Του Γιώργου Λεκάκη
Το Ροζοβετς είναι ένα χωριό 50 χλμ. βορειοανατολικά της Φιλιππούπολης, στην έκταση που κατέχει νυν η Βουλγαρία, στους νότιους πρόποδες των τριών υψηλότερων κορυφών της περιοχής Σάρνενα Σρέντνα Γκόρα, στον 42ο παράλληλο [42.466667°N 25.116667°E].
Το παλιό όνομα του χωριού ήταν Ραχμανλίι, το οποίο προέρχεται από το Ραχμανλίγια, αυτό από το Ραχμάνα και εν τέλει από το Ραμάνα, το οποίο είναι παράφραση του Ρομάνα, δηλ Χωριό των Ελλήνων.[1] Σύμφωνα με έναν τοπικό θρύλο, υπήρχε εκεί ένα παλιό χωριό οι κάτοικοι του οποίου διασκορπίστηκαν, αφού κάηκε από τους Τούρκους. Μερικοί από τους κατοίκους του ίδρυσαν το σημερινό χωριό Καζάνκα. Άλλοι ανέβηκαν στην κορυφογραμμή της Σρέντνα Γκόρα, και κατευθύνθηκαν δυτικά, κατέβηκαν το πέρασμα Σβετινικόλ στις νότιες πλαγιές του βουνού, και εκεί εγκαταστάθηκαν…
Γνωστό από τους πολλούς αρχαίους τύμβους, στους οποίους έχουν ανακαλυφθεί τυχαία θησαυροί, όπλα και άλλα αντικείμενα. Στον νότιο τύμβο ανακαλύφθηκαν ένας ανθρώπινος σκελετός με κτερίσματα:
- ένα αρχαίο χρυσό θρακικό στεφάνι, κατασκευασμένο από 63 φύλλα δάφνης και 9 φρούτα (παρακάτω φωτ.), που χρονολογείται από τον 4ο αιώνα π.Χ.
- ένα ασημένιο ρυτό σε σχήμα κεφαλής ελαφιού (παρακάτω φωτ.), με ανάγλυφες εικόνες σειληνών του Διονύσου, που κουβαλούν κρασί – Εκτίθενται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Σόφιας.
- δύο ασημένια αγγεία (το ένα εκ των οποίων είχε σχήμα μικρής κανάτας και το άλλο μικρό λεκάνης),
- μια ασημένια αιχμή βέλους ή δόρατος, καθώς και
- θραύσματα κράνους και διάφορα άλλα αντικείμενα από ασήμι και μπρούντζο.
Στην θέση Τρεις Τύμβοι πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες αρχαιολογικές ανασκαφές στην Βουλγαρία. Από τους τρεις τύμβους, ο μεγαλύτερος είναι ο μεσαίος. Έχει ύψος περίπου 8 μ. και βάση με διάμετρο περίπου 30 μ. Σε απόσταση περίπου 70 μ. από αυτόν (προς τα νότια) ευρίσκεται ο δεύτερος τύμβος, ο οποίος είναι χαμηλός και έχει ακανόνιστο, σχήμα λόγω λαθρανασκαφών. Στα βορειοανατολικά του μεγάλου τύμβου, σε απόσταση περίπου 3 μ., ευρίσκεται ο τρίτος τύμβος, ο οποίος είναι επίσης χαμηλός και έχει ακανόνιστο σχήμα επίσης λόγω λαθρανασκαφής.
Αλλά το ενδιαφέρουν για την ιστορία του χωριού, δεν εξαντλείται εδώ:
- Λίγο πριν από το χωριό Rozovets, υπάρχει μια πινακίδα για τον / την Κουτέλα. Ένα μονοπάτι σε πάει στον αρχαίο αυτό ιερό τόπο των Θρακών – περίπου 700 μ. εν μέσω πυκνού δάσους… – τα δάση του χωριού έχουν έκταση 18.500 στρ.! Ποτίζονται από τον ποταμό Ροζόβετσκα, ο οποίος πηγάζει ακριβώς κάτω από την κορυφή Μπράταν. Η Κουτέλα έχει ένα μεγαλιθικό σύνολο μνημείων, από την εποχή των Θρακών.
Ένα από αυτά, είναι πέτρινο / γρανιτένιο, ομοιάζει με σκεύος, με ανεστραμμένο κωνικό κύπελλο (παραπάνω φωτ.) έχει ύψος 1,5 μ., βάθος 1,1 μ. και τα τοιχώματά του έχουν πάχος 0,40 μ. Κανείς δεν ξέρει την χρήση του. Άλλοι λένε πως είναι σήμα τάφου. Άλλοι πως είναι ληνος (πατητηρι) – Κι άλλα θραύσματα στην περιοχή μπορεί να ήταν κομμάτια από άλλα “κύπελλα”. Το λένε το «Κύπελλο του Γίγαντα» – ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ περι γιγαντων, ΕΔΩ. Μια σκαλισμένη μορφή από επάνω του, μοιάζει με έναν δράκο, πέτρινο φύλακά του! (δύο παρακάτω φωτ.).
Είναι σαφώς επεξεργασμένο να ομοιάζει με κύπελλο (εδώ το λεν κουτέλ). Περιγράφηκε για πρώτη φορά από τους αδελφούς Σκόρπιλ. Όταν ο Διόνυσος δίδαξε την οινοποιία εδώ, ο γίγαντας της περιοχής ήπιε και μέθυσε, τόσο, που τα έσπασε όλα γύρω και έμεινε μόνο η κούπα του, λένε – όπως έγινε και με τον Ικάριο στην Αττική! – μύθοι παράλληλοι. Οι εικόνες στο αρχαίο θρακικό ρυτό, με τους ακολούθους του Διονύσου, που κουβαλούν κρασί (παρακάτω φωτ.), διαιωνίζουν αυτόν τον θρύλο…
- Υπάρχει επίσης η «Πύλη του Ήλιου», που την συναντάμε κοντά σε κάθε αρχαίο θρακικό ιερό – και στην Σαμοθράκη – ΔΙΑΒΑΣΤΕ Γ. Λεκάκης «Σαμοθράκη, ιερα νήσος». Το ιερόν εκτίσθη από τους ηλιολάτρες Θράκες, για την εξέχουσα λατρεία τους προς τον θεό Ήλιο. Την ημέρα της εαρινής ισημερίας, μπορεί κανείς να παρατηρήσει την τον ήλιο να ανατέλλει επάνω από το βουνό και να είναι ορατός μέσα από την «Πύλη του Ήλιου». Ήταν και είναι λοιπόν, ένα αρχαίο ημερολόγιο. Ο μεγαλιθος καταγράφηκε από την καθηγήτρια Β. Φολ.
- Το «Σπήλαιο των Μυημένων», είναι ένα ακόμη θρακικό ιερό. Είναι ένα τεχνητά κατασκευασμένο σπήλαιο (που μοιάζει με διάδρομο) με ύψος 6 μ. και βάθος περίπου 14 μ. Η είσοδός του έχει πλάτος περίπου 3 μ. Είναι προσανατολισμένη προς τα δυτικά-ανατολικά. Οι εντόπιοι το αποκαλούν «Το Πλοίο» επειδή ένας βράχος του προεξέχει… σαν κατάρτι πλοίου! – σαν τα γνωστά στην λαογραφία μας πετροκάραβα του Οδυσσέα! Η πόλις του βασιλιά της Ιθάκης, Οδυσσέα, η Οδυσσός (και όχι Οδησσός, νυν Βάρνα) στον Θρακικό Πόντο, απέχει απ’ εδώ 245 ευθεία χλμ.
- Οι «Αδελφές Ορθόπετρες», είναι ένα εξαιρετικά εντυπωσιακό βραχομνημείο, με δύο παράλληλες ορθόπετρες – δυο όρθια πέτρινα κομμάτια, μενίρ. Τις λένε οι πατούσες του δράκου (παρακάτω φωτ.).
Είναι καλά ισορροπημένα και λεία. Ευρίσκονται σε ένα πέτρινο πλάτωμα έκτασης 5-6 τ.μ. (που τώρα είναι ισοπεδωμένο). Το ύψος τους είναι περίπου 5 μ. Το βόρειο κομμάτι να είναι ελαφρώς υψηλότερο. Η απόσταση μεταξύ τους είναι περίπου 1 μ. και ο προσανατολισμός τους είναι ανατολικά-δυτικά. Δίπλα τους ένα τρίτο μενιρ / μονηρης λίθος.
Υπάρχουν πολλά μενίρ στην περιοχή – μάλλον αρχαίες οδοσημανσεις για κάτι σημαντικό.
Επίσης, κοντά στο χωριό, ευρίσκονται και:
- τα ερείπια του Καλέτο (= μικρό φρούριο), που πιθανότατα ταυτίζονται με το διάσημο από γραπτές πηγές κάστρο Μπελιάτοβο, κέντρο της εξέγερσης των παυλικιανών (περί το 1085) στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Βυζαντίου.
- η ιστορική περιοχή Ντερμένκα, της αντάρτικης ομάδας Τσεχλάρσκα.[2]
Έχουν κριθεί προστατευόμενες περιοχές εθνικής κληρονομιάς και ιστορικής σημασίας.
Στο χωριό υπάρχει και ένας αναπαλαιωμένος αχυρώνας – παλαιά κρυψώνα.
ΠΗΓΗ: The Thracian Chronicles and Ancient World. Γ. Λεκακης “Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις”. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.4.2014.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Ντελιράντεφ Π. «Συνεισφορά στην Ιστορική Γεωγραφία της Θράκης».
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Με τον καιρό όλα ξεθωριάζουν και σήμερα ετυμολογούν το Ραχμανλίι είτε από το όνομά ενός Τούρκου ευγενή, ονόματι Ραχμάν, είτε από την τουρκική λέξη rahman, που στα βουλγαρικά σημαίνει «πολυεύσπλαχνος» ή από την τουρκική λέξη rahmaniy, που στα βουλγαρικά σημαίνει «θείος». Αλλά πώς είναι δυνατόν να έμεινε τουρκικό τοπωνύμιο, αφού οι Τούρκοι έκαψαν το χωριό τους;
[2] Ο βοεβόδας Ντόμπρι (1825; – 1870) ήταν αρχηγός μιας ομάδας παρανόμων στο Ροχμαλί και πέθανε κοντά στο χωριό Ροζόβετς.
Κυπελλο του Γιγαντα Χωριο των Ελληνων αρχαια Θρακη Λεκακης Kutela megalithic monument Rozovets Plovdiv, Sarnena Sredna Gora Rozovecka, Bratan Kaleto Belyatovo fortress, Eastern Roman Empire, Dermenka partisans Chehlarska Straight Stone Brothers γιγαντας γιγας αρχαιοι Ελληνες Θρακες Ροζοβετς Φιλιππουπολη Βουλγαρια, υψηλοτερη κορυφη Σαρνενα Σρεντνα Γκορα, 42ος παραλληλος παλιο ονομα χωριο Ραχμανλιι, Ραχμανλιγια, Ραχμανα Ραμανα, παραφραση Ρομανα, ρωμανα Χωρια θρυλος, παλαιο κατοικοι καψιμο Τουρκοι ιδρυση Καζανκα κορυφογραμμη περασμα Σβετινικολ αρχαιοι τυμβοι τυχαια θησαυρος οπλα αρχαια αντικειμενα αρχαιος τυμβος ανθρωπινος σκελετος κτερισματα χρυσο θρακικο στεφανι, ασημενιο ρυτο σχημα κεφαλη κεφαλι ελαφιου ελαφι ασημενια αγγειο κανατα λεκανη ασημι αιχμη βελος δορυ θραυσμα κρανος αντικειμενο μπρουντζος θρακικη θρακικος κατασκευη φυλλα δαφνης φυλλο δαφνη εννεα 9 φρουτα, φρουτο 4ος αιωνας πΧ ρυτο ελαφοκεφαλη ελαφι αναγλυφη εικονα σειληνος θεος Διονυσος κρασι Εθνικο Αρχαιολογικο Μουσειο Σοφιας σοφια βουλγαριας θεση Τρεις Τυμβοι πρωτη αρχαιολογικη ανασκαφη υψος διαμετρο ακανονιστο, λαθρανασκαφη λαθρανασκαφες ιστορια Κουτελα μονοπατι μονοπατια αρχαιον ιερον ιερο ιερος τοπος Θρακων δασος δαση ποταμος Ροζοβετσκα, κορυφη Μπραταν μεγαλιθικο συνολο μνημειων, εποχη πετρινο σκευος, ανεστραμμενο κωνικο κυπελλα υψους αγνωστη χρηση σημα ταφου γρανιτενιο, επεξεργασμενο κουτελ αδελφοι Σκορπιλ διονυσου οινοποιια μεθη κουπα Ικαριος Αττικη θρακικα ρυτα ακολουθος ακολουθοι Πυλη του ηλιου Σαμοθρακη λατρεια ηλιος ηλιολατρες ηλιολατρεια εαρινη ισημερια ανατολη βουνο ημερολογιο μεγαλιθοι Σπηλαιο των Μυημενων τεχνητο κατασκευασμενο σπηλια διαδρομος προσανατολισμος δυση ανατολη πλοιο βραχος πετρινο καταρτι πλοιου σδελφες Ορθοπετρες», είναι ένα εξαιρετικά εντυπωσιακό βραχομνημείο, με δύο παράλληλες ορθόπετρες ορθια πετρα μενιρ πλατωμα ερειπια Καλετο φρουριο διασημο καστρο Μπελιατοβο, εξεγερση παυλικιανων παυλικιανοι 11ος αιωνας μχ 1085 ανατολικη Ρωμαικη Αυτοκρατορια Βυζαντιο Ντερμενκα, ανταρτες παρτιζανοι Τσεχλαρσκα προστατευομενη περιοχη εθνικη κληρονομια ιστορικη σημασια αναπαλαιωμενος αχυρωνας κρυψωνα Ντελιραντεφ Γεωγραφια της Θρακης ετυμολογια Τουρκος ευγενης Ραχμαν, τουρκικη λεξη rahman, βουλγαρικα πολυευσπλαχνος τουρκικα λεξις rahmaniy, βουλγαρικη γλωσσα θειος βοεβοδας Ντομπρι Ροχμαλι λαογραφια πετροκαραβα του Οδυσσεα πετροκαραβο Οδυσσεως Οδυσσεας Οδυσσευς βασιλιας ιθακη Οδυσσος Οδησσος, Βαρνα πατουσες του δρακου πατουσα δρακος φυλακας ποντος
