Στην αγροτική κοινωνία του Πιτυούντος το αποκριάτικο έθιμο της ταφής του νεκρού, ενός χωριανού που καμώνονταν τον νεκρό, είχε προέλευση ονομασίας από την γαστρονομική παράδοση του τόπου.
Ο “Μακαρονάς” [σ.σ.: < μακάριος νεκρός] με τον θάνατο του συμβόλιζε την μετάβαση από την εποχή της αφθονίας στο τραπέζι στην εγκράτεια της Σαρακοστιανής περιόδου που ακολουθούσε.
«Οι Πιτυανοί σέβονταν απόλυτα τον διαχωρισμό των εποχών και τηρούσαν ευλαβικά τους κανόνες της νηστείας», θυμάται ο Γιάννης Αποστολής. «Με τον θάνατο του “Μακαρονά” δίνονταν το μήνυμα ότι η νηστεία αντικαθιστούσε την φτώχεια στο τραπέζι, απαγορεύοντας ακόμα και τα παραδοσιακά μακαρόνια για τις 40 μέρες που ακολουθούσαν», συμπληρώνει.
 |
| Νεκρός μεν, ιθύφαλλος δε… αλλά με φαλλό σαν μακαρόνι…
Άλλωστε το μακαρόνι ετυμολογείται από την πένθιμη ευχή μακαρία η αιωνία… |
Την Τυρινή Κυριακή ο ζητιάνος ή η ζητιάνα, ένας μεταμφιεσμένος άνδρας σε ρόλο ζητιάνου, τριγυρνούσε τα σπίτια και οι σπιτονοικοκυρές του έδιναν τρόφιμα. Άλλοι τομάτες, άλλη τυριά, ό,τι υπήρχε διαθέσιμο. Με πρώτη ύλη από την… ζητιανιά στήνονταν τραπέζι στην μέσα πλατεία του χωριού κι από ένα μπαλκόνι διαβάζονταν ο Πιτυανός Απόστολος, μια κωμικοτραγική απόδοση του Εκκλησιαστικού Απόστολου, με χιουμοριστικές αναφορές σε στοιχεία του Πιτυούντος.
Μασκαρεμένοι νέοι του χωριού γυρνούσαν τα σπίτια κι έφερναν στην πλατεία, υποχρεωτικά, όλους τους κατοίκους, μικρούς – μεγάλους, για να σύρουν τον δετό.
Την Καθαρά Δευτέρα ο Καδής, αναπαράσταση / σάτυρα του Τούρκου δικαστή, δίκαζε τους πάντες, ολοκληρώνοντας τον εθιμικό κύκλο της Αποκριάς.
Η ομάδα των ενεργών μελών του Πολιτιστικού Συλλόγου του Πιτυούντος αναβιώνει την Καθαρά Δευτέρα τα έθιμα του “Μακαρονά” και του Καδή, εμπλουτίζοντας την ημέρα με ζωντανή μουσική και δωρεάν διανομή νηστίσιμων μεζέδων.
Πιτυος χιου, αποκρια, εθιμο, εθιμα ταφη, νεκρος, γαστρονομια, παραδοση, Μακαρονας, μακαριος νεκρος θανατος, συμβολισμος, μεταβαση, αφθονια, εγκρατεια, Σαρακοστη, εποχη, νηστεια, Αποστολης, φτωχεια, μακαρονια, Τυρινη Κυριακη, ζητιανος, ζητιανα, μεταμφιεση, νοικοκυρα, τροφιμα, τοματα, τυρι, συμβολο ζητιανια, τραπεζι, πλατεια, χωριο, ιθυφαλλος, ιθυφαλλια φαλλος, πριαπισμος, μπαλκονι, Πιτυανος Αποστολης, κωμικοτραγικη, Εκκλησιαστικος Αποστολος, χιουμορ, Μασκαρεμενος, δετος, Καθαρη Δευτερα, Καδης, Καθαρα Δευτερα, Τουρκος δικαστης, Αποκριες, ΜΑΚΕΛΟΣ, Χιος εθιμα αποκρια αποκριας ιθυφαλλος Σαρακοστιανα Μακαρονια Μακαρονι αναπαρασταση / σατυρα
