ΦΕΡΤΕ ΠΙΣΩ ΤΑ ΚΛΕΜΜΕΝΑ
ΜΕΡΟΣ Στ
Του Γιώργου Λεκάκη
Στο άρθρο μου την περασμένη Κυριακή, ασχολήθηκα με τον «ανενημέρωτο» πρωθυπουργό της Βρετανίας, Μπ. Τζόνσον, σχετικά με τις ασυναρτησίες που είπε για τα ακόμη παρανόμως κρατούμενα γλυπτά της Ακροπόλεως, στο Βρετανικό Μουσείο…Καλύπτει κλέφτες και γίνεται κι αυτός, έτσι, συνένοχος στο έγκλημα της κλοπής… Τις 4 περασμένες Κυριακές σας είπα για τα παρανόμως κρατούμενα αντικείμενα από Μακεδονία, Θράκη, Θεσσαλία, Χίο… Σήμερα θα σας πω για επίσης παρανόμως κρατούμενα… 702 αντικείμενα (από την νεολιθική έως και τα βυζαντινά χρόνια) που διαθέτει αυτό το Μουσείο των Κλοπιμαίων, σχετιζόμενα με Σάμο – Ικαρία – εκ των οποίων μόνο τα… 24 μπορεί κανείς να δει – τα υπόλοιπα είναι σε κάποιες αποθήκες του… Επίσης, και σχετικά αντικείμενα που έχουν βρεθεί εκτός Σάμου: Κάμειρο – Πριήνη – Δίδυμα – Ιασό – Έφεσο – Πέργαμο – Ετρουρία – Κύπρο – Συρία – Μεσοποταμία – Ναύκρατι – Δάφνη Αιγύπτου, κλπ. που δείχνουν την διασύνδεση της Σάμου με όλον τον κόσμο… Φυσικά δεν είναι δυνατόν να τα χωρέσω σε ένα άρθρο…ούτε σε έναν τόμο…
Άσχετε χρυσοκομόωντα Πρωθυπουργέ, απ’ τα σαμιακά ευρήματα που ΔΕΝ θα δει κανείς επισκεπτόμενος το Βρετανικό Μουσείο, ανθολόγησα:
Πολλούς νεολιθικής εποχής χειροπέλεκεις: Διάλεξα έναν: Λουστραρισμένο πέτρινο χειροπέλεκυ / τσεκούρι, μικρό (μήκους: 30 χλστ. βάρους 25 γραμμ.), με κωνικό ελαφρώς πεπλατυσμένο άκρο και πεπλατυσμένες πλευρές, με στίγματα, σε μαύρο και μπεζ χρώμα!!! Ευρέθη στην Σάμο, αλλά μέσω του fund Christy… μετακόμισε στο Λονδίνο, όπου όχι μόνον δεν εκτίθεται, όπως είπα, αλλά φέρει και τον αριθμό μητρώου “Asia. 43”, μπερδεύοντας και αποκρύπτοντας ακόμη περισσότερο την ιστορία της ιωνικής νήσου του Αιγαίου…
Ακόμη, μια επιγραφή σχετική με ένα σύμφωνο μεταξύ Πριήνης – Σάμου – Ρόδου! Σε ένα κομμάτι μαρμάρου (27,30 Χ 97,79 εκατ.), χαραγμένο με 7 γραμμές. Είναι του 4ου π.Χ. αιώνα και ευρέθη στον ναό της Πολιάδος Αθηνάς στην Πριήνη! Δωρεά από την «εταρεία» Society of Dilettanti, το…1870 (αρ. 1870,0320,93). ΠΗΓΗ: «Inscription / The Collection of Ancient Greek Inscriptions in the British Museum» (405Aii). Οι δύο από τους τρεις συμβαλλόμενους ανήκουν και σήμερα (ακόμη και δυστυχώς για σένα) στην ελληνική επικράτεια. Τα ευρήματα δεν πρέπει να πηγαίνουν στους λαούς που τώρα κατοικούν ως κατακτητές την περιοχή στην οποία αυτά εγεννήθηκαν… Αλλά στους λαούς οι οποίοι τα δημιούργησαν, όπου κι αυτοί διαμένουν τώρα. Αλλά επειδή ο φιλοτουρκισμός σου και το συνεταιράκι σου η Τουρκία, χώρα στην οποία ευρίσκεται σήμερα η αρχαία ελληνική Πριήνη, στην περιοχή Αϊδινίου (Τράλλεων) Αιγαίου δεν πρόκειται να στο ζητήσουν ποτέ, για να μη σε στενοχωρήσουν, στο επισημαίνω εγώ. Ας σημειωθεί πως η Πριήνη είναι η πατρίς ενός των 7 Σοφών του αρχαίου κόσμου, του Βίαντα, ο οποίος φιλοσοφούσε όταν ούτε Βρετανοί, ούτε Τούρκοι υπήρχαν!!!
Αλλά και ένα χρυσό δακτυλίδι (διαμέτρου 2,20 και ύψους 1,30 εκατ.) με ανεστραμμένη κωνική στεφάνη με 7 σφαιρίδια, με αλληλοσυνδεόμενα τρίγωνα!!! Είναι έργο τέχνης υψηλής κοσμηματοποιίας του 7ου μ.Χ. αιώνα! Ευρέθη στην Σάμο. Κι αυτό είναι πολύ περίεργο. Διότι παρόμοια δακτυλίδια βυζαντινής προέλευσης έχουν βρεθεί στον τάφο 16 του Αγίου Διονυσίου. Το ζιγκ-ζαγκ της στεφάνης του θυμίζει αυτό ενός δακτυλίου που βρέθηκε στο Spontin του Ναμούρ. Η στεφάνη φαίνεται να είναι μια υπερβολική μορφή του τύπου ενός δακτυλιδιού από τον Herpes Charante (ibid, σελ. 264). Καρφίτσες με υψηλά κωνικά άκρα βρίσκονται συνήθως σε φράγκικους τάφους. «Η Σάμος είναι ένα περίεργο μέρος στο οποίο μπορείτε να βρείτε ένα φραγκικό δακτυλίδι», γράφουν οι ειδικοί. Πώς και γιατί βρέθηκε στην νήσο του πεύκου, λοιπόν; (ΠΗΓΗ: Dalton «Κατάλογος δακτυλιδιών Deloche», 1912. A. Sigillaire, Barrière-Flavy «Les art industriels des peuples barbares de la Gaule»). Το δακτυλίδι «αγοράστηκε» από τον W. R. Paton, το… 1912 (αρ. 1912.0521.1)…
Από τα άλλα, τώρα, αυτά που εκτίθενται και εκθέτουν και εσένα και το Μουσείο και την Βρετανία και τον Δυτικό (πολιτισμένο) Κόσμο ολόκληρο:
…Χάλκινο ειδώλιο λαγού (4,40 Χ 6,95 εκατ.), ίσως αρχικώς από ένα σύμπλεγμα με κάποιον κυνηγό. Έχει μια επιγραφή. Στα ελληνικά φυσικά, που καταγράφει την αφιέρωσή του στον Απόλλωνα της Πριήνης. Είναι του 490 π.Χ. Ευρέθη στη Σάμο. «Αγοράστηκε» από τον Th. Burgon και έγινε… λαγός… το 1842 (αρ. 1842,0728.1103 στην προθήκη G13/dc6).
Αρύβαλλος (τον αναφέρουν… aryballos, διότι οι Άγγλοι δεν έχουν ειδική λέξη γι’ αυτό το αγγείο) αρωματοδοχείο (ύψους 9 εκατ.), από πηλό, με τη μορφή ποδιού… με σανδάλι. Ανάθημα σανδαλοποιού ή για κάποια γυναίκα με ωραία πόδια; Ροζέτες, φοινικόφυλλο, ιμάντες, γοργόνια, όλα πανάρχαια ελληνικά σύμβολα που έχουν στην σημασία τους (για εμάς). Έργο τέχνης του 575 – 550 π.Χ. Ευρέθη στην Σάμο κατά δήλωσιν του άρπαγα G. Finlay, το… 1854 (αρ. 1854.0810.5 προθήκη G69/dc4)…
Πολλά χάλκινα κεφάλια γρύπα, λαβές σκευών, του 7ου π.Χ. αιώνα…Από τα εκατοντάδες παράμοια που έχουν βρεθεί στην Σάμο…Οι γρύπες στην μυθολογία φύλαγαν θησαυρούς; (Φυσικά τους αμύθητους θησαυρούς του Ηραίου;). Ένας απ’ τους δικούς σου κλεμμένους γρύπες έχει ύψος 27,94 εκατ. Στον κληροδότησε ο R. Payne Knight, το… 1824 (αρ. 1824,0440.2 προθήκη G13/dc1)…
Πολλά και από την διονυσιακή λατρεία της νήσου, όπως πήλινο προσωπείου σατύρου, του 525 π.Χ. επίσης από την Σάμο… Δωρεά του… J. Th. Bent το… 1886 (αρ. 1886,1204.2 προθήκη G69/dc21).
Και…σταματώ εδώ, διότι οι λέξεις μου σε αυτό το άρθρο είναι περιορισμένες, ελαφρέ ξανθομπάμπουρα, αλλά όχι οι λέξεις που σκέπτομαι για σένα και τους ομοίους σου…
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ…
ΠΗΓΗ: εφημ. “Κυριακάτικη Kontra News”, 25.4.2021. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 26.4.2021.
