / Sevana lič̣. Το μεγαλύτερο υδάτινο σώμα της περιοχής. Σε υψόμετρο 1.900 μ. Μια από τις μεγαλύτερες αλπικές λίμνες της Ευρασίας! Αναφέρεται ως Λυχνῖτις από τον Κλ. Πτολεμαίο στο έργο του “Γεωγραφική Υφήγηση”.
