Του Γιώργου Λεκάκη
Η αρχαιολογική είδηση της εβδομάδος που μας πέρασε, την οποία ακρίτως αναδημοσίευσαν και αναμάσησαν όλα τα ΜΜΕ ήταν πως στο Μαρόκο βρέθηκε μια λαξευμένη πέτρα, ηλικίας 400.000 χρόνων, η οποία ως εκ τούτου λογίζεται το αρχαιότερο γλυπτό του κόσμου, αφού «είναι εμφανές ότι έχει διαμορφωθεί από ανθρώπινο χέρι»! Πρόκειται για ένα αντικείμενο ύψους 6 εκατ. το οποίο «έχει την μορφή ανθρωπίνου σώματος, με εγκοπές, οι οποίες προσδιορίζουν τον λαιμό, τα χέρια αλλά και τα κάτω άκρα μιας φιγούρας», με υπολείμματα κόκκινης ουσίας, που οδηγούν τους επιστήμονες στο συμπέρασμα πως ήταν ερυθρού χρώματος. Η πέτρα αυτή ευρέθη σε βάθος περίπου 15 μ., στην βόρεια ακτή του ποταμού Ντρα, πλησίον της πόλεως Τα Ταν, ενώ κοντά της ευρέθησαν και διάφορα άλλα σκαπτικά εργαλεία, της προϊστορικής εποχής, όταν στο Μαρόκο ζούσαν οι Άτλαντες.
Δεν αμφισβητούμε την είδηση, αφού είναι κάτι παραπάνω από γνωστό πως εκείνες τις εποχές υπήρχαν αναπτυγμένοι πολιτισμοί γύρω από την Μεσόγειο, κυρίως αποικίες ανθρώπων του Αιγαίου. Αμφισβητούμε όμως ότι αυτό είναι το αρχαιότερο γλυπτό του κόσμου, αφού υπάρχει ανακοίνωση για το «πρωτόγλυπτο της Μακεδονίας», όπως ονομάσθηκε, ένα γλυπτό το οποίο ευρέθη το 1985 (από τον τεχνικό της ΔΕΗ Κ. Παπακωνσταντίνου) σε βάθος περίπου 12 μ. στο νότιο λιγνιτωρυχείο της ΔΕΗ της Καρδιάς Πτολεμαΐδος, και το οποίο ανάγεται σε μια ηλικία 500.000 – 800.000 ετών πριν από σήμερα, βάσει της στρωματογραφίας!
Το «πρωτόγλυπτο της Μακεδονίας», όπως ανακοίνωσε ο δρ. Ανθρωπολογίας και Παλαιοντολογίας Ν. Αρ. Πουλιανός, αναπαριστά μια όρθια φιγούρα, η οποία αποτελείται από 3 περίπου ίσα μέρη: Το κεφάλι, το σώμα και τα πόδια, συνολικού ύψους 233 χλστ. και μεγίστου πλάτους 151 χλστ. Αποτελείται από συμπαγή λευκό λεπτοφυή ασβεστιτικό ψαμμίτη, ο οποίος εμπεριέχει ενσωματωμένες μικρές ασβεστολιθικές πέτρες. Η περιοχή η οποία αντιστοιχεί στα μάτια και τα ρουθούνια έχει – πιθανότατα – λαξευθεί, και 4 μικρές πέτρες έχουν παραμείνει μέσα στις κοιλότητές τους. Στην κάτω κοιλιακή χώρα απαντάται ένας φαλλός, ύψους 16 χλστ. και διαμέτρου 30 χλστ.
Όποιος θέλει να δει αυτό το αρχαιότερο γλυπτό του κόσμου, δεν έχει παρά να επισκεφθεί το πολύ σημαντικό Μουσείο της Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος, στο Σπήλαιο Πετραλώνων της Χαλκιδικής.
Όσο για το πωτόγλυπτο, ο δρ. Πουλιανός συνεχίζει: «Η επεξεργασία του γλυπτού συμπληρώνεται με παρόμοιο τρόπο, με τριπλή προσπάθεια διατρήσεως του ψαμμιτικού πετρώματος. Η πρώτη ευρίσκεται στην πλάτη και φθάνει τα 10 χλστ. βάθους. Η 2α έγινε αμφίπλευρα στον λαιμό (βάθους 22 χλστ. από δεξιά και 31 χλστ. από αριστερά). Η 3η είναι επίσης αμφίπλευρος, αλλά διαπερνά όλη την περιοχή των ώμων, σχηματίζοντας μια κυλινδρική μικροσήραγγα, μήκους 100 χλστ. Όλες οι οπές-είσοδοι έχουν σχεδόν την ίδια διάμετρο (10-12 χλστ.) οι οποίες εν συνεχεία στενεύουν λίγο, σαν χωνί, για 1-2 χλστ. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι δημιουργήθηκαν από την ίδια αιτία. Πιθανόν με ένα «τρυπάνι», το οποίο να ήταν φτιαγμένο από ένα μαλακό υλικό, αλλά αρκετά δυνατό, για την διάτρηση του ψαμμίτου, π.χ. ένα κλαδί ή ένα οστό, το οποίο χρησιμοποιήθηκε από τον κατασκευαστή περιστροφικώς ανάμεσα στις παλάμες του. Αυτό το συμπέρασμα υποστηρίζεται από το γεγονός ότι δεν υπάρχουν ξυσίματα, εγκοπές ή ραγίσματα, γύρω και μέσα στις οπές, τα οποία θα είχαν προκληθεί από ένα καλέμι ή ένα σφυρί. Έτσι, πρέπει να αποκλεισθεί η περίπτωση χρήσεως κάποιας κρουστικής μεθόδου», λέει ο κ. Πουλιανός. Και συνεχίζει: «Σχετικά με την αιτία των προσπαθειών διατρήσεως του ψαμμίτου, μπορούν να γίνουν ορισμένες υποθέσεις. Μια πιθανότητα είναι η διαμπερής μικροσήραγγα να διανοίχθηκε με σκοπό την με κάποιο τρόπο ανάρτηση (π.χ. σε ένα δένδρο, με λουριά από δέρμα, φυτά ή ρίζες), ίσως για τελετουργικούς σκοπούς, αυτής της πιο λευκής ακόμη τότε και μάλλον εντυπωσιακής πρωτόγλυπτης κατασκευής. Αυτή η μικροσήραγγα είναι επίσης πιθανόν να κατασκευάσθηκε για να χρησιμεύσει σαν υποδοχή κατάλληλα διαμορφωμένων κλαδιών ή οστών, για την αναπαράσταση χεριών, τα οποία λείπουν. Όσον αφορά τις άλλες δυο προσπάθειες μπορούν να θεωρηθούν σαν αποτυχημένες και να εγκατελείφθησαν, επειδή ο ψαμμίτης γύρω από την οπή του σβέρκου ήταν σχεδόν έτοιμος να σπάσει, ενώ αυτή της πλάτης ευρίσκεται σε μια εντελώς παράκεντρη θέση, σε σχέση με το κέντρο βάρους του αντικειμένου. Οι παραπάνω περιγραφές (η όρθια στάση, η ύπαρξη και η θέση του φαλλού) αφήνουν ολιγότερα περιθώρια να θεωρηθεί το αρχέγονο πρωτόγλυπτο σαν μια ζωομορφική αναπαράσταση. Έτσι, μέσα στις πιθανές υποθέσεις πρέπει να συμπεριληφθεί και η προσπάθεια του προϊστορικού ανθρώπου για την απεικόνιση ή και λατρεία του ίδιου του εαυτού του. Συμφώνως με τις παραπάνω παρατηρήσεις, εξάγεται το συμπέρασμα ότι ένας προϊστορικός άνθρωπος βρήκε το ψαμμιτικό πέτρωμα, το οποίο παρουσίαζε ήδη μια σχηματοποιημένη μορφή και το επεξεργάσθηκε πάρα πέρα»…
ΠΗΓΗ: άρθρο του Γ. Λεκάκη με τίτλο “Στην Ελλάδα βρέθηκε το αρχαιότερο γλυπτό του κόσμου“, στην στήλη του γράφοντος “ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ”, 8.6.2003. Γ. Λεκακης “Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις”. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 9.6.2002.
Πριν από 20 περίπου χρόνια ανακαλύφθηκε ένα παράξενο γλυπτό αντικείμενο, στην Πτολεμαΐδα της Κοζάνης. Ονομάσθηκε το «Πρωτόγλυπτο της Μακεδονίας», και όχι τυχαία, αφού ήταν το αρχαιότερο γλυπτό στον κόσμο! Η ανακάλυψις παρουσιάσθηκε κατά τις εργασίες του XVI Συμποσίου Προϊστορικής Τέχνης στην Valcamonica της Ιταλίας (24-29 Σεπτεμβρίου 1998, του οποίου τα πρακτικά εξεδόθησαν με εκδότη τον prof. E. Anati). Στις 8.6.2003 το αναδημοσίευσα στην εφημερίδα «Έθνος», όπου αρθρογραφούσα, στην στήλη μου «Ελληνικό Λεξικό».
Τi έχει γίνει έκτοτε;
Κάπου στο 2005 ο γενικός διευθυντής Αρχαιοτήτων, κ. Λ. Κολώνας, εκάλεσε τον ευρετή του, κ. Πουλιανό να του το παραδώσει…
Από τότε επέρασαν 11 χρόνια…
Σήμερα παρά το ότι έπρεπε να είχαν ήδη προχωρήσει παραπέρα έρευνες στον τόπο ευρέσεως του αγαλματιδίου, στην Πτολεμαΐδα, δεν έχει γίνει τίποτε… Και κάθε χρόνος που περνά είναι εις βάρος της υποθέσεως, της επιστήμης και της ιστορίας – ενώ είναι και προφανές το κέρδος για τους «ανταγωνιστές» της πατρίδος μας.
Όχι μόνον η έρευνα δεν προχώρησε, αλλά το εύρημα εξαφανίσθηκε ακόμη και από το Ανθρωπολογικό Μουσείο Πετραλώνων Χαλκιδικής. Βρέθηκα εκεί, ερώτησα τον φύλακα και δεν ήξερε να μου πει, τάχα, ούτε ποτέ, ούτε καν το γιατί. Ευτυχώς το είχα φωτογραφήσει στο εν λόγω Μουσείο, σε παλαιότερη επίσκεψή μου, και σας το παρουσιάζω!
Το 1999-2000 αρχαίο «γλυπτό, ηλικίας 300.000 ετών» ανακαλύφθηκε από Ισραηλινούς επιστήμονες στο Ισραήλ. Αργότερα και άλλα, ακόμη αρχαιότερα στο Μαρόκο… Συμπτωματικά άραγε; Τώρα μάλλον μπορείτε να καταλάβετε περισσότερα…
Για περισσότερα: ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ / ΑΕΕ.
ΠΗΓΗ: άρθρο του Γ. Λεκάκη με τίτλο “Το αρχαιότερο γλυπτό έργο του κόσμου βρέθηκε στην Πτολεμαΐδα Κοζάνης, είναι 700.000 χρόνων, αλλά… αγνοείται η τύχη του!!!”, στα “ΑΝΕΞΗΓΗΤΑ”, 20.12.2016. Γ. Λεκακης “Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις”. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 21.12.2016.
αρχαιοτερο γλυπτο, πρωτογλυπτο γλυπτικη, Μουσειο Πετραλωνων Χαλκιδικης, Πετραλωνα Χαλκιδικη, Πτολεμαιδα Κοζανης, Κοζανη, Πουλιανος, αρχαια γλυπτα κοσμου 700.000 χρονων χρονια πριν Λεκακης αρχαιοτερα γλυπτα εργο Πτολεμαις αγνοειται παραξενο γλυπτο αντικειμενο, μακεδονιας Μακεδονια κοσμο XVI Συμποσιο Προιστορικης Τεχνης Προιστορικη Τεχνη Προιστορια βαλκαμονιτσα βαλκαμονικα Valcamonica Ιταλια Σεπτεμβρυου Σεπτεμβρυος 1998, πρακτικα εκδοση εκδοτης ανατι Anati 2003 εφημεριδα εθνος, αρθρο στηλη Ελληνικο Λεξικο 2005 γενικος διευθυντης Αρχαιοτητων, Αρχαιοτητ Κολωνας, ευρετης ερευνα αγαλματιδιο επιστημη ιστορια ευρημα εξαφανιση Ανθρωπολογικο 1999 2000 300.000 ετων Ισραηλινοι επιστημονες Ισραηλ Μαροκο oldest sculptural work of art in the world opera d’arte scultorea più antica del mondo Ελλαδα αρχαιολογια Μαροκο λαξευμενη πετρα, ηλικιας 400.000 διαμορφωση ανθρωπινο χερι αντικειμενο μορφη ανθρωπινο σωμα εγκοπη λαιμος χερια κατω ακρα φιγουρα υπολειμμα κοκκινη ουσια ερυθρο χρωμα ακτη ποταμος Ντρα, πολη Τα Ταν, ΤαΤαν ευρημα σκαπτικο εργαλειο προιστορικη εποχη ατλαντες παλαιολιθικη αρχαιος αναπτυγμενος πολιτισμος Μεσογειος θαλασσα αποικια ανθρωποι Αιγαιο 1985 τεχνικος ΔΕΗ Παπακωνσταντινου λιγνιτωρυχειο Καρδια Πτολεμαιδος, 500.000 800.000 στρωματογραφια Ανθρωπολογια Παλαιοντολογια ορθια ποδια, συμπαγης λευκος λεπτοφυης ασβεστιτικος ψαμμιτης, ασβεστολιθος πετρες ματια ρουθουνια λαξευση κοιλοτητα κατω κοιλιακη χωρα κοιλια φαλλος, επεξεργασια διατρηση ψαμμιτικο πετρωμα πλατη αμφιπλευρα αμφιπλευρος, ωμοι κυλινδρικη μικροσηραγγα, οπη εισοδος χωνι τρυπανι μαλακο υλικο δυνατο διατρησις κλαδι οστο, οστουν κατασκευαστης περιστροφη παλαμη ξυσιμο εγκοπες ραγισμα οπες, καλεμι σφυρι κρουστικη μεθοδος κρουστο διαμπερης αναρτηση δενδρο, λουρι δερμα, φυτο ριζα τελετουργια λευκη εντυπωσιακη πρωτογλυπτη σηραγγα υποδοχη κλαδια οστα αναπαρασταση σβερκο παρακεντρη θεση, αντικειμενα σταση, αρχεγονο πρωτογλυπτικη ζωομορφικη αναπαρασταση προιστορικος απεικονιση λατρεια θρησκεια εαυτος προιστορικο σχηματοποιημενη επεξεργασια ältestes skulpturales Kunstwerk der Welt la plus ancienne œuvre d’art sculpturale au monde La obra de arte escultórica más antigua del mundo