Της
Αγγελικής Κομποχόλη,
φιλολόγου,
δρ. Πανεπιστημίου Αθηνών
 |
| Πρόθεσις του σώματος του νεκρού Αδώνιδος σε νεκρική κλίνη (νυν Επιτάφιος), κατά τις εορτές Αδώνια (νυν Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών). Λεπτομέρεια από αγγείο από την Απουλία. Από τερακότα, του 4ου π.Χ. αιώνα. Αρχ. Μουσείο Νεαπόλεως. |
“Ἀμμάς” η θεά “Ῥέα”, η θεά τροφός,
η θεά της συγκομιδής,
“ἀμάω”, το αρχαίο ρήμα, συλλέγω τον καρπό,
“ἀμητός”, ο θερισμός, και κατά μία εκδοχή, το λατινικό
amo (amao) της αγάπης, γιατί
αγαπάμε ό,τι μάς τρέφει (η ίδια συνειρμική εκδοχή που συνδέει την «ἔρα», την
πανάρχαιη γη, με το ομηρικό «ἐράω» του έρωτα).
Όλα για μία αγάπη γίνονται – κι η
ίδια αυτή η αναγέννηση της φύσης. Η θεά Αφροδίτη δεν άντεξε τον χαμό του
αγαπημένου της, του Άδωνη, και ζήτησε από την Περσεφόνη την ανάστασή του, έστω
και την πρόσκαιρη. Αδώνεια, το Πάσχα της αρχαιότητας. Κι ενώ στην δική μας Εβδομάδα
Παθών το ανθρώπινο (Παναγία) οδύρεται για το θείο (Χριστός), εδώ συμβαίνει το
αντίθετο, το θείο (Αφροδίτη) θρηνεί για το ανθρώπινο (Άδωνις).
Η περιγραφή του
Βίωνα, ποιητή των ελληνιστικών χρόνων, για την Αφροδίτη και το πένθος της είναι
μοναδική, συγκλονιστική στην περιγραφή της:
…….Ἀφροδίτα
λυσαμένα πλοκαμῖδας ἀνὰ δρυμὼς ἀλάληται
πενθαλέα νήπλεκτος ἀσάνδαλος, αἱ δὲ βάτοι νιν
ἐρχομέναν κείροντι καὶ ἱερὸν αἷμα δρέπονται·
ὀξὺ δὲ κωκύοισα ….
…..βαθύτερη μες στην καρδιά πληγή η έρμη Αφροδίτη.
Τα σκυλιά ουρλιάζουν και πενθούν γύρωθέ του,
κλαίνε οι Νύμφες των Βουνών· ξυπόλυτ᾽ η Κυθέρεια,
με τα μαλλιά της ξέπλοκα πλανιέται «αλαλιασμένη»,
σέρνει το μαύρο πένθος της στα δάση, στα ρουμάνια,
το αίμα της το ιερό τ᾽ αγκάθια το συνάζουν·…..
Ποτέ η απώλεια, καμμία απώλεια, δεν ήταν εύκολη… Από τις
απώλειες όμως ξεκινούν – συχνά, σε μία περίεργη πρόνοια της ζωής – τα μεγάλα
εσωτερικά ταξίδια. Αυτά που γίνονται έρωτας της ψυχής κι εξαγνισμός. Κι όπως
είπε ο Oscar Wilde, “το να αγαπήσεις
τον εαυτό σου είναι η αρχή ενός έρωτα που θα κρατήσει μια ολόκληρη ζωή”.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 14.5.2021.
