Σήμερα συμπληρώνονται 100
χρόνια από την υπογραφή της διεθνούς Συνθήκης της Λωζάννης, μετά από
διαπραγματεύσεις εννέα μηνών, για την επίλυση των διακρατικών εκκρεμοτήτων που
προέκυψαν από την συμμετοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον Α’ Παγκόσμιο
Πόλεμο (1914-1918) ενάντια στη Συμμαχία Αντάντ και του Ελληνοτουρκικού Πολέμου
(1919-1922) που ακολούθησε στην Ανατολή. Σε όλες τις διεργασίες των γεγονότων που
συνέβησαν καθ’ όλη την περίοδο αυτήν, καθοριστική υπήρξε η αμφίπλευρη στάση της
Βρετανικής Αυτοκρατορίας, η οποία με την στάση της αυτή επέτυχε τους
περισσότερους στρατηγικούς της στόχους χωρίς να επηρεάζεται από το δράμα των
λαών.
Για πρώτη φορά στην ιστορία
της Ανθρωπότητας υπεγράφη υπό τον μανδύα του «Διεθνούς Δικαίου» μια συμφωνία
που καθιστούσε υποχρεωτική την ανταλλαγή πληθυσμών, με τον ψευδότιτλο
«Ανταλλαγή των Ελληνοτουρκικών Πληθυσμών». Η πράξη αυτή αποτελεί μαύρη κηλίδα
στην Ιστορία, τόσο για τους χριστιανούς της Τουρκίας, όσο και για τους
μουσουλμάνους της Ελλάδας, παρ’ ότι οι πρώτοι υπέστησαν με μεγαλύτερη σκληρότητα
τις συνέπειες της απάνθρωπης αυτής απόφασης.
Δεν πρέπει να ξεχαστεί ότι,
όταν άρχισαν οι διαπραγματεύσεις στην Λωζάννη τον Νοέμβριο του 1922, από τα 2,3
εκατομμύρια Ελληνορθοδόξων που διαβιούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία στις
αρχές του 1914, τα 1,25 εκατομμύρια των επιβιωσάντων βρίσκονταν ήδη στην Ελλάδα
ως πρόσφυγες και σε απόλυτη ένδεια.
Οι Ελληνορθόδοξες Κοινότητες
της Κωνσταντινούπολης και των νησιών Ίμβρου και Τενέδου είχαν εξαιρεθεί από την
Ανταλλαγή και είχαν παραμείνει στην Τουρκία. Ενώ το 1923 αριθμούσαν συνολικά
από 135.000 μέλη, σήμερα το 98% του πληθυσμού αυτού βρίσκεται εκπατρισμένο, ως
συνέπεια των μαζικής κλίμακας παραβιάσεων που έχει υποστεί η Κοινότητα από τις
διαδοχικές κυβερνήσεις της Τουρκίας καθ’ όλη την διάρκεια του 20ού αιώνα.
Η παρουσία του Β΄ Κεφαλαίου
“Περί Προστασίας των Μη-Μουσουλμανικών Μειονοτήτων” στη Συνθήκη της
Λωζάννης και οι Διεθνείς Συμβάσεις που η Τουρκία συνήψε μετά από τον Β΄
Παγκόσμιο Πόλεμο, αποδείχθηκαν ανίσχυρες να προστατεύσουν τα δικαιώματα της
Ελληνορθόδοξης Μειονότητας της Τουρκίας. Τονίζουμε προς πάσα κατεύθυνση ότι οι
παραβιάσεις που υπέστη η Κοινότητά μας δεν μπορούν να δημιουργήσουν τετελεσμένα
και δεν παραιτούμαστε των δικαιωμάτων μας.
Ως Οικουμενική Ομοσπονδία
Κωνσταντινουπολιτών, όντας ο παγκόσμιος ενωτικός φορέας της εκπατρισμένης
Ελληνορθόδοξης Κοινότητας της Κωνσταντινούπολης, εκπατρισμού που
πραγματοποιήθηκε παρά τη θέληση των μελών της, καλούμε τη σημερινή ηγεσία της
Τουρκίας, η οποία στο πρόσφατο παρελθόν έχει δηλώσει ότι αναγνωρίζει τις
αδικίες που έχει υποστεί η Κοινότητά μας, να προβεί σε ουσιαστικά μέτρα
θεραπείας και άρσης των συνεπειών των παραβιάσεων που έχουμε υποστεί. Η
Ομοσπονδία μας έχει προτείνει και καταθέσει εγγράφως τα τελευταία 10 χρόνια
σειρά συγκεκριμένων μέτρων για τον σκοπό αυτόν.
ΠΗΓΗ: ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΤΩΝ,
ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 24.7.2023.
