Του Γιώργου Λεκάκη
Η θεά Αθηνά, εκτός από θεά της
σοφίας, ήταν και θεά της δημηγορίας(*) – και αυτό λίγοι το γνωρίζουν, ακόμη και
νομικοί.
Ως ΕΚΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ από
το υπουργείο Πολιτισμού επιλέχθηκε το άγαλμα της θεάς Αθηνάς δημηγορούσης, του
2ου αι. π.Χ., που εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Νικοπόλεως Πρεβέζης
Ηπείρου. Ανήκει στον αγαλματικό τύπο γνωστό ως Vescavali (από το ομώνυμο ναό της
Ρώμης), που αντιγράφει πρωτότυπο έργο, πιθανότατα του γλύπτη Πραξιτέλη, και χρονολογείται
στο 330 π.Χ. Εξέλιξις του τύπου αποτελεί η χάλκινη Αθηνά του Arezzo[1], που
χρονολογείται στο 300-280 π.Χ.
«Η Αθηνά αποδίδεται μετωπική να στηρίζεται στο
δεξί πόδι ενώ το αριστερό άνετο, κάμπτεται προς τα πίσω. Το κεφάλι, που είναι
ένθετο από άλλο τεμάχιο, όπως ήταν και – το χαμένο σήμερα – δεξί χέρι, είναι
στραμμένο προς τα αριστερά και πάνω. Το αριστερό χέρι ακουμπά στη μέση της(**). Στο
δεξί θα κρατούσε πιθανότατα το δόρυ της.
Η θεά φορά το κορινθιακό
κράνος στην κεφαλή και είναι ντυμένη με πέπλο και κοντό ιμάτιο. Ανάμεσα στο
στήθος της ξεχωρίζει η αιγίδα[2]
διακοσμημένη με ανάγλυφα φίδια.
Η αποκάλυψις του αγάλματος
πιστοποιεί την λατρεία της θεάς στην Νικόπολη.
Ως εκ τούτου η Νικόπολις
δικαιούται να διεξάγει Γιορτές Λόγου και Δημηγορίας, με την συνδρομή των
Δικηγορικών Συλλόγων.
ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, 19.6.2023. Αρχαιολογικό
Μουσείο Νικοπόλεως. Γ. Λεκάκης «Ήπειρος, η γωνιά που πέτρωσε στο 5». Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος
Περιήγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 19.6.2023.
[1] ιταλική πόλις στην οποία απεκαλύφθη, το 1541.
[2] ασπίδα, αιγίς < αίγας δέρμα (κατσίκας).
(*) δημηγορία (ρ. δημηγορέω):
ἡ συμβουλευτικὴ ἀγόρευσις (πολιτικὴ καθ’ ἡμᾶς), κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὴν ἐν
δικαστηρίοις (δικανικήν), ἀγόρευσις ἐνώπιον τῆς Εκκλησίας τοῦ Δήμου, ἰδίως ἀγόρευσις
δημαγωγική > σοφιστική, πολιτική αγόρευσις σε συγκέντρωση, πολιτική ρητορική,
σοφιστική ομιλία, κολακευτικός ή δημαγωγικός λόγος, κολακεία > δημηγορικός
λόγος, δημηγορική ομιλία. Γνωσταί αι «Δημοσθένους δημηγορίαι» και αι «Φιλιππικαὶ
δημηγορίαι». Δικολογία. Αλλά και κωδικός
σε μια τελετή μύησης.
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ: Δημηγόρος > δῆμος
+ ἀγορεύω.
ΠΗΓΕΣ: Αισχίν. 36.31, 2.79, 3.137. Αμμ. 1.4.3, Αναξιμ. Rh.1421b13. Απ.36b. Αριστ. Ρητ. 1.1.10, 1354b28. Ιάμβλ. VP 258. Γρ. Νύσσης. Eun.3.10.5. Πλάτ. Θεαιτ. 162D. Φ.261d. Πλουτ. 2.836b, Dem.12. D.7.20,
10.2, Din.1.31, Φιλόστρ. VS 628. Plb.12.25a.3, D.S.19.3 και 16.85. D. L.1.61, D. Chr. 12.61soc, D.1. Th. 43.2, Hld. 10.17.1, Iul.Or. 3.75b, Luc. ITr. 14, Origins Cels.6.33.
(**) Υπάρχουν πολλά αγάλματα γυναικών που έχουν το χέρι στην μέση τους, σαν να απειλούν. Στάση που εξακολουθούν ακόμη και σήμερα παραδοσιακά οι Ελληνίδες.