Του Γιώργου Λεκάκη
Η ανάλυση των ιζημάτων των ωκεανών στα ανοικτά των ακτών της
Πορτογαλίας, που χρονολογούνται πριν από περισσότερα από 1.000.000 χρόνια
δείχνει ότι η πτώση της θερμοκρασίας ίσως είχε οδηγήσει τους πρώιμους ανθρώπους
να εγκαταλείψουν την Ευρώπη για μια περίοδο 200.000 ετών.
Τα απολιθώματα δείχνουν ότι ο Homo erectus ζούσε στην Ισπανία πριν από
περίπου 1.500.000 χρόνια έως περίπου 1.100.000 χρόνια πριν. Στην συνέχεια,
υπάρχει ένα κενό στο αρχαιολογικό αρχείο της Ευρώπης, μέχρι πριν από περίπου
900.000 χρόνια και στα λίθινα εργαλεία και ίχνη που βρέθηκαν στην Αγγλία, τα
οποία έχουν αποδοθεί στον Homo antecessor.
Οι κ. Χρ. Τζεδάκης (του University College του Λονδίνου) και κ. Ax.
Timmermann (του IBS Center for Climate Physics) και οι συνάδελφοί τους έτρεξαν
προσομοιώσεις μοντέλων υπολογιστών των κλιματικών συνθηκών με την πάροδο του
χρόνου, χρησιμοποιώντας δεδομένα για τις συνθήκες της θάλασσας και τους κόκκους
γύρης στα στρώματα των ιζημάτων. Τα μοντέλα υποδηλώνουν ότι οι μέσες
θερμοκρασίες του χειμώνα έπεσαν πολύ κάτω από το μηδέν, πριν από περίπου 1.000.000
χρόνια.
«Οι πρωτάνθρωποι δεν ήταν ακόμη καλά προσαρμοσμένοι για να
αντιμετωπίσουν τέτοιες ακραίες συνθήκες», είπε ο κ. Timmermann. «Δεν υπάρχουν
άμεσες ενδείξεις ότι θα μπορούσαν τότε ακόμη και να ελέγξουν την φωτιά». Η
αλλαγή του κλίματος μπορεί να οδήγησε σε εξελικτικές αλλαγές, όπως αυξημένα
μαλλιά και σωματικό λίπος, και τεχνολογικές εξελίξεις στο κυνήγι, την κατασκευή
καταφυγίων και την κατασκευή ρούχων, σχολίασε ο κ. N. Ashton (του Βρετανικού
Μουσείου).
Οι ακραίες αυτές συνθήκες οδήγησαν στην ερήμωση της Ευρώπης, και αυτό
ίσως διαρκούσε για αρκετούς διαδοχικούς παγετωνικούς-μεσοπαγετώδεις κύκλους.
ΠΗΓΗ: V. MARGARI, κ.ά. «Extreme glacial cooling likely led to hominin
depopulation of Europe in the Early Pleistocene», DOI: 10.1126/science.adf4445,
Vol 381, pp. 693-699, Issue 6658, SCIENCE, 10.8.2023. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 11.8.2023. Και “Big
freeze drove early humans out of Europe”, BBC News, 11.8.2023..
Abstract
The oldest known hominin
remains in Europe [~1.5 to ~1.1 million years ago (Ma)] have been recovered
from Iberia, where paleoenvironmental reconstructions have indicated warm and
wet interglacials and mild glacials, supporting the view that once established,
hominin populations persisted continuously. We report analyses of marine and
terrestrial proxies from a deep-sea core on the Portugese margin that show the
presence of pronounced millennial-scale climate variability during a glacial
period ~1.154 to ~1.123 Ma, culminating in a terminal stadial cooling
comparable to the most extreme events of the last 400,000 years. Climate
envelope–model simulations reveal a drastic decrease in early hominin habitat
suitability around the Mediterranean during the terminal stadial. We suggest
that these extreme conditions led to the depopulation of Europe, perhaps
lasting for several successive glacial-interglacial cycles.
