Του Γιώργου Λεκάκη
Γύρω από έναν χάλκινο τροχό, του 6ου π.Χ. αιώνα με τέσσερις ακτίνες, διαμέτρου 10,16 εκατ., διαβάζουμε την επιγραφή:
Τοι(*) Fανάκω εμί. Εύδ[…]ς ανέθεκε.
Στον άνακτα, εγώ ο Εύδ[…]ς
αφιέρωσα.
(*) τοι = τω
Το ζεύγος των τροχών ευρέθη κοντά στο Άργος.
Η λέξις Fάναξ (> άνακος) είναι προγενεστέρα του γνωστού ομηρικού
αξιώματος «άναξ» (βλ. φύλαξ > φύλακος). Ο τροχός ήταν μια προσφορά,
αφιερωμένη σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, προφανώς για την νίκη μιας αρματοδρομίας.
Η λέξις Fάναξ προφέρεται Βάναξ, Γάναξ, Ζάναξ, Φάναξ, από τις οποίες
προκύπτουν πολλά ονόματα και ιδιότητες του θεού και άλλων θεοτήτων –
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΡΟΣΕΧΩΣ…
Ο Fάναξ δεν μπορεί να είναι άλλη
θεότητα, εκτός από τον ίδιο τον άνακτα Δία. Ιδίως εάν ο τροχός ήταν ανάθημα νίκης
η οποία πιθανότατα κερδήθηκε στα Νέμεα, περιοχή με σημαντικό ιερό του Διός και
λατρεία του.
Το όνομα του αφιερωτή μπορεί
να είναι Εύδαμος ή Ευδάμας.
Η μορφή της αφιέρωσης είναι
ασυνήθιστη. – ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκη “Τάματα και αναθήματα”.
Μετά το εμί πρέπει να υποθέσουμε
την λέξη δώρον, ή κάποια τέτοια λέξη.
Περισσότερα δεν μπορώ να σας πω,
διότι η επιγραφή αγοράστηκε το 1880 από το Βρετανικό Μουσείο (!!!) και ως
γνωστόν η αρχαιοκαπηλία σβήνει την ταυτότητα ενός ευρήματος…
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.8.2016.
– «The collection of ancient Greek inscriptions in the British Museum», τ. 2, αρ. 138, εκδ. C. T. Newton, British Museum / Dept. of Greek and
Roman Antiquities.
– «Catalogue of the Bronzes in the British Museum» – Τμ. Greek, Roman & Etruscan, αρ. 253.
