Του Γιώργου Λεκάκη
Έρευνα με drone στο Λαγκάς[1],
μια τοποθεσία που βρίσκεται ανάμεσα στους ποταμούς Τίγρι και Ευφράτη, δείχνει
ότι ο οικισμός – 4.900 χρόνων – εκτίσθη σε τέσσερα βαλτώδη νησιά!
Το βαθύπεδο του Λαγκάς. |
πιστευόταν ότι οι πόλεις στην νότια Μεσοποταμία επεκτάθηκαν προς τα έξω, από
ναούς και διοικητικές περιφέρειες, σε γεωργικές εκτάσεις. Ωστόσο, το Λαγκάς δεν
είχε γεωγραφικό ή τελετουργικό κέντρο, εξήγησε.
Αντίθετα, κάθε βαλτώδης νησίδα αναπτύχθηκε ως τομέας της πόλεως και
μπορεί να είχε ξεχωριστές οικονομικές πρακτικές.
Για παράδειγμα, σε ένα από τα νησιά έχουν εντοπιστεί κανάλια, τα οποία
μπορεί να επικεντρώθηκαν στο ψάρεμα και την συλλογή καλαμιών για κατασκευή
δομών. Σε δύο άλλα νησιά έχουν βρεθεί αποδείξεις περιφραγμένων τειχών, δρόμοι
της πόλεως και μεγάλοι κλίβανοι.
Στο μικρό τέταρτο νησί, εδέσποζε ένας μεγάλος ναός.
Τα λιμάνια δείχνουν ότι οι πιθανώς δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι που ζούσαν
στο Λαγκάς εταξείδευαν από νησί σε νησί με βάρκα και πιθανώς με πεζογέφυρες,
κατέληξε η κ. Hammer.
ΠΗΓΗ: Em. Hammer «Multi-centric, Marsh-based Urbanism at the early
Mesopotamian city of Lagash (Tell al-Hiba, Iraq)», https://doi.org/10.1016/j.jaa.2022.101458
, Journal of Anthropological Archaeology, vol. 68, Dek. 2022, 101458. Br. Bower
«Drone photos reveal an early Mesopotamian city made of marsh islands – This
urban settlement had neither a city center nor a surrounding defensive wall», Science
News, 13.10.2022. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,
14.10.2022.
[1] Lagash, LAGAŠKI, Lagaš ή Shirpurla: Ανατολικά
του Ουρούκ, και της σύγχρονης πόλεως Ash Shatrah, του Ιράκ, το Tell Al–Hiba, μια από τις αρχαιότερες πόλεις της αρχαίας Εγγύς
Ανατολής (2400 π.Χ.). Η αρχαία ελληνική πόλη Νίνα / Nina (> Νινευή, σημερινό Surghul) που
βρίσκεται στην περιοχή, σηματοδοτεί το νότιο όριο της πολιτείας. Κοντά στο
Girsu (σύγχρονο Telloh), βορειοδυτικά του Λαγκάς, βρισκόταν το θρησκευτικό
κέντρο. Από επιγραφές που βρέθηκαν στο Girsu, όπως οι «κύλινδροι της Γουδαίας /
Gudea», φαίνεται ότι το Lagash ήταν μια σημαντική πόλη (των Σουμερίων;) στα τέλη
της 3ης χιλιετίας π.Χ. Εκείνη την εποχή διοικείτο από ανεξάρτητους βασιλιάδες,
τον Ur-Nanshe (24ος αιώνας π.Χ.) και τους διαδόχους του, οι οποίοι συμμετείχαν
σε αγώνες με τους Ελαμίτες (στα ανατολικά) και τους βασιλιάδες του ”Kienĝir”
και του Kish (στον βορρά). Εξαιρετικά ενδιαφέρον εύρημα, η «Στήλη των Γυπών»
του Αινάτου / Eanatum και το μεγάλο ασημένιο αγγείο της Entemena, διακοσμημένο με το ιερό
ζώο anzû του Ningirsu: ένας λεοντοκέφαλος αετός με ανοικτά πτερά,
που πιάνει ένα λιοντάρι σε κάθε νύχι. Με την ακκαδική κατάκτηση το Λαγκάς έχασε
την ανεξαρτησία του. Ο ηγεμόνας του – ο τίτλος εδώ λέγεται ensi / ένσι
– έγινε υποτελής του Σαργώνος του Ακκάδ και των διαδόχων του. Αλλά το Λαγκάς
συνέχισε να είναι μια πόλη μεγάλης σημασίας και πάνω από όλα, ένα κέντρο
καλλιτεχνικής ανάπτυξης…