Του Γιώργου Λεκάκη
Το χωριό Hlyabovo / Khlyabovo (<
Ηλιοχώρι) στον 42ο παράλληλο [42°05′N 26°25′E] είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος οικισμός του δήμου
Topolovgrad. Βρίσκεται στην βόρεια πλαγιά του όρους Sakar. Το Hlyabovo ευρίσκεται
80 χλμ. από το Haskovo Stara Zagora και την Υάμπολι.
Αιώνες πριν οι αρχαίοι Θράκες
Έλληνες αρχίσουν να θάβουν τους ευγενείς νεκρούς τους σε εντυπωσιακούς τάφους,
χρησιμοποιούσαν μεγαλίθους – ντολμέν, ή οικοδομήματα, που έμοιαζαν με σπίτια, κτισμένα
από βαρειές βραχοπλάκες.
Το αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής
ήταν να υπάρχουν σήμερα χιλιάδες ντολμέν στα νοτιοανατολικά της νυν εκτάσεως της Βουλγαρίας – αρχαίας Θράκης τότε.
Τώρα, τα περισσότερα από αυτά
έχουν εξαφανιστεί, καταστρέφονται από κυνηγούς θησαυρών και αγρότες, που τα βλέπουν
ως εμπόδια στην γεωργία μεγάλης κλίμακος…
Τα ντολμέν στο χωριό Hlyabovo
είναι μια υπενθύμιση του τι έχει χαθεί…
Το Hlyabovo Dolmen χρονολογείται
στον 9ο – 8ο αι. π.Χ. Κατ’ άλλους λέγεται ότι είναι νεολιθικό, συνομήλικο του Stonehenge.
Υπάρχουν κι άλλα στην
περιοχή: Περίπου 4 χλμ. δυτικά του χωριού, στο Nachevi cheiri, κοντά στον δρόμο
προς το χωριό Balgarska Polyana, ευρίσκονται τρία ντολμέν με θαλάμους. Ο χώρος
είναι σηματοδοτημένος. Έχει φτιαχτεί μονοπάτι προς το ντολμέν. Γύρω από το
χωριό υπάρχουν έξι καλοδιατηρημένα ντολμέν. Από ένα στις περιοχές Gaidarov
dulap και Slavova Grove και από δύο στις τοποθεσίες Evdzhika και Byalata treva,
όπου και ένα «βασιλικό ντολμέν», το καλύτερα διατηρημένο ντολμέν στη
Νοτιοανατολική Ευρώπη!
Πρέπει επίσης να ελεγχθεί ο προσανατολισμός του μνημείου.
Οι αρχαιότεροι κάτοικοι
που ζούσαν στην επικράτεια του Ηλυάμποβου, ήσαν οι Θράκες. Αυτό φαίνεται από τα
εντυπωσιακά μεγαλιθικά μνημεία – ντολμέν και μενίρ (κρόμλεχ ή όπως αλλιώς τα
λένε κατά τόπους). Πολλά σώζονται εδώ.
Υπάρχουν και
ερείπια ρωμαϊκών και βυζαντινών φρουρίων, στρατιωτικές εγκαταστάσεις, αρχαίοι δρόμοι
(4 20 χλμ.) γύρω από το χωριό, κλπ.
Η περιοχή της
περιοχής Sakar συμπεριλήφθηκε για πρώτη φορά στα σύνορα της Βουλγαρίας το 705 μ.Χ.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης
Ελλάδος περιήγησις» (απόσπ.). ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 15.5.2020. Φωτ.: Anthony Georgieff.