Του Γιώργου Λεκάκη
Η πόλη Μπαλλίνα[1] (ιρλανδικά:
Béal
an
Átha)
είναι μια πόλη στην βόρεια κομητεία Μάγιο / Mayo της Ιρλανδίας. Ευρίσκεται στις
εκβολές του ποταμού Μόυ / Moy, κοντά στον κόλπο Κιλλάλα / Killala, στην κοιλάδα του
ποταμού Moy,
στο Kilmoremoy.
Γύρω της τα βουνά Βους (Ox) στα ανατολικά, και Nephin (νέφη;)
Beg
στα δυτικά. Η πόλη διαιρείται στα δύο:
– Το Tirawley (στην
δυτική όχθη του ποταμού Moy) και
– το Tireragh, στις ανατολικές
όχθες του (που όμως ανήκει στην κομητεία του Sligo).
Η περιοχή, όπως πολλές της Ιρλανδίας και της Αλβιώνος, βρίθουν μεγαλιθικών μνημείων…
Πιο διάσημο το dolmen
των Τεσσάρων Μαόλς / Four Maols που
βρίσκεται στο Primrose Hill,
πίσω από τον σιδηροδρομικό σταθμό της Ballina. Κιβωτιόσχημο μεγαλιθικό, της Εποχής του
Χαλκού, χρονολογείται γύρω στο 2000 π.Χ. Οι εντόπιοι το λένε το «Τραπέζι των
Γιγάντων»!
Κατά τον τοπικό μύθο, το dolmen είναι
ο τόπος ταφής τεσσάρων Maol, που σκότωσαν τον ιερέα του Kilmoremoy, Ceallach
(τον 7ο αιώνα) και καταλύθηκαν στην Αρδαναρία / Ardnaree
– γνωστό ως «ο λόφος των εκτελέσεων». Η παράδοση λέει ότι τα
σώματά τους ήταν θαμμένα κάτω από το dolmen.
Στην περιοχή, όμως, ευρέθη και μια
στριφτή χρυσή χειροπέδα (βραχιόλι), που χρονολογείται στα μυκηναϊκά χρόνια (1200-1000
π.Χ.) και σήμερα εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Ιρλανδίας.
Η Béal an Átha Ιρλανδίας είναι
αδελφοποιημένη με την Athis–Mons της Γαλλίας.
Το Athis–Mons βρίσκεται
16,5 χλμ. νότια από το κέντρο των Παρισίων, περιοχή με πυκνή αρχαία ελληνική αποίκηση
και κατοίκηση, έως και τα ρωμαϊκά χρόνια. Οι κάτοικοί της ονομάζονται Athégiens. Επήρε το όνομά της
από την συνένωση δύο χωριών: Του Athis[2]
(κατά μήκος του Σηκουάνα) και του Mons (που ευρίσκεται στο παρακείμενο οροπέδιο). Αυτό
έγινε όμως μόλις το… 1817!
Αλλά το 80% της Athis–Mons κατεστράφη από
βομβαρδισμούς στις 18.4.1944, οπότε όποια αρχαιολογικά στοιχεία εξαφανίσθηκαν…
Τι συνδέει λοιπόν την Átha Ιρλανδίας με την
Athis Γαλλίας; Λένε ότι το όνομα προέρχεται από την
γαλατική λέξη attegia, που σημαίνει «καλύβα»[3]…
Κοινότοπον… Τα γαλατικά είναι βεβαίως παιδί της ελληνικής γλώσσας. Αλλά όποιος
μπορεί και διαβάζει πίσω από τις λέξεις στο Αδά / Ατίς / Αθίς διακρίνει την λέξη
Ατθίς (αρχαιότατο όνομα της Αττικής) και ίσως οι Athégiens να είναι οι Αττικογενείς / Αθηνογενείς.
Πολλές πόλεις στον κόσμο έφεραν το όνομα των Αθηνών, της Αττικής… Είτε επειδή
ήθελαν να τιμήσουν την σπουδαία πόλη, είτε για χάρη της θεάς Αθηνάς, είτε
επειδή ήταν αποικίες Αθηναίων… Ας μην ξεχνάμε πώς και τα Γάδαρα της νυν
Ιορδανίας, ελέγοντο Ατθίς… ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΡΟΣΕΧΩΣ…
ΠΗΓΗ:
“Dolmen of
the Four Maols,
Ballina,
Mayo“.
[1] bæləˈnɑ, bal-ən-A, Balena > Ballina. Λένε
ότι σημαίνει «στόμα του περαστικού»… Αλλά το δεύτερο «λ» άλλα υποδηλώνει, με το
αρχικό «Β» να είναι η τροπή της δασείας (όπως συμβαίνει με τα H, S, W, F, V)…
[2] Athegiae (1135),
Atheiae (1163), Athysium , Athis , Atis (1273), Athiae (1280), Athis-sur-Orge (orge
= κριθάρι < όργωμα). Σήμερα η κάτω περιοχή της κοινότητας
ονομάζεται και Athis–Val.
[3] Βλ. X. Delamarre, Ern. Nègre, Alb. Dauzat – Ch. Rostaing.
