Βρέθηκαν βυθισμένα κομμάτια, από το αρχαίο λιμάνι της Περίνθου, πρωτεύουσας Θράκης, με το μεγαλύτερο αρχαίο θέατρο στην Θράκη! Σχέση με Επίδαυρο, Σάμο, Μέγαρα – του Γ. Λεκάκη

Στις ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν στο θέατρο της αρχαίας ελληνικής  πόλεως της Περίνθου (νυν παραφρασμένα Marmara ereğlisi του Tekirdağ), έφτασαν στις κερκίδες.

Οι ανασκαφές στην περιοχή που σήμερα λέγεται Μπαϊρακτεπέ / Bayraktepe του Μαρμαρα, ξεκίνησαν το 2021 για να αποκαλύψουν τα ερείπια της Περίνθου. Οι αρχαιολόγοι έχουν επίσης ανακαλύψει γλυπτά και τάφους, κ.ά.Το Τμήμα Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Καλών Τεχνών M. Sinan και η επί κεφαλής των ανασκαφών, καθηγητρια Z. K. Erdem, εδήλωσε ότι οι ανασκαφές συνεχίζονται στο τμήμα του σκηνικού, και είπε:

«Έχουμε 4 τομές. Σε αυτές, φτάσαμε στα ίχνη των σειρών των εδωλίων, με σκαλοπάτια, σε βάθος περίπου 4,5 μ. Ξεκινήσαμε πέρυσι και κάθε ημέρα βλέπει το φως κάτι νέο από το θέατρο, που μας κάνει πολύ χαρούμενους. “Το θέατρο είναι ελληνικού τύπου, τεραστίου μεγέθους, που βασίζεται σε πλαγιά λόφου. Είναι αρκετά μεγάλο, για να ταιριάζει με τα μεγάλα θέατρα της Ανατολίας. Για παράδειγμα, με τις διαστάσεις του, 140 Χ 110 μ., καλύπτει έκταση περίπου όσο το θέατρο της Εφέσου! Αν και τα καθίσματα δεν είναι όλα στην θέση τους, είναι αρκετά μνημειακό και έχει υπέροχη θέα στην θάλασσα του Μαρμαρά”. – ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης “Αρχαία ελληνικά θέατρα στην Μικρα Ασία” στο «Ελληνικό Θέατρο & Μικρασιατική Καταστροφή», ημερολόγιο 2022, του ΤΑΣΕΗ.

Τέλος, ο κ. Y. Coşkun, αναπληρωτής γενικός διευθυντής Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας, εξέτασε το έργο επί τόπου με τον Επαρχιακό Διευθυντή Πολιτισμού και Τουρισμού A. Hacıoğlu.

Επίσης βρέθηκε και μια αρχαία λιμενική κατασκευή υποβρυχίως στην Πέρινθο (παρακάτω φωτ.). Η πόλις είχε εκτεταμένη ακτογραμμή, δείχνοντας πόσο σημαντικό λιμάνι ήταν! Έδρα εκτεταμένου εμπορίου, πιο σημαντική και ακμάζουσα πόλη ακόμη και από την πόλη Βυζάντιο των Μεγαρέων.

Η κ. Z. K. Erdem (του Πανεπιστημίου Καλών Τεχνών M. Sinan) εδήλωσε ότι η κατασκευή βρισκόταν στην εμπορική περιοχή του λιμανιού της πόλεως. «Οι υποβρύχιες καταδύσεις μας έχουν ξεκινήσει. Στόχος είναι η καταγραφή των πολιτιστικών αγαθών που είναι βυθισμένα στην θάλασσα. Έχουμε εντοπίσει μικρά ευρήματα, σαρκοφάγους και ογκόλιθους, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι έχει εντοπιστεί μια λιμενική κατασκευή στην ανατολική, την εμπορική, περιοχή του λιμανιού», είπε. «Μια λεπτομερής μελέτη αυτής της κατασκευής θα πραγματοποιηθεί τα επόμενα χρόνια».

Η έρευνά της στην τοποθεσία αποκάλυψε επίσης στοιχεία προϊστορικών οικισμών. Βάσει αρχαίων πηγών, η πόλη ιδρύθηκε από Έλληνες:

• τον 6ο αιώνα π.Χ. – το 599 π.Χ. (α΄ έτος της 45ης Ολυμπιάδας) από το νησί της Σάμου,  κατά Γ. Σύγγελλο,
• το 1000 π.Χ. κατά τον Γερμανό αρχαιολόγο Θ. Πανόφκα («σύγχρονη με την Σαμοθράκη»[1] [*]).
• Αλλά οι ανακαλύψεις δείχνουν ότι η περιοχή κατοικήθηκε πολύ πριν από όσο πιστεύαμε προηγουμένως. «Έχουμε ανακαλύψει λίθινα εργαλεία και προϊστορικά κεραμικά, τα οποία αποκαλύπτουν οικισμό 5.000 χρόνων, από την προϊστορική εποχή», είπε. Άρα ο Στέφανος Βυζάντιος είχε δίκιο όταν αναφέρει ότι την Πέρινθον έκτισε ο Πέρινθος, από την Επίδαυρο, ο οποίος συστρατεύθηκε με τον Ορέστη – παρ’ όλο που ειδικοί έγραφαν «αλλά της διηγήσεως αυτού μυθωδούς φαινομένης, μάλλον αξιόπιστος παρά των πολλών λογίζεται η μαρτυρία του Ευσεβίου και η του Συγγέλου»…

ΠΗΓΗ: «Ancient harbor discovered underwater in Perinthos», Hürryet Daily News, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 11.11.2025.

Πριν ονομαστεί Πέρινθος[*], έφερε το όνομα Μυγδονία. Έκειτο 35 χλμ. δυτικά της Σηλυβρίας και 90 χλμ. δυτικά της πόλεως του Βυζαντίου, σε μια μικρή χερσόνησο, του όρμου που φέρει το όνομά του, και ήταν κτισμένη αμφιθεατρικά, στην κλίση ενός λόφου, στον 40ό παράλληλο [40°58′15″N 27°57′16″E] στην Ανατολική Θράκη, στην Θάλασσα του Μαρμαρά.

Την έκτισε ο Πέρινθος από την Επίδαυρο Αργολίδος. Αργότερα έγινε και αποικία της Σάμου, στο α΄ έτος των 45ής Ολυμπίων (αρχαιολογικώς το 603 – 599 π.Χ.). Στην καταστροφή των Γεωμόρων Σάμου «Μεγαρείς Περινθίοις επεστράτευσαν, αποίκοις ούσι Σαμίων» […] «Μετά δε την χερρόνησον εν Προποντίδι, Θράκη πάροικος και Σαμίων αποικία Περινθος εστί…». Αλλά δδομένου ότι η βόρεια Προποντίδα ήταν ζώνη αποικισμού των Μεγαρέων, η ίδρυση σαμιακής αποικίας οδήγησε σε πόλεμο…

Τον 6ο αιώνα π.Χ. τα εδάφη της Πέρινθου εδέχθησαν επίθεση από τους Παίονες. Βάσει ευρημάτων, φαίνεται ότι υπήρχαν συγκρούσεις μεταξύ θρακικών φυλών, όπως οι Παίονες. Αργότερα ήλθαν και οι λοιποί Έλληνες αποικοι.

Το 513 π.Χ μετά από πεισματική αντίσταση κατακτήθηκε προσωρινά από τον σατράπη Μεγάβαζο.

Η Πέρινθος, λόγω της εμπορικής στρατηγικής της θέσεως και κυρίως του λιμένος που διέθετε στον Ελλήσποντο, υπήρξε διαχρονικά πλούσια και σημαντική πόλη! Από τα ευρεθέντα νομίσματά[2] της, μαθαίνουμε ότι εδώ γίνονταν μεγάλες και περίφημες εορτές και πανηγύρεις. Τον 5ο π.Χ. αιώνα υπήρξε σύμμαχος των Αθηνών, στην Δηλιακή Συμμαχία – επλήρωνε ετήσιο φόρο 10 ταλάντων.Παρέμεινε πιστή στους Αθηναίους μέχρι το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου και το 410 π.Χ. επέτρεψε την είσοδο των στρατευμάτων του Αλκιβιάδη.

Στα τέλη του 5^ου αιώνα π.Χ. ο Ιπποκράτης παρατήρησε μια επιδημία κάποιου είδους πυρετού στην Πέρινθο, ένα από τα συμπτώματα του οποίου ήταν ο δυνατός βήχας. – βλ. Γ. Λεκάκης “Ιπποκρατης, ο πατέρας της Ιατρικής”.

Το 377 π.Χ. έγινε μέλος της Β΄ Αθηναϊκής Ναυτικής Συμμαχίας.

Το 365-359 π.Χ. συμμετείχε στον πόλεμο των Αθηναίων, με τους Θράκες βασιλείς Κώτη / Κωτιο και Κερσοβλεπτο. Αλλά πιθανότατα αποχώρησε από την συμμαχία μαζί με την πόλη Βυζάντιο.

Αντιτάχθηκε επίμονα (341-339 π.Χ.) στον βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππο Β΄, ο οποίος την πολιόρκησε, όπως και την πόλη Βυζάντιο.

Το 338 π.Χ. έγινε και πάλι μέρος της Ελληνικής Ένωσης.

Επί Μ. Αλεξάνδρου και των διαδόχων του, διατήρησε την αυτονομία και στην συνέχεια ενώθηκε με το Βυζάντιο. Το 202-196 π.Χ. ετέθη υπό τον Φίλιππο Ε’ της Μακεδονίας.

Ως μέρος της Μακεδονίας πολιορκήθηκε από τον Μιθριδάτη το 72 π.Χ.

Κατά την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ήταν η κατοικία του προκουράτορα και, μετά τον Τραϊανό , του απεσταλμένου του Αυγούστου, προπραίτορα, ο οποίος κυβερνούσε την Θράκη. Το 18 μ.Χ., ο Γερμανικός πέρασε από την Πέρινθο, στην αποστολή του προς Ανατολή. Τον 2ο αιώνα, η Γλυκερία από την Ηράκλεια μαρτύρησε στην Περίνθο. Ως αποτέλεσμα του εμφυλίου πολέμου (193 – 197 μ.Χ.), στον οποίο το Βυζάντιο υποστήριξε τον Πεσκέννιο Νίγηρα, από την Πέρινθο αφαιρέθηκε η ιδιότητα της πόλης. Το 275 μ.Χ., ο αυτοκράτωρ Αυρηλιανός δολοφονήθηκε καθ’ οδόν από την Πέρινθο προς το Βυζάντιο.

Παρ’ όλα αυτά, λόγω της σημαντικής της θέσης, η Πέρινθος έγινε η πρωτεύουσα της Θράκης και μια αγαπημένη πόλη των αυτοκρατόρων. Ο Σεπτίμιος Σεβήρος (βασ. 193 – 211) της απένειμε δις τον περίφημο τίτλο της «νεωκόρου» πόλεως, και της έδωσε την άδεια να διοργανώνει Γιορτές του Στέμματος προς τιμήν του, σε αναγνώριση της υποστήριξής της κατά την διάρκεια της σύγκρουσής του με τον Πεσκέννιο Νίγηρα, έναν αντίπαλο διεκδικητή του ρωμαϊκού θρόνου. Το προνόμιο να ιδρύει δικούς της ναούς ήταν μια πολύ μεγάλη τιμή της εποχής. Κατά συνέπειαν, ήταν διακοσμημένη με μνημειώδη κτήρια. Από τα νομίσματά της μαθαίνουμε ότι εδώ διοργανώνονταν μεγάλες και φημισμένες γιορτές. Μεγάλα δημόσια κτήρια, ναοί και ένα θέατρο – μάλιστα το μεγαλύτερο αρχαίο θέατρο που ανακαλύφθηκε στην Θράκη! – που κατασκευάστηκε στα τέλη του 1ου αιώνα μ.Χ. είναι μεταξύ των σωζόμενων μνημειωδών κτηρίων της τοποθεσίας. Τα καθίσματα βρέθηκαν σε ένα στρώμα 6 μ. κάτω από την επιφάνεια! Παρέμεινε σε χρήση μέχρι τον 6ο αιώνα μ.Χ. – όταν τα θέατρα ήταν γενικά κλειστά…

Η Πέρινθος το 297 μ.Χ. μετονομάσθηκε σε Ηράκλεια Θράκης ή Περινθου / Heraclea Thraciae και Heraclea Perinthus, ως σχετιζόμενη με πέρασμα του μυθικού Θηβαίου ήρωα Ηρακλέους, όταν αυτοκράτωρ Ρώμης, Διοκλητιανός, άλλαξε το σύστημα των επαρχιών της αυτοκρατορίας και την κατέστησε διοικητικό κέντρο της περιοχής.

Ήταν το κέντρο μιας επισκοπής και από τον 4ο αιώνα μητρόπολη, στην οποία περιλαμβανόταν η Κωνσταντινούπολη (η οποία τον ίδιο αιώνα έγινε ξεχωριστή επισκοπή). Η Ηράκλεια Περίνθος στην αρχαιότητα «θεωρούνταν η πρώτη πόλη της Ευρώπης, αλλά τώρα της δίνεται η δεύτερη θέση μετά την Κωνσταντινούπολη” – βλ. Προκόπιος Καισαρείας.

Ο Ιουστινιανός αποκατέστησε το παλαιό αυτοκρατορικό ανάκτορο και τα υδραγωγεία της πόλεως.

Άλλα αξιοσημείωτα μνημεία της είναι μια βασιλική του 5^ου  αιώνα μ.Χ., η οποία στην αρχιτεκτονική της φαίνεται να είναι στενά συνδεδεμένη με τα εκκλησιαστικά σχέδια της Κωνσταντινουπόλεως. Ένας πύργος, που προοριζόταν να φυλάξει μια δευτερεύουσα πύλη πλάτους 1,9 μ., είναι με δομικό υλικό από αυτήν την βασιλική, από την οποία μπορεί να συναχθεί η πιθανότητα ότι η βασιλική πρέπει να είχε καταστραφεί πριν από λίγο καιρό, αν και η ημερομηνία για αυτό δεν είναι βέβαιη. Η εκκλησία δεν ξανακτίσθηκε ποτέ και αντικαταστάθηκε από ένα μικρό παρεκκλήσι.

Τον 7ο και 8ο αιώνα έπεσε θύμα επιθέσεων Αβάρων και Βουλγάρων.

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις» (απόσπ.). Γ. Λεκάκης “Η αγνωστη Μικρα Ασία”. DHA, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 10.7.2023.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

• Αππιανός. Στέφανος Βυζάντιος, Διόδ. Σικ. «Βιβλ. Ιστ.» (16.76), Ευσέβιος («Χρονικόν β΄», ΙΙ,124), Ηρόδ. (V. 1-2). Ιπποκράτης «Επιδημίες» (II.3,1, IV,21, VI.7,10). Τ. Λίβιος (XXXII, 33). Μέμνων «Ιστορία της Ηράκλειας», 28. Ξενοφών «Ανάβασις», (7.2.8), και «Ελληνική Ιστορία» (I.1,21). Πλίνιος «Φυσ. Ιστ.» (4.18), Πλούταρχος «Ελλην.» (ΙΙ,25). Πολύβιος (XVIII,2,44). Προκόπιος, Κλ. Πτολ. «Γεωγρ.» (3.11.6, 8.11.7), Σκύμνος ο Χίος «Περιήγηση» (στ΄,712), Στράβων (VII, απ. 41). Σύγγελος Γ. «Χρονογρ.» 238. Τζέτζης Ιω.
• Λουγγής Τηλ. K. «Η ιστορική διαδρομή της Θράκης στα πλαίσια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας», στο Ελ. Γραμματικοπούλου «Θράκη: Ιστορικές και γεωγραφικές προσεγγίσεις», εκδ. Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα, 2000.
• Σταματιάδης Επαμ. Ι. «Σαμιακά, ήτοι, ιστορία της Νήσου Σάμου από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των καθ’ ημάς», τύποις Π. Α. Σακελλαρίου, Αθήναι, 1862.
• Oberhummer O. στην εγκυκλ. Paulys – Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, Στουτγάρδη, 1937.
• Πάλτσεβα Λ. Α. «Από την ιστορία της αρχαϊκής Ελλάδας: Μέγαρα και μεγαρικές αποικίες», εκδ. Πανεπιστημίου της Αγίας Πετρούπολης, Αγία Πετρούπολη, 1999.
• Hamdi Sayar M. «Perinthos-Herakleia (Marmara Ereğlisi) und Umgebung. Geschichte, Testimonien, griechische und lateinische Inschriften», εκδ. Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Βιέννη, 1998.
• Schönert-Geiß Ed. «Die Münzprägung von Perinthos», εκδ. Akademie-Verlag, Βερολίνο, 1965.