Η ταμπακιέρα, από μοναστήρι της Σμύρνης, που ανήκε στον Σεφέρη, στο Μουσείο Προσφυγικής Μνήμης 1922 στην Σκάλα Λουτρών Λέσβου – του Θ. Τουτουντζίδη

Του Θεόδωρου Τουτουντζίδη,

διευθυντή του Α΄ Επαγγελματικού Λυκείου
Μυτιλήνης

Η ταμπακιέρα αυτή έχει κατασκευαστεί σε μοναστήρι της Σμύρνης (τέλη
του 19ου αιώνα). Ανήκε στον οικονομικό παράγοντα της Σμύρνης Στυλιανό Σεφέρη
(Σεφεριάδης), πατέρα του νομπελίστα ποιητή Γιώργου Σεφέρη (Νόμπελ Λογοτεχνίας
1963).

Την αφιερώνω στην μνήμη της καλής μου φίλης, Ντόρας Τσάτσου,
ανιψιάς του ποιητή και κόρης του πρώην προέδρου της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνου
Τσάτσου, που μου την χάρισε το 1970.

Η παραχώρηση στο μουσείο αυτό έγινε με τη συγκατάθεση του Γιώργου
Συμεωνίδη, γιου της Ντόρας Τσάτσου και βαφτισιμιού του Γιώργου Σεφέρη.

ΠΗΓΗ: Μουσείο Προσφυγικής Μνήμης 1922(*), στην Σκάλα Λουτρών Λέσβου, 1.7.2009. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.7.2024.

(*) Το Μουσείο Προσφυγικής Μνήμης «1922» εδρεύει στην Σκάλα Λουτρών Λέσβου,
στην θέση του παλαιού Δημοτικού Σχολείου του χωριού. Λειτουργεί από τον Σύλλογο
Μικρασιατών της Σκάλας Λουτρών «το Δελφίνι». Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν στις
12.8.2006 από τον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, Βαρθολομαίο.

Εμείς οι Έλληνες με την ταμπακιέρα συνδυάζουμε τα κλεμμένα από την
Χίο ή τους Δελφούς μπρούτζινα γλυπτά τεσσάρων αλόγων, του 4ου αιώνα π.Χ – μάλλον έργα του Λυσίππου
–  που μεταφέρθηκαν στην
Κωνσταντινούπολη, και στην λεηλασία της το 1204 από στους σταυροφόρους τοποθετήθηκαν
στην πρόσοψη στην λότζια επάνω από τα προπύλαια της Βασιλικής του Αγίου Μάρκου
στην Βενετία! Έκτοτε γνωστά ως «Άλογα του Αγίου Μάρκου»! Γνωστά δηλ. με το
όνομα του κλέφτη… Το «Τέθριππο του Θριάμβου» (Triumphal Quadriga), αρχικώς
μέρος ενός ευρύτερου μνημείου, που αναπαριστούσε τέθριππο (quadriga), άρμα για
αρματοδρομίες παρέμεινε εκεί μέχρι την εκ νέου λεηλασία του από τον Ναπολέοντα
το 1797! Το 1815 τα άλογα επεστράφησαν στην Βενετία από λοχαγό Dumaresq. Αυτός
επιλέχθηκε, από τον αυτοκράτορα της Αυστρίας, να κατεβάσει τα άλογα από την
Αψίδα του Θριάμβου και να τα επιστρέψει στην αρχική τους τοποθεσία, αλλά… στην
Βενετία, όχι την Χίο! Για την επιδεξιότητα με την οποία επιτέλεσε το έργο του,
ο αυτοκράτωρ του εχάρισε μια χρυσή ταμπακιέρα με τα αρχικά του γραμμένα με
διαμάντια στο καπάκι!!! – Και έκτοτε… “για την ταμπακιέρα, ούτε κουβέντα”, δηλ. κανείς δεν μίλησε γι’ αυτό το ακριβό δώρο, φράση που έμεινε παροιμιώδης για την μη αναφορά σε ουσιώδη θέματα, όπως ήταν εκ προκειμένω η κλοπή των γλυπτών και η μη απόδοσή τους στους κληρονόμους τους, Έλληνες… φράση που έμεινε παροιμιώδης…

Σήμερα στην Ελλάδα, ταμπακιέρες, εξαιρετικά έργα αργυροχοϊκής τέχνης,
μπορεί να δει κανείς στο Μουσείο Αργυροχρυσοχοΐας, Λαογραφίας και Ιστορίας
Νυμφαίου, στους Καλαρρύτες Ιωαννίνων, κ.α.

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις». Γ. Λεκακης «Λεξικο
των παραδοσεων των λαων του κοσμου».

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

            – Boissier H. «A History of The
Boissier-Scobell Families», 1933.

ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

See Full Bio