Απεκαλύφθη η αίθουσα τελετών του αρχαιότερου παλλατιού της Εποχής Σιδήρου στην Κύπρο, με αττική κεραμική

Του Γιώργου Λεκάκη

Η Αμαθούς / Αμαθούντα ήταν αρχαία πόλη-κράτος στα νότια παράλια της Κύπρου, κοντά στην σημερινή Λεμεσό, στον 34^ο παράλληλο [34°42′45″Β 33°08′30″Α]. Οικιστής της ο υιός του Ηρακλή, Άμαθος ή η νύμφη Αμαθούσα, μητέρα του βασιλιά της Πάφου, Κινύρα. Γνωστή από τον Θησέα ακόμη, όταν ήλθε εδώ με την κόρη του Μίνωος, Αριάδνη, αφού ξέφυγε από τον λαβύρινθο της Κρήτης. Η Κρητικοπούλα, αφού έτεκε το παιδί τους επέθανε κι ετάφη εδώ… Εκ του μύθου, λοιπόν, μαρτυρούνται πανάρχαιες σχέσεις Αμαθούντος Κύπρου – Κρήτης – Αθηνών(*)…

ΤΩΡΑ, απεκαλύφθη το πλήρες σχέδιο της αίθουσας τελετών της πρώτης φάσης του παλλατιού της Αμαθούντος, που χρονολογείται στα τέλη του 9ου αιώνα π.Χ., (παραπάνω φωτ.) και του παραρτήματος της, καθιστώντας το, έτσι, το αρχαιότερο παλλάτι της Εποχής του Σιδήρου στην Κύπρο.

H ανασκαφή στο ανάκτορο της Αμαθούντος, πραγματοποιήθηκε από τις 16 Ιουνίου έως τις 4 Ιουλίου φέτος, υπό την διεύθυνση του Th. Petit, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Laval (Quebec), και του J.-Fr. Guay, μέλους της Γαλλικής Σχολής Αθηνών.

Στόχος ήταν η αποκάλυψη των βορειοανατολικών γωνιών δύο δωματίων που αποτελούν την πρώτη μνημειώδη φάση του Ανακτόρου της Αμαθούντος.

Ως εκ τούτου, ανοίχθηκαν δύο νέες περιοχές: η Ζώνη 35 και η Ζώνη 36. Στην ζώνη 35 αποκαλύφθηκε πλακόστρωτο από ασβεστολιθικές πλάκες, που κάλυπτε μια μεγάλη περιοχή. Το αποτύπωμά τους στο έδαφος άφηνε επαρκή χώρο στα βόρεια για να επαληθευτεί η ύπαρξη της υποτιθέμενης γωνίας του βόρειου δωματίου (Room XVeast). Συνεπώς, η ανασκαφή προχώρησε κατ’ ευθείαν στον βράχο σε αυτό το σημείο. Παρ’ όλο που οι τοίχοι που σχηματίζουν την γωνία του δωματίου είχαν αφαιρεθεί μέχρι τον βράχο, ο ίδιος ο βράχος είχε κοπεί προσεκτικά για να σχηματίσει το δάπεδο του δωματίου, αποκαλύπτοντας έτσι την αρχική θέση των τοίχων (M1+M10).

Στην περιοχή 36, αν και είχαν επίσης μερικώς λεηλατηθεί μέχρι τον βράχο, οι δύο τοίχοι που σχημάτιζαν την βορειοανατολική γωνία του νότιου δωματίου (Room V) διατηρήθηκαν σε λίγα στρώματα (M12+M10).

Επομένως, «έχουμε το πλήρες σχέδιο της αίθουσας τελετών της πρώτης φάσης του παλλατιού (9^ου αιώνα π.Χ.).

Η μελέτη του αρχαιολογικού υλικού συνεχίστηκε από τις 16 Ιουνίου έως τις 24 Ιουλίου 2025, υπό την επίβλεψη της Α. Μαραγκού, καθηγήτριας στο Πανεπιστήμιο της Rennes 2, και του Th. Petit. Η μελέτη των αντικειμένων που ανακαλύφθηκαν κατά την διάρκεια προηγούμενων ανασκαφικών περιόδων, επικεντρώθηκε ιδιαίτερα στην αττική(*) μελανόμορφη και ερυθρόμορφη κεραμική. Η L. Detrez, επιμελήτρια στο Cabinet des Médailles της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας, διαπίστωσε ότι η κεραμική αυτή καλύπτει την περίοδο από το 570 – 550 π.Χ. έως τα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. Η μελέτη αποκαλύπτει ότι πρόκειται για την σημαντικότερη συλλογή αυτού του είδους, που είναι γνωστή, αυτήν την στιγμή στο νησί, συμπεριλαμβανομένου του αρχαιότερου από αυτά τα αγγεία, ενός μεγάλου ελικοειδούς κρατήρα που δεν θα είχε τίποτε να ζηλέψει από τα πιο διάσημα αντίστοιχά του, όπως λ.χ. το «François Vase».

Άλλες μελέτες έχουν διεξαχθεί σχετικά με διαφορετικά υλικά:

• αμφορείς (Α. Μαραγκού),
• αρχιτεκτονική, στρωματογραφία, άμορφη ελληνική κεραμική, ελληνιστική κεραμική και terra sigillata (Th. Petit),
• πεδολογία, ανθρακολογία και καρπολογία (Μ. Ρούσσου, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο εργαστήριο M. H. Wiener – Αμερικανική Σχολή Κλασσικών Σπουδών στην Αθήνα – και αναπληρώτρια ερευνήτρια στο UMR 7209 BioArch, MNHN, CNRS, Παρίσι),
• υφαντική τέχνη (L. Lévêque, διδακτορική φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο της Rennes 2).

ΠΗΓΗ: Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου. Γ. Λεκακης “Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις”. «Στο φως το πλήρες σχέδιο της αίθουσας τελετών του παλλατιού της Αμαθούντας», Παράθυρο, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 31.7.2025.

αρχαια αιθουσα τελετων αρχαιοτερο παλλατι Εποχη Σιδηρου Κυπρος, αττικη κεραμικη ανακτορο τελετη παλατι αμαθους / αμαθουντα πολη κρατος νοτια παραλια Κυπρου, Λεμεσος 34^ος παραλληλος οικιστης Ηρακλης αμαθος νυμφη Αμαθουσα, βασιλιας Παφου παφος Κινυρας Θησεας Μινωας, μινως Αριαδνη, λαβυρινθος Κρητη Κρητικοπουλα, παιδι ταφος Αριαδνης μυθος Αμαθουντος Κρητης – Αθηνα 9ος αιωνας πΧ ανασκαφη Γαλλικη Σχολη Αθηνων δωματιο πρωτη μνημειωδης φαση αρχαιο πλακοστρωτο ασβεστολιθικη πλακα ανασκαφες βραχος τοιχος λεηλασια αφαιρεση αρχαιοκαπηλια αρχαιολογικος χωρος μελανομορφη ερυθρομορφη κεραμικα Εθνικη Βιβλιοθηκη Γαλλιας, 6ος 570 – 550 πΧ 4ος σημαντικοτερη συλλογη αγγειο μεγαλος ελικοειδης κρατηρας Francois Vase αμφορεας αρχιτεκτονικη στρωματογραφια, αμορφη ελληνικη κεραμικη, ελληνιστικη terra sigillata πεδολογια, ανθρακολογια καρπολογια (αμερικανικη Σχολη Κλασσικων Σπουδων Αθηναι υφαντικη τεχνη