Του Γιώργου Λεκάκη
Προηγούμενη έρευνα έδειξε ότι το καλαμπόκι εξημερώθηκε – για πρώτη φορά – πριν από περίπου 9.000 χρόνια από
κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες στην λεκάνη του ποταμού Balsas του Μεξικού, από ένα
υποείδος teosinte, που ονομάζεται parviglumis.
Εν συνεχεία, το καλαμπόκι εξαπλώθηκε κατά μήκος της ακτογραμμής του Ειρηνικού, στον Παναμά, πριν από
περίπου 7.800 χρόνια και στο Περού πριν από περίπου 6.700 χρόνια.
[Έτσι, ο όρος αραβόσιτος (που περιέχει καταγωγή εξ Αραβίας) δεν είναι σωστός].
Τώρα, όμως, μια νέα γενετική
μελέτη, που διεξήχθη από τον εξελικτικό βιολόγο J. Ross-Ibarra (από το
Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Davis), και τους συναδέλφους του εντόπισε ένα
δεύτερο άγριο φυτό, ως πρόγονο του σημερινού καλαμποκιού.
Όταν οι ερευνητές εξέτασαν
γονιδιώματα καλαμποκιού από παραδοσιακές ποικιλίες, σύγχρονες ποικιλίες και
αρχαία φυτά από τις νοτιοδυτικές Ηνωμένες Πολιτείες, το Μεξικό και μέρη της
Νότιας Αμερικής, βρήκαν στοιχεία για την καταγωγή ενός υποείδους teosinte στα
ορεινά, που ονομάζεται mexicana, σε όλα τα δείγματα, εκτός από για ένα στάχυ,
5.500 χρόνων, από την νοτιοανατολική ακτή του Περού.
Οι πρώτοι αγρότες στο
κεντρικό Μεξικό πιθανότατα ανακάτευαν μεξικάνα με εξημερωμένο καλαμπόκι πριν
από 6.000 και 4.000 χρόνια, εξήγησε ο κ. Ross-Ibarra. Η νέα ποικιλία, η οποία
πιθανότατα είχε ελαφρώς μεγαλύτερα στάχυα, περισσότερους πυρήνες ανά σειρά και
μπορούσε να αντέξει περισσότερο το ηλιακό φως, στην συνέχεια εξαπλώθηκε
γρήγορα. Οι νεολιθικοι αγρότες μπορεί να είχαν διαπιστώσει ότι η γενετική
παραλλαγή που παρέχεται από το mexicana έκανε την καλλιέργεια καλαμποκιού πιο
αξιόπιστη, υπέθεσε ο κ. Ross-Ibarra.
ΠΗΓΗ: «Scientists thought they
understood maize’s origins. They were missing something big – Genes from a
long-lost wild relative may have sparked the invention of agriculture in the
Americas», Science Magazine, 30.11.2023. ΑΡΧΕΙΟΝ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.12.2023.
