Άγαλμα νεαρού αγένειου Ηρακλή και κεφαλή θεού Απόλλωνος ευρέθησαν στους Φιλίππους

​Την Παρασκευή 15.9.2023
ολοκληρώθηκε η ανασκαφική έρευνα που πραγματοποιεί η ομάδα του Αριστοτελείου
Πανεπιστημίου στους Φιλίππους υπό την διεύθυνση της καθηγήτριας Βυζαντινής Αρχαιολογίας,
Νατ. Πούλου, και με άμεσους συνεργάτες, τον επίκουρο καθηγητή Βυζαντινής
Αρχαιολογίας Αν. Τάντση, καθώς και τον ομότιμο καθηγητή Βυζαντινής
Αρχαιολογίας, Αρ. Μέντζο. Στην ανασκαφή έλαβαν μέρος 15 φοιτητές του ΑΠΘ
(11 προπτυχιακοί, 2 μεταπτυχιακοί και 2 υποψήφιοι διδάκτορες). Η έρευνα
χρηματοδοτήθηκε από τον τακτικό προϋπολογισμό και την Επιτροπή Ερευνών του ΑΠΘ.

Φέτος η ανασκαφή συνεχίστηκε
ανατολικά της νότιας κύριας οδού (decumanus) στο σημείο που συναντά τον βόρειο
άξονα της πόλης (την λεγόμενη «Εγνατία»). Αποκαλύφθηκε η συνέχεια του
μαρμαροστρωμένου δρόμου, στην επιφάνεια του όπου εντοπίστηκε νόμισμα (χάλκινος
φόλλις) του αυτοκράτορα Λέοντος Στ’ (886 – 912), στοιχείο που βοηθά να
προσδιοριστεί η διάρκεια χρήσης του δρόμου. Στο σημείο σύγκλισης των δύο οδών
φαίνεται να διαμορφώνεται μία διεύρυνση (πλατεία) στην οποία κυριαρχεί ένα
πλούσια διακοσμημένο οικοδόμημα. Τα στοιχεία της περσινής ανασκαφής οδήγησαν τους
ανασκαφείς να διατυπώσουν την υπόθεση ότι επρόκειτο για μία κρήνη. Τα ευρήματα
της φετινής έρευνας επιβεβαιώνουν την άποψη αυτή και βοηθούν να καταλάβουμε
καλύτερα το σχήμα και την λειτουργία της.

Η έρευνα του 2022 έφερε στο
φως τμήμα του πλούσιου διακόσμου της κρήνης με εντυπωσιακότερο το άγαλμα που
εικονίζει τον Ηρακλή αγένειο με νεανικό σώμα. 

Η πρόσφατη ανασκαφική έρευνα
(2023) αποκάλυψε την κεφαλή άλλου αγάλματος: Ανήκει σε μορφή αγένειου ανδρός με
πλούσια κόμη την οποία επιστέφει ένα στεφάνι από φύλλα δάφνης. Η ωραία αυτή
κεφαλή φαίνεται πως ανήκει σε άγαλμα του θεού Απόλλωνα. Όπως και το άγαλμα του
Ηρακλή χρονολογείται κατά τον 2ο ή αρχές του 3ου αι. μ.Χ. και πιθανώς κοσμούσε
την κρήνη, η οποία έλαβε την τελική της μορφή κατά τον 8ο έως τον 9ο αιώνα.

Γνωρίζουμε από τις πηγές αλλά
και από τα αρχαιολογικά δεδομένα ότι στην Κωνσταντινούπολη αγάλματα κλασσικής
και ρωμαϊκής περιόδου κοσμούσαν κτήρια και χώρους δημόσιας χρήσης έως την
ύστερη βυζαντινή περίοδο.

Το εύρημα αυτό ενισχύει την
υπόθεση που είχαμε διατυπώσει το 2022 σχετικά με τον τρόπο διακόσμησης των
δημόσιων χώρων στις σημαντικές πόλεις της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, μεταξύ των
οποίων και οι Φίλιπποι.

Η ανασκαφή θα συνεχιστεί και
την επόμενη χρονιά.

ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, ΑΡΧΕΙΟΝ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 28.3.2024.