Του Γιώργου Λεκάκη
Από καιρό πιστεύεται ότι ο Μεγάλος Τύμβος της Βεργίνας Ημαθίας, περιείχε τις ταφές των τελευταίων Μακεδόνων βασιλιάδων και πριγκήπων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των μελών της οικογένειας, που είχαν στενή σχέση με τον Μέγα Αλέξανδρο. Κάτω από τον μεγάλο χωμάτινο τύμβο, οι αρχαιολόγοι βρήκαν τέσσερις τάφους – επισήμως Τάφος I, II, III και IV. Ο Μεγάλος Τύμβος λοιπόν στην Βεργίνα περιέχει τρεις Βασιλικούς Τάφους και ένα «Ηρώον» (ιερό αφιερωμένο σε έναν ήρωα) δίπλα στον Τάφο Ι.
Ωστόσο, από τότε που ανακαλύφθηκαν αυτοί οι τάφοι, οι μελετητές συζητούν έντονα ποιος ακριβώς είναι θαμμένος σε κάθε τάφο. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τον Τάφο Ι, γνωστό και ως «Τάφος της Περσεφόνης», λόγω των τοιχογραφιών του, που αποκαλύφθηκαν το 1977. Έχει υποστηριχθεί παλαιότερα από επιστήμονες, ότι αυτός ο κιβωτιόσχημος τάφος περιείχε τα λείψανα του Φιλίππου Β’, του πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, της συζύγου του Κλεοπάτρας και του νεογέννητου γιου τους. Και οι τρεις μαζί δολοφονήθηκαν βίαια το 336 π.Χ.
Αλλά άλλο τόσο υπάρχουν αμφισβητήσεις γι’ αυτό.
Mandible A 3235 3255 superior view belonging to the same individual as maxilla A Fig 7 Photo by L Wynn Antikas
Maxilla B DEM 3237 inferior view and the group of four teeth found separate from the rest of the maxilla but articulate with it The arrow indicates left molar 3 The apical end of its roots are closed Photo by L Wynn Antikas
Προσφάτως μια ομάδα ερευνητών(*), χρησιμοποίησε χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα, για την ανάλυση του αρχαίου DNA και μελέτες ισοτόπων για να σταματήσει επί τέλους αυτήν την συζήτηση.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα περισσότερα από τα σκελετικά υπολείμματα που βρέθηκαν στον Τάφο I ανήκαν σε ένα αρσενικό άτομο, ηλικίας μεταξύ 25 – 35 ετών, που πέθανε και ενταφιάστηκε μεταξύ 388 – 356 π.Χ.
Άρα, αυτό δείχνει ότι ο τάφος ΔΕΝ θα μπορούσε τελικώς να ανήκει στον Φίλιππο Β’.
Αν και οι ερευνητές αναγνωρίζουν ότι είναι αδύνατον να προσδιοριστεί με ακρίβεια σε ποιον ανήκε ο τάφος, σε αυτό το σημείο, εικάζουν ότι πιθανοί υποψήφιοι είναι:
- ο Αμύντας Γ’, ο παππούς του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ή
- οι γιοι του Αλέξανδρος Β’ και Περδίκκας Γ’, των οποίων οι θάνατοι εμπίπτουν στο νεοευρεθέν εύρος χρονολογιών.
ΠΗΓΗ: (*) Y. Maniatis, K. Drosou, M. Iraeta Orbegozo, D. Mylopotamitaki, T. A. Brown, K. Brown, R. Frei, S. Talamo, H. Schroeder, Th. G. Antikas, L. Wynn-Antikas «New scientific evidence for the history and occupants of Tomb I (“Tomb of Persephone”) in the Great Tumulus at Vergina», Journal of Archaeological Science, vol. 179, Ιουλ. 2025, 106234. Και “Identity of the Occupants of the Tomb of Persephone in Vergina Revealed: They Are Not Philip II and His Wife”, Brújula Verde, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 25.4.2025.
Είναι ο Φίλιππος Β
Ο βασιλιάς Φίλιππος Β’ ήταν ο πατέρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Υπέστη ένα διαπεραστικό τραύμα από δόρυ στο πόδι του, το οποίο ήταν σχεδόν θανατηφόρο και τον άφησε κουτσό το 339 π.Χ. (δηλαδή, 3 χρόνια πριν από την δολοφονία του το 336 π.Χ.). Το 1977 και το 1978 ανασκάφηκαν δύο ανδρικοί σκελετοί στους Βασιλικούς Τάφους II και I της Βεργίνας, αντίστοιχα. Ο Τάφος Ι περιείχε επίσης έναν άλλον ενήλικα (πιθανώς γυναίκα) και έναν σκελετό νεογέννητου. Η τρέχουσα άποψη είναι ότι ο Φίλιππος Β’ θάφτηκε στον Τάφο II. Ωστόσο, ο ανδρικός σκελετός του Τάφου II δεν φέρει αλλοιώσεις στα πόδια του, που να υποδηλώνουν χωλότητα. Διερευνήσαμε το σκελετικό υλικό του Τάφου Ι με σύγχρονες εγκληματολογικές τεχνικές. Το αρσενικό άτομο στον Τάφο Ι παρουσιάζει μια εμφανή περίπτωση αγκύλωσης του γόνατος, η οποία αποτελεί αδιάσειστη ένδειξη χωλότητος. Ακριβώς μέσα από την υπερανάπτυξη του γόνατος, υπάρχει μια τρύπα. Δεν υπάρχουν εμφανή σημάδια που να είναι χαρακτηριστικά λοίμωξης και οστεομυελίτιδας. Αυτά τα στοιχεία δείχνουν ότι ο τραυματισμός πιθανότατα προκλήθηκε από ένα σοβαρό διαπεραστικό τραύμα στο γόνατο, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα μια ενεργή φλεγμονώδη διαδικασία που σταμάτησε χρόνια πριν από τον θάνατο. Οι τυπικές ανθρωπολογικές τεχνικές εκτίμησης ηλικίας που βασίζονται σε ξηρό οστό, επιφυσιακές γραμμές και ανάλυση δοντιών έδωσαν πολύ ευρύ φάσμα ηλικιών για τον άνδρα, περίπου 45χρονος. Η γυναίκα θα ήταν περίπου 18 ετών και το βρέφος θα ήταν νεογέννητο. Άρα ο βασιλιάς Φίλιππος Β΄, η σύζυγός του Κλεοπάτρα και το νεογέννητο παιδί τους είναι οι ένοικοι του Τάφου Ι.
Έτσι:
ΤΑΦΟΣ Α: Η αγκύλωση στο γόνατο και η οπή που διαπερνά αυτήν συνδέεται απόλυτα με το διαπεραστικό τραύμα και την χωλότητα, που υπέστη ο Φίλιππος Β’ και τον ταυτοποιεί οριστικώς ως τον ένοικο του Τάφου Ι στην Βεργίνα. Οι εκτιμήσεις για την ηλικία των τριών ενοίκων είναι σύμφωνες με εκείνες που προέρχονται από τις ιστορικές πηγές. Το παιδί της Κλεοπάτρας (συζύγου του Φιλίππου) γεννήθηκε λίγες ημέρες πριν από την δολοφονία του Φιλίππου Β’. Και οι δύο δολοφονήθηκαν λίγο μετά την δολοφονία του Φιλίππου.
ΤΑΦΟΣ Β: Συνεπώς, ο Τάφος Β’ ανήκει στον βασιλιά Αρριδαίο και την σύζυγό του, Ευρυδίκη, και μπορεί κάλλιστα να περιέχει μέρος της πανοπλίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Έτσι, ένα μυστήριο σχεδόν 40 ετών σχετικά με τους Βασιλικούς Τάφους της Βεργίνας επί τέλους λύθηκε που προβλημάτιζε ιστορικούς, αρχαιολόγους και φυσικούς ανθρωπολόγους.
ΠΗΓΗ: A. Bartsiokas, κ.ά. «The lameness of King Philip II and Royal Tomb I at Vergina, Macedonia», PNAS, 20.6.2015, 112 (32) 9844-9848 https://doi.org/10.1073/pnas.1510906112 ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 21.6.205.
αρχαιος Ταφος Ι Βεργινας που ειναι θαμμένος ο Φιλιππος Β Λεκακης ταφοι Βεργινα Ημαθιας Φιλιππου Μεγαλος Τυμβος Ημαθια Μακεδονες βασιλιαδες πριγκηπες Μακεδονας βασιλιας πριγκηπας οικογενεια Μεγαλου Αλεξανδρου χωματινος αρχαιολογος αρχαιολογια ανακαλυψη της Περσεφονης Περσεφονη τοιχογραφια 1977 κιβωτιοσχημος λειψανα Μεγας Αλεξανδρος Κλεοπατρα νεογεννητο νεογεννητος γιος δολοφονια βιαια 4ος αιωνας 336 πΧ αμφισβητηση χρονολογηση ραδιενεργος ανθρακας, αναλυση αρχαιο ισοτοπο σκελετικα υπολειμματα αρσενικο ατομο, ανδρας ηλικιας 25χρονος – 35χρονος ετων, ενταφιασμος 388 – 356 αδυνατον προσδιορισμος Αμυντας Γ παππους παπους Αλεξανδρος Β Περδικκας Γ θανατος χρονολογια μανιατης Maniatis, δροσου Drosou, μυλοποταμιτακη Mylopotamitaki, αντικας Antikas, αντικας αρχαιος μεγαλος Τυμβος Βεργινας Ημαθια βασιλικοι μακεδονικοι ταφοι Ι, ΙΙ ΙΙΙ Α Β Γ ηρωον ιερο ηρωας βασιλευς Μεγας Αλεξανδρος διαπεραστικο τραυμα δορυ ποδι θανατηφορο κουτσος 339 πΧ δολοφονια 4ος αιωνας 336 1977 1978 ανασκαφη ανδρικος σκελετος βασιλικος Ταφος ενηλικας ενηλικη γυναικα νεογεννητο αλλοιωση ποδια χωλοτητα χωλος σκελετικο υλικο εγκληματολογια αρσενικο ατομο αγκυλωση γονατο τρυπα λοιμωξη οστεομυελιτιδα τραυματισμος γονυ φλεγμονη θανατος ανθρωπολογια ηλικια ξηρο οστο, οστουν δοντι ανδρας, 45χρονος γυναικα 18χρονη Κλεοπατρα ταυτοποιηση ενοικος ιστορια παιδι Αρριδαιος Ευρυδικη, πανοπλια Μεγαλου Αλεξανδρου μυστηριο αρχαιολογια μπαρτσιωκας
