[*] Παράσταση του αθλητικού παιχνιδιού «κερητίζειν» σε βάση επιτύμβιου αγάλματος κούρου
Η ορθογώνια βάση φέρει βάθυνση στο άνω μέρος της για την ένθεση της πλίνθου του αγάλματος. Είναι διακοσμημένη με ανάγλυφες παραστάσεις σε όλες τις πλευρές της, εκτός από την πίσω. Στις δύο πλάγιες πλευρές παριστάνονται άρματα με τέσσερα άλογα (τέθριππα) και πολεμιστές (οπλίτες).
Στην κύρια πλευρά απεικονίζεται μοναδική παράσταση με νέους αθλητές, κερητίζοντες, που κρατώντας δηλαδή ραβδιά με καμπύλο άκρο, παίζουν ένα παιχνίδι παρόμοιο με το σημερινό χόκεϋ. Στο κέντρο δύο παίκτες έχουν στη μέση μια μπάλα, που ο καθένας με το ραβδί του προσπαθεί να φέρει προς το μέρος του. Την παράσταση πλαισιώνει αριστερά και δεξιά από ένα ζευγάρι νέων. Στα αριστερά, ο πρώτος νέος χειρονομεί ζωηρά, ενώ πίσω του, σε δεύτερο επίπεδο, ένας άλλος απλώνει μπροστά το ένα χέρι και με το άλλο σηκώνει το ραβδί του. Στα δεξιά, οι δύο νέοι εικονίζονται σε στάση ανάπαυσης, ο πρώτος παρακολουθεί το παιχνίδι έχοντας την πλάτη του στραμμένη στον θεατή, με το ένα χέρι στη μέση ενώ στο άλλο κρατάει και αυτός ραβδί. Σε δεύτερο επίπεδο, άλλος νέος υψώνει το ραβδί του μπροστά από το πρόσωπό του. Έχει υποστηριχθεί από τους μελετητές της παράστασης ότι οι νέοι που εικονίζονται στα αριστερά και τα δεξιά της κεντρικής σκηνής δεν είναι συμπαίκτες, απλώς περιμένουν τη σειρά τους για να παίξουν και αυτοί, το άθλημα επομένως δεν ήταν ομαδικό όπως το χόκεϋ, αλλά ατομικό.
Δεν γνωρίζουμε πότε ξεκίνησε το συγκεκριμένο άθλημα, ούτε τους κανόνες του, γνωρίζουμε όμως ότι οι αρχαίοι Έλληνες αγαπούσαν πολύ τη μπάλα και έπαιζαν πολλά παιχνίδια με αυτήν. Σε ότι αφορά το συγκεκριμένο παιχνίδι, ο Πλούταρχος, στα Ηθικά (Βίοι των δέκα ρητόρων, Ισοκράτης, κεφ. 4), αναφέρει ένα άγαλμα του Ισοκράτη, το οποίο αναπαριστούσε τον ρήτορα ως παιδί να παίζει μπάλα με κυρτωμένο ραβδί. Υπάρχουν επίσης ανάλογες μεσαιωνικές παραστάσεις ενός παρόμοιου παιχνιδιού, τoυ 12ου αιώνα μ.Χ. στη Γαλλία, που ονομαζόταν “La soule à la crosse“ («το χτύπημα με ραβδί») και που οδηγούν τους ειδικούς στην υπόθεση ότι ίσως ο στόχος του αρχαίου παιχνιδιού να ήταν η ρίψη της μπάλας όσο το δυνατόν πιο μακριά στο έδαφος του αντιπάλου.
- Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Συλλογή Γλυπτών Αρ. Ευρετηρίου: Γ 3477. Προέλευση: Βρέθηκε στην Αθήνα το 1922. Η βάση στήριζε επιτύμβιο άγαλμα κούρου, το οποίο δεν βρέθηκε και ήταν εντειχισμένη στο Θεμιστόκλειο τείχος του Κεραμεικού.
- Διαστάσεις: Ύψος: 28 εκ. Μήκος: 82 εκ., Πλάτος: 60 εκ.
- Χρονολόγηση: 510-500 π.Χ.
- Χώρος έκθεσης: Έκθεση γλυπτών, Αίθουσα 13.
ΠΗΓΗ: Δρ. Ευ. Παπαευθυμίου, έκθεμα του μήνα Ιουνίου 2022. ΥΠΠΟΑ.
Ενδεικτική βιβλιογραφια
- Γ. Π. Οικονόμου, «Κερητίζοντες», ΑΔ 1920-1921, 56-59.
- S. Casson, “The New Athenian Statue Bases” JHS 45, 1925, 164-179.
- N. B. Crowther, “Sport in Ancient Times” Λονδίνο, 2007, 155-156.
- H. A. Harris, “Sport in Greece and Rom” εκδ. Cornell University Press, 1972, 101-110, πιν. 47.
- B. Merdrignac, “Le sport au Moyen-âge” εκδ. Presses Universitaires de Rennes, 2003.
αρχαια επαρχια Ιταλιας 2ος 180 190 μΧ γυμνοι ανδρες, αθλητικη δραστηριοτητα μαλλια κοτσιδα τρεξιμο ασπιδα αριστερο χερι αλτης κερητιζω αρχαιο χοκει, σαρκοφαγος, Λατιο, Λατσιο, Ιταλια, γυμνος, αρχαιος αθλητισμος, αθλητης, κοτσιδα, ασπιδα, οπλιτης δρομος, δολιχος, αλτηρας, μπαστουνι, αθλημα, κερητιζειν, προπονητης, γυμναστης, φιλαθλος, Γκεττυ, Γκετι, χοκευ εικαστικη αθλημα αρχαιοτερο 6ος αιωνας 510 πΧ Αρχαιολογικο Μουσειο Αθηνων επιγραφη Lunia Rufina, λουνια ρουφινα Titus Aelius Maximus, προπονητης / γυμναστης, φιλαθλος αθλημα θραυσμα αγορα αρχαιων αρχαιοτητων 1971 αρχαιοκαπηλια ερωτδευς ερωτδεας σαμος θεα ηρα δωρο αναγλυφη πλακα αραουκανοι χιλης χιλη βασανιζω Πλουταρχος Ισοκρατης κελητιζω παρασταση αθλητικο παιχνιδι επιτυμβιο αγαλμα κουρος Εθνικο Αρχαιολογικο Μουσειο, Συλλογη Γλυπτων εαμ Αθηνα 1922 βαση εντειχισμενη Θεμιστοκλειο τειχος Κεραμεικος 510 500 γλυπτο ορθογωνια βαθυνση ενθεση πλινθος διακοσμηση αναγλυφη αρματα αραμ τεσσερα αλογα τεθριππα πολεμιστης οπλιτης μοναδικη νεος αθλητης, κερητιζοντες, ραβδι καμπυλο ακρο, παιχνιδι χοκευ παικτης μπαλα, μπαλλα ζευγαρι νεων χειρονομια νεοι εικονα σταση αναπαυση παιγνιδι θεατης προσωπο συμπαικτης, σειρα ομαδικο ατομικο κανονες αρχαιοι ελληνες παιχνιδια Ηθικα Βιοι των δεκα ρητορων, αναπαρασταση ρητορας παιδι κυρτωμενο μεσαιωναις 12ος μΧ Γαλλια, ονομα La soule à la crosse χτυπημα ριψη αντιπαλος Παπαευθυμιου οικονομου, Κερητιζων σπορ hockey
