Η ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

13.3 C
Athens
Παρασκευή, 5 Δεκεμβρίου, 2025

ΤΑ ΔΕΛΦΙΚΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΜΑΤΑ

“Εν δε τω προνάω τα εν Δελφοίς γεγραμμένα, εστιν ωφελήματα ανθρώποις”
Παυσανίας
Πρόκειται για το “Σύνταγμα” των αρχαίων Ελλήνων:
1.Αγαθούς τίμα. Να τιμάς τους αγαθούς.
2.Αισχύνην σέβου. Να σέβεσαι την αισχύνη-εντροπή.
3.Άκουε πάντα. Να ακούς τα πάντα.
4.Ακούσας νόει. Αφού ακούσεις, νόησε / κατανόησε.
5.Αμαρτάνων μετανόει. Όταν αμαρτάνεις / σφάλλεις, να μετανοείς.
6.Απέχθειαν φεύγε. Να αποφεύγεις την απέχθεια.
7.Αποκρίνου εν καιρώ. Να αποκρίνεσαι στον (κατάλληλο) καιρό, να μην απαντάς αμέσως.
8.Απόντι μη μάχου. Να μην μάχεσαι αυτόν που είναι απών.
9.Άρρητα μη λέγε. Να μην λες τα άρρητα.
10.Άρχε σεαυτού. Να κυριαρχείς επί του εαυτού σου.
11.Ατυχούντι συνάχθου. Να συμπάσχεις με τον άτυχο.
12.Βίας μη έχου. Να μην έχεις βία, βιασύνη, να μη βιάζεσαι.
13.Βουλεύου χρήσιμα. Να σκέπτεσαι τα χρήσιμα.
14.Γήρας προσδέχου. Να αποδέχεσαι τα γηρατειά.
15.Γλώσσαν ίσχε. Να συγκρατείς την γλώσσα σου.
16.Γλώττης άρχε. Να κυριαρχείς πάνω στην γλώσσα σου.
17.Γνους πράττε. Να πράττεις με γνώση / επίγνωση.
18.Γνώθι μαθών. Αφού μάθεις, γνώρισε κιόλας.
19.Γονείς αίδου. Να σέβεσαι τους γονείς σου.
20.Διαβολήν μίσει. Να μισείς την διαβολή.
21.Δικαίως κτω. Να αποκτάς με δίκαιο τρόπο.
22.Δόλον φοβού. Να φοβάσαι τον δόλο.
23.Ελπίδα αίνει. Να αινείς / δοξάζεις την ελπίδα.
24.Επαίνει αρετήν. Να επαινείς την αρετή.
25.Επί νεκρώ μη γέλα. Να μην περιγελάς τον νεκρό.
26.Επί ρώμη μη καυχώ. Να μην καυχιέσαι για την ρώμη (δύναμή) σου.
27.Έπου θεώ. Να έπεσαι του θεού.
28.Εργάσου κτητά. Να εργάζεσαι για πράγματα άξια κτήσεως.
29.Έριν μίσει. Να μισείς την έριδα.
30.Εστίαν τίμα. Να τιμάς την εστία σου.
31.Ευγένειαν άσκει. Να ασκείσαι στην ευγένεια.
32.Ευγνώμων γίνου. Να γίνεις ευγνώμων.
33.Ευεργεσίας τίμα. Να τιμάς τις ευεργεσίες.
34.Ευλόγει πάντας. Να λες καλά / ευ λόγια για όλους.
35.Ευπροσήγορος γίνου. Να γίνεις ευπροσήγορος.
36.Ευτυχίαν εύχου. Να εύχεσαι την ευτυχία.
37.Ευφημίαν άσκει. Να επιδιώκεις την ευφημία / καλή φήμη.
38.Εύφημος ίσθι. Να έχεις καλή φήμη.
39.Εχθρούς αμύνου. Να αμύνεσαι από τους εχθρούς.
40.Έχων χαρίζου. Όταν έχεις, να χαρίζεις.
41.Ήθος δοκίμαζε. Να επιδοκιμάζεις το ήθος.
42.Ηττώ υπέρ δικαίου. Να καταβάλλεσαι για το δίκαιο.
43.Θεούς σέβου. Να σέβεσαι τους θεούς.
44.Θνήσκε υπέρ πατρίδος. Να πεθάνεις για την πατρίδα.
45.Θυμού κράτε. Να συγκρατείς τον θυμό σου.
46.Ικέτας αίδου. Να σέβεσαι τους ικέτες.
47.Κακίαν μίσει. Να μισείς την κακία.
48.Κακίας απέχου. Να απέχεις από την κακία.
49.Κρίνε δίκαια. Να κρίνεις δίκαια.
50.Λέγε ειδώς. Να λες, γνωρίζοντας.
51.Μανθάνων μη κάμνε. Να μην αποκάμεις / κουράζεσαι να μαθαίνεις.
52.Μηδέν άγαν. Να μην υπερβάλλεις.
53.Μη άρχε υβρίζων. Να μην κυριαρχείς με ύβρεις / αλαζονεία.
54.Νεώτερον δίδασκε. Να διδάσκεις τους νεωτέρους.
55.Ομίλει πράως. Να ομιλείς με πραότητα.
56.Ομόνοιαν δίωκε. Να επιδιώκεις την ομόνοια.
57.Όνειδος έχθαιρε. Να εχθρεύεσαι το όνειδος, την ντροπή.
58.Όρκω μη χρω. Να μην μεταχειρίζεσαι όρκους.
59.Όσια κρίνε. Να κρίνεις τα όσια [ὅσιος (-α, -ον) = ο ἡγιασμένος, ὁ ὑπὸ τοῦ θείου ἢ τοῦ κατὰ φύσιν νόμου συγκεχωρημένος ἢ ὡρισμένος – ΠΗΓΗ: Πλάτ. Νόμ. 831D, Διον. Ἁλ. 5.71. Εὐρ. Ἀποσπ. 457].
60.Ους τρέφεις αγάπα. Να αγαπάς αυτούς που τρέφεις.
61.Οφθαλμού κράτει. Να κυριαρχείς των οφθαλμών σου.
62.Νόμω πείθου. Να πειθαρχείς στον νόμο.
63.Παιδείας αντέχου. Να αντέχεις στην παιδεία.
64.Πλούτει δικαίως. Να πλουτίζεις με δίκαιο τρόπο.
65.Πλούτω απόστει. Να αποστασιοποιείσαι από τον πλούτο.
66.Πόνει μετά δικαίου. Να πονάς (κοπιάζεις) με τα δίκαια.
67.Πράττε αμετανοήτως. Να πράττεις έτσι ώστε, να μην μετανοήσεις μετά.
68. Πράττε δίκαια. Να πράττεις δίκαια.
69.Πρεσβύτερον αιδού. Να σέβεσαι τους πρεσβύτερους.
70.Προγόνους στεφάνου. Να στεφανώνεις / τιμάς τους προγόνους σου.
71.Σεαυτόν αιδού. Να σέβεσαι τον εαυτό σου.
72.Σαυτόν ίσθι. Γνώρισε τον εαυτό σου.
73.Σεαυτόν ευ ποίει. Για τον εαυτό σου να κάνεις τα καλλίτερα.
74.Σοφοίς χρω. Με σοφούς να συναναστρέφεσαι.
75.Σοφίαν ζήτει. Να αναζητάς την σοφία.
76.Τελεύτα άλυπος. Να (φροντίσεις να) πεθάνεις χωρίς καμμια λύπη.
77.Τέχνη χρω. Να ασκείς τέχνη.
78.Τύχη μη πίστευε. Να μην πιστεύεις στην τύχη.
79.Ύβριν αμύνου. Να αμύνεσαι όταν ακούς ύβρεις.
80.Ύβριν μίσει. Να μισείς την ύβρι.
81.Υιούς παίδευε. Να παιδεύεις (εκπαιδεύεις) τους γιους σου.
82.Υφορώ μηδένα. Να μην είσαι καχύποπτος με κανέναν. Να μην βλέπεις αφ’ υψηλού κανέναν.
83.Φθόνει μηδενί. Να μη φθονείς κανέναν.
84.Φιλίαν αγάπα. Να αγαπάς την φιλία.
85.Φιλίαν φύλασσε. Να (προ)φυλάττεις την φιλία.
86.Φίλοις ευνόει. Να ευνοείς τους φίλους.
87.Φιλόσοφος γίνου. Να γίνεις φιλόσοφος.
88.Φίλους βοήθει. Να βοηθάς τους φίλους.
89.Φιλοφρόνει πάσιν. Να είσαι φιλικός / φιλόφρων με όλους.
90.Φόνου απέχου. Να απέχεις από φόνους.
91.Χρόνου φείδου. Να μην σπαταλάς τον χρόνο.
92.Ψέγε μηδένα. Να μην ψέγεις / κατηγορείς κανέναν.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ για το Δελφικό Έψιλον, ΕΔΩ.
Στο σημαντικότερο πανελλήνιο ιερό της Αρχαίας Ελλάδας, στο Μαντείο των Δελφών, ένας περικαλλής ναός προσέλκυε πλήθος προσκυνητών από όλο τον κόσμο. Ήταν ένας ναός αφιερωμένος στον Απόλλωνα, τον θεό του φωτός, της τάξης, της αρμονίας και της μετριοπάθειας, της μουσικής και της ποίησης. Έχοντας έναν υψηλού περιεχομένου ανθρωπιστικό χαρακτήρα η δελφική θεολογία αναγόρευσε την ηθική συμπεριφορά του ατόμου ως κυρίαρχο στοιχείο της ανθρώπινης φύσης, επηρεάζοντας με τον τρόπο αυτό την κοινωνική και πολιτική ζωή των Ελλήνων για αιώνες.
Σύμφωνα με τον Παυσανία (2ος αι. μ.Χ.), απλά παραγγέλματα των 2 έως 4 λέξεων, γεμάτα με σοφία, είχαν χαραχθεί σε ένα επιφανές σημείο του ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς. Τα παραγγέλματα αυτά προσέλκυαν την προσοχή των επισκεπτών, καθώς σύμφωνα με την κυρίαρχη αντίληψη είχαν υπαγορευτεί από τον ίδιο τον θεό.
Άνωθεν της κυρίας εισόδου, ανάμεσα στον πρόναο και τον σηκό, είχε χαραχθεί το σύμβολο ΕΙ, η ερμηνεία του οποίου έως σήμερα παραμένει άγνωστη. Μάλιστα ο Πλούταρχος (1ος αι. μ.Χ.), φιλόσοφος και ιερέας των Δελφών, αφιέρωσε ένα ειδικό δοκίμιο σε μορφή διαλόγου (Πλουτάρχου Ηθικά, τόμος ΙΙΙ, «Περί του ΕΙ εν Δελφοίς») για να ερμηνεύσει τις πιθανές σημασίες του. Εκατέρωθεν του μυστηριώδους συμβόλου ΕΙ, τα δύο πασίγνωστα ρητά «ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ» και «ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ» δέσποζαν και, ενδεδυμένα με το κύρος της θεϊκής σοφίας, βοήθησαν τους ανθρώπους να βελτιώσουν τον τρόπο σκέψης τους και κατ’ επέκταση τις ζωές τους.
Στην πρόσοψη του πρόναου, στους κίονες της εισόδου προς τον μεγάλο ναό, στο υπέρθυρο και στους κίονες που τοποθετήθηκαν περιμετρικά του ναού, είχαν αναγραφεί περισσότερα παραγγέλματα, τα οποία αποδίδονται κυρίως στους γνωστούς ως Επτά Σοφούς της αρχαιότητας: τον Θαλή τον Μιλήσιο, τον Σόλωνα τον Αθηναίο, τον Χείλωνα τον Λακεδαιμόνιο, τον Πιττακό τον Μυτιληναίο, τον Βίαντα τον Πριηνέα, τον Κλεόβουλο της Λίνδου και τον Περίανδρο τον Κορίνθιο.
Όπως γνωρίζουμε, τα παραγγέλματα είναι σύντομες προτροπές, οι οποίες είναι συμβουλευτικές και προειδοποιητικές, μερικές φορές ακόμη και παρηγορητικές. Επικεντρώνονται στις αξίες που πρέπει να πιστεύουμε, ώστε να προσεγγίσουμε τις διαχρονικές αξίες: την ηθική, την μετριοπάθεια, την ομορφιά και την σοφία. Μας συμβουλεύουν πώς θα έπρεπε να αντιμετωπίζουμε το μυστήριο της ζωής και τις δυνάμεις της φύσης. Στοχεύουν στην επίτευξη της ατομικής ευημερίας και στην αρμονική κοινωνική συνύπαρξη. Επικεντρώνονται στην σχέση που θα έπρεπε να έχει ο άνθρωπος με τον εαυτό του, με το θείο και με τους συνανθρώπους του, με τον χρόνο και τις μελλοντικές γενιές.
Έτσι, πολλά από τα παραγγέλματα αναφέρονται στον σεβασμό μας για τους νεκρούς, το χρέος μας στους γονείς μας και τους προγόνους μας, αλλά και στην οικογένεια, τους απόγονους, την πατρίδα και όλη την ανθρωπότητα.
Επίσης, τα παραγγέλματα προσδίδουν μικρή ή ελάχιστη αξία στα υλικά αγαθά, όπως στον πλούτο, και ψέγουν κάθε μορφή ματαιοδοξίας.
Η ευγένεια, η γενναιοδωρία, η μεγαθυμία, η ειλικρίνεια και η δικαιοσύνη, η δίψα για γνώση και κυρίως η αποφυγή της ύβρεως, της αλαζονείας είναι αξίες που ο άνθρωπος οφείλει να εκτιμά συμμορφούμενος με τα δελφικά παραγγέλματα. Γι’ αυτό κάθε άνθρωπος, γυναίκα και άνδρας, οφείλει να αποδέχεται τα βιώματά του με ταπεινότητα και ανεκτικότητα, να μαθαίνει από τα λάθη του, να αναρωτιέται, να μελετά και να ανακαλύπτει και κυρίως να γνωρίζει ότι, παρ’ όλο που είναι θνητός, είναι τυχερός που απολαμβάνει τις χαρές της ζωής, της φύσης και της δημιουργίας. Μαζί με τα αποφθέγματα των Επτά Σοφών σε μορφή γνωμικών και ηθικών παραγγελμάτων, μας σώζονται από τον Διογένη Λαέρτιο (3ος αι. π.Χ.) στο έργο του «Βίοι Φιλοσόφων» και από τον Ιωάννη Στοβαίο (5ος αι. μ.Χ.) στο έργο του «Ανθολογία». – ΠΗΓΗ: Delphi Culture.
ΔΕΛΦΟΙ, ΔΕΛΦΙΚΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΜΑΤΑ σημαντικοτερο πανελληνιο ιερo ιερον αρχαια Ελλαδα μαντειο των δελφων, περικαλλης ναος προσκυνητης θεος Απολλωνας, απολλων φωτος, ταξης, αρμονιας μετριοπαθειας, μουσικης ποιησης φως, ταξη, αρμονια μετριοπαθεια, μουσικη ποιηση ανθρωπιστικος χαρακτηρας δελφικη θεολογια ηθικη συμπεριφορα ατομο ανθρωπινη φυση κοινωνικη πολιτικη ζωη Ελληνες Παυσανιας 2ος αιωνας μΧ παραγγελμα λεξη σοφια, χαρακτικη επισκεπτες υπαγορευση θεοπνευστη θεοπνευστο κειμενο θεοπνευστα κειμενα εισοδος προναος σηκος χαραγμενο συμβολο ΕΙ, ερμηνεια αγνωστη Πλουταρχος 1ος φιλοσοφος ιερεας ιερευς δοκιμιο μορφη διαλογος Πλουταρχου Ηθικα Περι του ΕΙ εν Δελφοις ερμηνεια σημασια μυστηριωδες συμβολα ει, ρητο ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ θεικη σοφια ανθρωπος βελτιωση τροπος σκεψης ζωη προσοψη κιονας υπερθυρο κιονας Επτα Σοφους αρχαιοτητα Θαλης Μιλησιος, σολων Σολωνας Αθηναιος, χειλων Χειλωνας Λακεδαιμονιος, Πιττακος Μυτιληναιος βιας Βιαντας Πριηνεα, Πριηνευς Κλεοβουλος Λινδος Περιανδρος Κορινθιος Λακεδαιμων Μυτιληνη Πριηνη, Λινδιος Κορινθια κορινθια προτροπη συμβουλευτικη προειδοποιητιη παρηγορητικη αξια διαχρονικες αξιες μετριοπαθεια, ομορφια μυστηριο δυναμεις της φυσης ατομικη ευημερια αρμονικη κοινωνικη συνυπαρξη σχεση ανθρωπος εαυτος θειο συνανθρωπος γενια σεβασμος νεκρου νεκρος χρεος γονεις προγονοι οικογενεια, απογονοι πατριδα ανθρωποτητα υλικα αγαθα πλουτος, ματαιοδοξια ευγενεια, γενναιοδωρια, μεγαθυμια, ειλικρινεια δικαιοσυνη, γνωση υβρις, υβρη αλαζονεια γυναικα ανδρας, βιωμα ταπεινοτητα ανεκτικοτητα, μαθηση λαθος θνητος, τυχη χαρες φυσης δημιουργια αποφθεγματα εφτα 7 γνωμικο ηθικο Διογενης Λαερτιος 3ος εργο Ζωες των Φιλοσοφων Στοβαιος Johannes Stobaeus 5ος Ανθολογια Stobaeus αγαθους τιμα τιμη αγαθος αισχυνην σεβου σεβασμος αισχυνη εντροπη ακουε παντα ακοη ακουσας νοει κατανοηση νοηση αμαρτανων μετανοει αμαρτια σφαλμα μετανοια απεχθειαν φευγε αποφυγη απεχθεια αποκρινου εν καιρω αποκριση καταλληλος καιρος απαντηση αποντι μη μαχου μαχη απων απουσια αρρητα μη λεγε αρρητο αρχε σεαυτου κυριαρχια αυτοκυριαρχια ατυχουντι συναχθου συμπονοια ατυχια βιας μη εχου βια, βιασυνη, βουλευου χρησιμα χρησιμο γηρας προσδεχου αποδοχη γαρατεια γλωσσαν ισχε συγκρατηση γλωττης αρχε γλωσσα γνους πραττε πραξη γνωση επιγνωση γνωθι μαθων γονεας αιδου διαβολην μισει μισος διαβολη δικαιως κτω αποκτηση δικαιος τροπος κτηση δολον φοβου φοβος δολος ελπιδα αινει δοξα ελπις αινος επαινει αρετην επαινος αρετη επι νεκρω μη γελα περιγελιο νεκροι ρωμη μη καυχω καυχηση δυναμη επου θεω επομαι θεου εργασου κτητα εργασια αξια κτησεως εριν μισει εριδα ερις εστιαν τιμα εστια ευγενειαν ασκει ασκηση ευγενεια ευγνωμων γινου ευγνωμοσυνη ευεργεσιας τιμα ευεργεσια ευλογει παντας καλα λογια ευολογια ευπροσηγορος γινου ευπροσηγορος ευτυχιαν ευχου ευχη ευτυχια ευφημιαν ασκει ευφημια φημη ευφημος ισθι εχθρους αμυνου αμυνα εχθρος εχων χαριζου χαρισμα ηθος δοκιμαζε επιδοκιμασια ηττω υπερ δικαιου δικαιο θεους σεβου θνησκε υπερ πατριδος πατραδας θυμου κρατε συγκρατηση θυμος ικετας αιδου ικετες ικετης ικεσια κακιαν μισει κακια κακιας απεχου αποχη κρινε δικαια κριση λεγε ειδως γνωση μανθανων μη καμνε κουραση υπερβολη μη αρχε υβριζων αρχη υβρεις αλαζονεια νεωτερον διδασκε διδασκαλια νεωτερος νεος νεοι ομιλει πραως ομιλια πραοτητα ομονοιαν διωκε επιδιωξη ομονοια ονειδος εχθαιρε ντροπη ορκω μη χρω μεταχειριση ορκος οσια κρινε οσιο Ους τρεφεις αγαπα αγαπη τροφη διατροφη οφθαλμου κρατει οφθαλμος ματι νομω πειθου πειθαρχια νομος παιδειας αντεχου αντοχη παιδεια πλουτει δικαιως δικαιος τροπος πλουτω αποστει αποστασιοποιηση πλουτος πλουσιος πονει μετα δικαιου πονος δικαιον πραττε αμετανοητως πραξη μετανοια πραττε δικαια πρεσβυτερον αιδου πρεσβυτερος γερος γεροι προγονους στεφανου στεφανι προγονος σεαυτον αιδου σαυτον ισθι αυτογνωσια σεαυτον ευ ποιει καλλιτερα σοφοις χρω σοφος συναναστροφη σοφιαν ζητει αναζητηση τελευτα αλυπος θανατος λυπη τεχνη χρω τυχη μη πιστευε πιστη υβριν αμυνου υβριν μισει υιοις παιδευε εκπαιδευση γιος υιος υφορω μηδενα καχυποπτος καχυποψια φθονει μηδενι φθονος φιλιαν αγαπα φιλια φιλιαν φυλασσε προφυλαξη φιλοις ευνοει ευνοια φιλος φιλοσοφος γινου φιλοσοφια φιλους βοηθει βοηθεια φιλοι φιλοφρονει πασιν φιλικος φιλοφρων φονου απεχου αποχη φονος δολοφονια χρονου φειδου σπαταλη χρονος ψεγε μηδενα κατηγορια ψεγος οσιος οσια, οσιον ηγιασμένος, αγιασμένος υπο του θειου κατα φυσιν νομου θειο συγκεχωρημενος συγχωρημενος συγχωρεμενος ωρισμενος Πλατων ορισμενος Πλατωνας Νομοι Διονυσιος αλικαρνασσευς Ευριπιδης αρχαιο ελληνικο συνταγμα αρχαιων ελληνων ελληνικα ελληνικη 
author avatar
ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Σχετικά Άρθρα

Γιατί η λέξη «ΝΟΜΙΜΟΝ» διαβάζεται ίδια και από τις δύο πλευρές

Του καθηγητή Αντώνη Α. Αντωνάκου Ἡ ἑλληνικὴ λέξη «ΝΟΜΙΜΟΝ» εἶναι...

Ήθη και έθιμα της αγίας Βαρβάρας – σχέση με Εκάτη, Δήμητρα και Ήρα – του Γ. Λεκάκη

Του Γιώργου Λεκάκη Η αγία Βαρβάρα εορτάζεται στις 4 Δεκεμβρίου....

Από την αρχαία ελληνική μακαρία, το μελομακάρονο – τι συμβολίζει

Της δρ. Γεωργίας Κατσογριδάκη, διαιτολόγου – διατροφολόγου Το μελομακάρονο αποτελεί...

Ξαρχάκος: Σχετικά με τις συναυλίες στο εξωτερικό, χωρίς την άδεια του γιου του Μ. Χατζιδάκι

Δήλωση Σταύρου Ξαρχάκου (Σχετικά με τις συναυλίες στο εξωτερικό χωρίς...