Του Γιώργου Λεκάκη
Ο υπουργός Πολιτισμού και
Τουρισμού της Τουρκίας M. N. Ersoy ανακοίνωσε την επιστροφή μιας αρχαίας
ελληνικής επιτύμβιας στήλης, που είχε κλαπεί από την αρχαία μακεδονική ελληνική πόλη Σελεύκεια – Ζεύγμα, η αρχαία ιστορία της οποίας ξεκινά από το 300 π.Χ.
Η πέτρινη στήλη χρονολογείται
στον 2ο αιώνα μ.Χ.
Απεικονίζει μια αρχόντισσα με
πέπλο και χιτώνα.
Μια επιγραφή – στα ελληνικά
φυσικά – γράφει: «Σατορνίλα, η γυναίκα που αγαπά τον άνδρα της, αντίο!».
«Αυτό το τεχνούργημα κουβαλά
μια ιστορία αγάπης 2.000 χρόνων, που περιλαμβάνει έντονα συναισθήματα όπως
χωρισμό, λύπη και πίστη», είπε ο κ. Ersoy. «Το 2018, όταν ξεκίνησα το καθήκον
μου ως υπουργός, συναντήθηκα με μέλη του Τύπου για άλλη μια φορά σε αυτό το
μουσείο και μαζί γιορτάσαμε την επιστροφή των 12 αντικειμένων γύρω από το
μωσαϊκό, που είναι γνωστό ως Gypsy Girl από τις ΗΠΑ», είπε ο κ. Ερσόι, κατά την
διάρκεια ομιλίας του σε συνέντευξη Τύπου στο Μουσείο Ψηφιδωτών της πόλεως
Ζεύγμα. «Σήμερα, μετά από χρόνια, βρεθήκαμε μαζί εδώ για την επιστροφή μιας
πολύ ιδιαίτερης στήλης από την Ιταλία (…) Η Ιταλία έχει βιώσει την ίδια
θυματοποίηση με την Τουρκία [!!!][1], όσον
αφορά την παράνομη διακίνηση ιστορικών αντικειμένων» είπε… «Αυτές οι συμφωνίες
διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην διευκόλυνση της συνεργασίας μεταξύ των χωρών
και στην πρόληψη της λεηλασίας των ανεκτίμητων αντικειμένων μας, καθ’ ένα από
τα οποία είναι μέρος του πολιτισμού μας[!!!]», είπε ο Ερσόι.
Στο πλαίσιο αυτών των
συνεργασιών, το υπουργείο αναμένει νέους επαναπατρισμούς στο μέλλον, είπε ο
Ερσόι. «Περίπου 12.016 αντικείμενα έχουν επαναπατρισθεί στην Τουρκία τα
τελευταία 20 χρόνια από διάφορες χώρες», πρόσθεσε ο υπουργός…
«Η δύσκολη περίοδος που
πέρασε η πόλη και η περιοχή μας κάνει την επιστροφή αυτής της στήλης, που
συμβολίζει τον πλούτο και την αξία αυτής της γης, ακόμη πιο πολύτιμη και
ουσιαστική», είπε ο Έρσοι.
Η στήλη ανακτήθηκε από τις
ιταλικές Αρχές στην Βενετία.
Την έρευνα διεξήγαγε ο
καθηγητής dr. Kutalmış Gürkan, επί κεφαλής
των ανασκαφών στην πόλη.
Το Zeugma Mosaic Museum
άνοιξε το 2011. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα μουσεία ψηφιδωτών στον κόσμο. Έχει
μοναδικά αρχαία αντικείμενα, όπως ψηφιδωτά, περιρραντήρια (συντριβάνια), ένα
χάλκινο γλυπτό του θεού Άρη, και την διάσημη αρχαία «τσιγγάνα» (Gypsy Girl).
Η αρχαία μακεδονική ελληνική πόλη
Σελεύκεια – Ζεύγμα ευρίσκεται σήμερα στην νοτιοανατολική Τουρκία. Αλλά αυτό δεν
λέει τίποτε. Διότι οι κάτοικοι της σημερινής πόλεως, ουδεμία καλλιτεχνική
συγγένεια έχουν με τους δημιουργούς του έργου τέχνης, και καμμία εθιμική και
γλωσσική συγγένεια με αυτό, αφού δεν μπορούν καν να διαβάσουν και να εξηγήσουν την επιγραφή…
Όσον αφορά το τελευταίο, την
γλώσσα, οι Τούρκοι γράφουν και διαδίδουν πως «Zeugma, means “bridge”[*] in Turkish», παραπλανώντας φυσικά τους αναγνώστες και ακροατάς τους, αφού το
ρήμα ζεύγνυμι[2] αναφέρεται
από τον Όμηρο, τον Αισχύλο (Πέρσ. 191), τον Πλάτωνα (Πολιτ. 309Α), τον Ευριπίδη, κ.ά. είναι
αρχαιότατο ελληνικό, όταν ακόμη οι ίδιοι ίσως και να μην είχαν γραφή…
ΠΗΓΗ: «Türkiye receives ancient
tomb stele repatriated from Italy», Hurriyet Daily News, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 16.7.2023.
[1] Εδώ ταιριάζει η ελληνική παροιμία… «κι η μυλωνού τον
άνδρα της, με τους πραματευτάδες»…
[2] Ζεύω (= θέτω υπό ζυγό, συνδέω, συνάπτω, ενώνω), ζεῦγος,
ζευγάρι, ζυγός (> σύζυγος, ομόζυγος, ένωση δεσμών γάμου, διαζύγιο), ζευγίτης, ζεύγλη
(= το καμπύλον μέρος ζυγού, όπου μπαίνει ο τράχηλος του ζώου, η καμπύλη του
τόξου του γεφυριού[*]), ζευγηλάτης (> τοπωνύμιο Ζευγολατιό), ζευκτός (= ζεμένος > τοπωνύμιο Ζεμενό), ζεύξις
(= ζέψιμο > σύζευξις, διάζευξις), ζεύκτης, ζευκτήρ, ζευκτικός (> διαζευκτικός),
ζευκτήριος, ζύγιος, ζυγομαχώ (= αγωνίζομαι), ζυγοστατώ (= ζυγίζω), ζυγώ,
ζυγωτός, ζύγωμα, ζύγωσις, υποζύγιον, κλπ. > ieug-, yoke, Zug (= γερμ.
τραίνο), κλπ.