Του Γιώργου Λεκάκη
Η κόκκινη μπογιά σε ανθρώπινα
λείψανα και μια χρυσή μάσκα, που ανακαλύφθηκε σε έναν τάφο Sicán, χιλίων ετών
στο Περού, περιέχει ανθρώπινο αίμα και ασπράδια αυγών.
O τάφος ανασκάφηκε από
αρχαιολόγους πριν από περίπου 30 χρόνια, με επί
κεφαλής τον Izumi Shimada. Βρέθηκαν τα σκελετικά λείψανα ενός άνδρα ηλικίας 40
και 50 ετών. Ήταν καθισμένος και τοποθετημένος ανάποδα στο κέντρο του θαλάμου
του τάφου. Η χρυσή μάσκα σκέπαζε το αποκολλημένο κρανίο του.
Κατά την στιγμή της
ανακάλυψης, η κόκκινη χρωστική ουσία στον σκελετό και στην μάσκα θεωρήθηκε ότι
ήταν από κιννάβαρι.
Οι Luciana de Costa Carvalho,
James McCullagh και συνάδελφοί τους ανέλυσαν πρόσφατα ένα δείγμα της βαφής της,
και εντόπισαν την παρουσία πρωτεϊνών. Περαιτέρω ανάλυση με διαδοχική
φασματομετρία μάζας εντόπισε έξι πρωτεΐνες από ανθρώπινο αίμα και ovalbumin / ωολευκωματίνη,
η οποία προέρχεται από ασπράδια αυγών.
Οι πρωτεΐνες του αυγού ήταν
πολύ ασθενείς για να αναγνωριστεί το ακριβές είδος πουλιού, που τις γέννησε, αλλά
οι ερευνητές υποπτεύονται ότι τα αυγά προέρχονταν από την πάπια Muscovy. Οι
ερευνητές πιστεύουν επίσης ότι το αίμα στο χρώμα μπορεί να σχετίζεται με την
επιθυμία για την αναγέννηση του νεκρού ηγέτη, καθώς ο τάφος περιείχε επίσης τα
λείψανα δύο νεαρών γυναικών (σε στάση τοκετού και μαίας) καθώς και δύο
σκελετούς παιδιών!
ΠΗΓΗ: Elisabete Pires, Luciana da
Costa Carvalho, Izumi Shimada, and James McCullagh «Human Blood and Bird Egg
Proteins Identified in Red Paint Covering a 1000-Year-Old Gold Mask from Peru»,
J. Proteome Res. 2021, DOI, και DOI American
Chemical Society, ACS / Αμερικανική Χημική Εταιρεία, 28.9.2021. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 29.9.2021.
Abstract
We analyzed a red paint sample from the surface of a gold mask excavated
from a Middle Sicán elite tomb in Peru. The mask covered the face of the
principal male and dates from ca. 1000 AD, a period when many painted precious
metal objects were produced. The paint’s inorganic pigment was identified more
than 30 years ago as cinnabar (a mercuric sulfide scarlet-red to brown-red
mineral), but the identity of the effective organic binder remained a mystery.
Fourier transform infrared (FTIR) analysis of the sample indicated a
proteinaceous composition, and no lipids were recovered from an
N,O-bis(trimethylsilyl)trifluoroacetamide (BSTFA) derivatized extract of the
sample analyzed by gas chromatography–mass spectrometry (GC-MS). Proteomics
analysis by nanoLC-MS/MS identified unique peptides in the sample, which were
matched to human blood and bird egg proteins via Uniprot database searches.
These included immunoglobulin heavy chain, immunoglobulin G, serum albumin, and
ovomucoid. Cinnabar-based paints were typically used in the context of social
elites and ritually important items. The presence of human blood would support
previous ideas that red cinnabar paint may represent “life force” intended to
support “rebirth”. As the red paint sample came from the first scientifically
excavated Sicán gold mask, the results suggest a method to authenticate similar
unprovenanced masks now in private and museum collections. Proteomics data set identifier
