Του Γιώργου Λεκάκη
Μέχρι την ανακάλυψη
απολιθωμάτων ανθρωπων, που χρονολογούνται πάνω από 1.200.000 χρόνια, στα βουνά
Atapuerca της Ισπανίας, το αρχαιότερο γνωστό απολιθωμένο υλικό από την περιοχή
δεν ξεπερνούσε τα 800.000 χρόνια.
Στο ανθρώπινο υλικό των 800.000
χρόνων αποδόθηκε η ταξινομική ονομασία Homo antecessor, ή «Pioneer Man», ως οι
πρώτοι άνθρωποι (σκαπανείς) στην Δυτική Ευρώπη. Υποθέτουν ότι ο Homo antecessor καταγόταν από μια πιο προγενέστερη μορφή του H. ergaster. Διέσχισε λένε, την
Μεσόγειο Θάλασσα, από την Βόρεια Αφρική, κατά την διάρκεια μιας περιόδου χαμηλής
στάθμης της θάλασσας.
Τώρα που το «γεωλογικό ρολόι»
πήγε 400,000 χρόνια πίσω, λένε ότι ίσως να «ταξίδεψε» μέσω Ανατολικής Μεσογείου (Ελλάδα – Κύπρο – Μικρά Ασία – Μέση Ανατολή)!
Αλλά τίποτε δεν είναι γνωστό με βεβαιότητα ακόμη…
Ο Homo antecessor είναι πρόγονος
του Homo heidelbergensis, ο οποίος με την σειρά του, πιστεύεται ότι, εδημιούργησε
τους Νεάντερταλ και τους σύγχρονους ανθρώπους Homo Sapiens.
Το είδος ανακαλύφθηκε από
τους E. Carbonell, J. L. Arsuaga και J. M. Bermúdez de Castro. Η πρώτη
τοποθεσία που έδωσε απολιθωμένο υλικό ήταν η τοποθεσία Gran Dolina στην
οροσειρά Atapuerca στην Ισπανία. Χρονολογείται στα 900.000 χρόνια πριν. Η
τοποθεσία έχει δώσει υλικό τόσο για H. antecessor όσο και για H.
heidelbergensis. Ανακαλύφθηκαν 80 απολιθώματα από έξι άτομα. Είναι ενδιαφέρον
το γεγονός ότι μεγάλο μέρος του απολιθωμένου υλικού είναι «ανώριμο» και
παρουσιάζει κομμένα σημάδια, ίσως να υποδηλώνουν ότι ήταν θύματα καννιβαλισμού.
Η παλαιότερη τοποθεσία H.
antecessor είναι η Sima del Elefante («Λάκκος του Ελέφαντα»). Χρονολογείται στα
1.200.000 χρόνια πριν. Μόνο λίγα απολιθώματα έχουν ανακτηθεί από την τοποθεσία.
Εκτός από άλλες τοποθεσίες
στην Ισπανία, εργαλεία και ίχνη έχουν βρεθεί στο Happisburgh της Αγγλίας και
στο Ceprano της Ιταλίας (γνωστό και ως Homo cepranensis, κάποιοι το θεωρούν πιο
στενά συνδεδεμένο με το H. heidelbergensis).
Ο 800.000 χρόνων H.
antecessor προερχόταν από προηγούμενες μορφές erectus, με μεγαλύτερο εγκέφαλο
(1.000 – 1.150 κυβ. εκατ.) και πιο σύγχρονο κρανίο και πρόσωπο. Είχε χαμηλό μέτωπο,
όπως και οι νεάντερταλ, και οπίσθια προεξοχή. Ίσως ο σκοπός αυτής
της οπίσθιας προεξοχής ήταν για να εξισορροπήσει το βάρος του πρόσθιου τμήματος
του κρανίου και του προσώπου. Με βάση την κρανιακή ανατομία, πιστεύεται ότι
ήταν ικανοί να ανιχνεύσουν το ίδιο εύρος ήχων με τους σύγχρονους ανθρώπους και
πιθανώς ήταν δεξιόχειρες. Ήταν σχεδόν τόσο υψηλοί όσο οι σύγχρονοι άνθρωποι (1,6
– 1,8 μ.), με τα αρσενικά ζύγιζαν 90 κιλά.
ΠΗΓΗ: Homo Antecessor (1.2 Mya), courses lumen learning, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.2.2013.
