Του Γιώργου Λεκάκη
Η έρευνα για την παλαιολιθική
δίαιτα των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών έχει επικεντρωθεί στην κατανάλωση ζώων. Τα
στοιχεία για την χρήση φυτικών τροφών είναι συγκριτικά περιορισμένα, αλλά αυξάνονται
γρήγορα.
Μια μελέτη των απανθρακωμένων
φυτών, που χρονολογείται πριν από 70.000 χρόνια, αποκάλυψε πώς οι άνθρωποι της
Παλαιολιθικής εποχής παρασκεύαζαν τα τρόφιμά τους, για να τα κάνουν πιο
εύγευστα.
Μια ομάδα ερευνητών, με επί κεφαλής
την αρχαιολόγο Ceren Kabukcu από το Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ χρησιμοποίησε
ένα ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σάρωσης για να αναλύσει θραύσματα φυτών, που
επεξεργάστηκαν από Νεάντερταλ, μεταξύ 70.000 και 40.000 χρόνια πριν, στο
σπήλαιο Shanidar, το οποίο βρίσκεται στα βορειοδυτικά βουνά Ζάκρος / Zagros του
Ιράκ, καθώς και φυτά μαγειρεμένα από ανθρώπους, πριν από περίπου 12.000 χρόνια
στο σπήλαιο Φράγχθι Αργολίδος στην Ελλάδα.
Διαπίστωσαν ότι, τόσο οι
Νεάντερταλ, όσο και οι πρώτοι σύγχρονοι άνθρωποι, έφτιαχναν τροφές που περιείχαν
πολλαπλά συστατικά: Κυρίως κοπανισμένα όσπρια (κοινό συστατικό στις
μαγειρεμένες φυτικές τροφές, όπως φακές), μαζί με ξηρούς καρπούς και χόρτα. «Τα
στοιχεία από ένα θραύσμα υποστηρίζουν αυτήν την ιδέα: Ότι οι Νεάντερταλ, όπως
και οι μεταγενέστεροι Homo sapiens (πρώιμοι σύγχρονοι άνθρωποι), μαγείρευαν τα
φυτά», λέει η κ. Kabukcu. «Τα στοιχεία μας υποστηρίζονται επίσης από
προηγούμενες μελέτες που έγιναν σε φυτικά άμυλα, παγιδευμένα στην πέτρα, που
διατηρήθηκε σε δόντια Νεάντερταλ, που βρέθηκαν σε ταφές από την ίδια τοποθεσία
[Shanidar]».
Και οι δύο ομάδες ετοίμαζαν
τα φαγητά τους εμποτίζοντάς τα, χτυπώντας τα και τρίβοντάς τα, πολλά από τα
οποία ήταν φυσικά πικρά και στυφά, λόγω των αλκαλοειδών και των τανινών στους σπόρους.
Τέτοιες τεχνικές θα είχαν μειώσει, αλλά όχι εξαλείψει, την πικρή γεύση, λέει ο κ.
Kabukcu.
ΠΗΓΗ: C. Kabukcu «Cooking in
caves: Palaeolithic carbonised plant food remains from Franchthi and Shanidar»,
Antiquity, σελ. 1 – 17, DOI: https://doi.org/10.15184/aqy.2022.143,
Cambridge University Press, 23.11.2022. Και Haaretz. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 24.11.2022.
