Του Γιώργου Λεκάκη
αι. π.Χ. αναγράφεται απελευθερωτική επιγραφή:
ΑΓΑΘΑΙ ΤΥΧΑΙ ΕΠΙ ΠΡΟ[Σ]ΤΑΤΑ ΘΕΣΠΡΩΤΩΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΙΕΡΕΟΣ ΔΕ ΦΥΣΤΑΙΟΥ
ΜΗΝΟΣ ΓΑΜΙΛΙΟΥ ΑΦΗΚΕ ΞΕΝΥΣ ΝΙΚΑΝΟΡΟΣ ΙΚΑΔΩΤΟΣ ΦΑΛΑΚΡΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΚΑΙ ΑΝ
ΕΘΗΚΕΤΑΙ ΘΕΜΙΤΙ ΣΥΝΕΥΔΟΚΟΥΝΤΩΝ ΑΝΔΡΩΝΟΣ ΤΟΥ ΝΙΚΑΝΟΡΟΣ [ΣΩ]Σ [–] ΑΝΤΙΓΟΝ[—]
κύριό του Ξένυ, υιό του Νίκανορος. Η απελευθέρωσις έγινε τον μήνα Γαμίλιο (όχι Γαμήλιο / Γαμηλιώνα), το έτος κατά το οποίο προστάτης του Κοινού των Θεσπρωτών ήταν ο Αλέξανδρος, και ιερεύς της Θέμιδος, στην οποία αφιερώθηκε ο δούλος, ήταν
ο Φυσταίος.
Ανάμεσα στους μάρτυρες που ενέκριναν / συνευδόκησαν την πράξη
αναφέρεται ο Άνδρων, υιός του Νικάνορος, πιθανότατα αδελφός του Ξένυ.
Όσον αφορά τα ανθρωπωνύμια, ορισμένα (Ξένυς, Φάλακρος, Αλέξανδρος,
Άνδρων, Νικάνωρ) είναι γνωστά και από επιγραφές που έχουν βρεθεί στην ευρύτερη
περιοχή, όπως στην Δωδώνη, την Νότια Ιλλυρία, την Κέρκυρα. Εξαίρεση αποτελεί το
όνομα του ιερέως (Φυσταίος), που απαντά για πρώτη φορά σε αυτήν την επιγραφή,
όπως και το εθνικόν Ικάδωτος, που αναφέρεται στην καταγωγή του ιδιοκτήτη του
δούλου Ξένυ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης “Ήπειρος, η γωνιά που πέτρωσε στο 5”.
Αξίζει, επίσης, να επισημανθεί ότι το όνομα του δούλου (Φάλακρος) είναι
ελληνικό. Ενδιαφέρον, ακόμη, στοιχείο αποτελεί η αναφορά στον μήνα Γαμίλιο, από
το οποίο επιβεβαιώνεται ότι στην Ήπειρο, όπως και στην Νότια Ιλλυρία και την
Κέρκυρα, είχε υιοθετηθεί το κορινθιακό ημερολόγιο, ή μια παραλλαγή αυτού, υπό
την επίδραση των εκεί αποίκων. Στο ημερολόγιο αυτό, όπως προκύπτει από τις
πρόσφατες μελέτες του μηχανισμού των Αντικυθήρων, ο Γαμίλιος ήταν ο 9ος
μήνας του έτους το οποίο ξεκινούσε στις αρχές του φθινοπώρου.
Η επιγραφή ευρέθη στο Φράγμα του ποταμού Καλαμά / Θύαμη, Τσίαμη, στην
Θεσπρωτία, και αποδεικνύει πως
– ονόματα – γλώσσα (ομόγλωσσον), και
– θρησκεία (Θέμις) – έθιμα – τρόπος γραφής νομικής πράξης (ομότροπον)
της περιοχής – που
εκ του ποταμού αργότερα έγινε γνωστή και ως Τσαμουριά – είναι αρχαία ελληνικά…
Τέλος, το όνομα Νικάνωρ, και φυσικά και το Αλέξανδρος, απαντάται ακόμη και σήμερα, συχνάκις ως βαφτιστικό στην περιοχή!
Η πλάκα είναι αποκεκρουμένη στο κάτω μέρος και την άνω δεξιά γωνία.
Διαστάσεις της: Ύψος: 24 εκατ. μήκος: 35.5 εκατ. πάχος: 11 εκατ.
Ιστορίες που σου μαθαίνουν οι επιγραφές, που δεν σου μαθαίνουν οι άλλες γραπτές πηγές…
ΠΗΓΗ: Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας, αρ. NZ3I5O, Υπουργείο Πολιτισμού
και Αθλητισμού. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 10.10.2021.
