Του Γιώργου Λεκάκη
Ένας ταφικός τύμβος 4.000 χρόνων
που κρατούσε τα λείψανα περίπου 60 ανδρών, γυναικών και παιδιών ανασκάφηκε στην
πόλη Tiel(*), στο κέντρο της Ολλανδίας, 50 χλμ. νοτιοανατολικά της Ουτρέχτης, από
μια ομάδα ερευνητών με επί κεφαλής τον αρχαιολόγο Cristian van der Linde (του Building
History, Archaeology, Architectural History, and Cultural History / BAAC).
Το ανάχωμα έχει διάμετρο
περίπου 25 μ. και έχει πολλά περάσματα.
Τις μεγαλύτερες και
συντομότερες ημέρες του χρόνου, ο ήλιος έλαμπε απ’ ευθείας μέσα από αυτά τα
περάσματα, κάνοντας το ανάχωμα ηλιακό ημερολόγιο, εξήγησε ο κ. van der Linde.
Στο σημείο βρέθηκαν επίσης
δύο μικρότεροι ταφικοί τύμβοι, οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν για ταφές για μια
περίοδο περίπου 800 ετών. Ένας από τους τάφους κρατούσε μια υάλινη χάντρα, που
είχε εισαχθεί από την Μεσοποταμία, περίπου 3.000 μίλια μακριά. «Το υαλί δεν
κατασκευάσθηκε εδώ, επομένως η χάντρα πρέπει να ήταν ένα εντυπωσιακό
αντικείμενο», είπε το μέλος της ομάδας Stijn Arnoldussen (Πανεπιστήμιο του
Groningen).
Ήδη ονομάσθηκε “Stonehenge of the Netherlands”.
Η ανασκαφή ξεκίνησε το 2017.
(*) Το Tiel (> εξελλ. Τίλος, Τήλος, Δήλος) είναι δήμος και πόλη
στην μέση της Ολλανδίας, στον 51ο παράλληλο [51°53′N 5°26′E] . Η
πόλη περικλείεται από τον ποταμό Waal και τον ποταμό Linge (νότια και βόρεια
αντιστοίχως), και το κανάλι Άμστερνταμ-Ρήνου (στα ανατολικά). Συμπεριλαμβάνει το
Kapel-Avezaath, και το Wadenoijen. Η πόλη ιδρύθηκε τον 5ο αιώνα μ.Χ. Το Tiel
ξεκίνησε ως εμπορικός οικισμός γύρω στο 850 μ.Χ. Άρα ποιοι ήσαν εκείνοι που
έκτισαν-ίδρυσαν το αρχαίο ημερολόγιο το 2000 π.Χ.;
Το 2011, κοντά στο Εμπορικό
Πάρκο Kellen, κατά μήκος του Linge, ανακαλύφθηκε μια τοποθεσία της νεολιθικής / Λίθινης
Εποχής. Οι αρχαιολόγοι έχουν βρει ίχνη κατοίκησης, αγγεία, πυριτόλιθους και
οστά ζώων. – βλ. J. van Gerven «Antwerpen in de XIIIe eeuw. De bescheiden opkomst
van een stad», DOI 10.3406/rbph.2016.8938, στο Revue belge
de philologie et d’histoire, vol. 94, αρ. 2, 2016.
Έχουν επίσης ανακαλυφθεί αρκετά νεολιθικά νεκροταφεία (του 3650 π.Χ.), συμπεριλαμβανομένου ενός τάφου τουλάχιστον οκτώ ατόμων.- βλ. D’après L.C.Geerts, «The history of Holland and the story of its ancient Capital and Residence Dordrecht».
Το 2017, ανακαλύφθηκε μια από
τις πλουσιότερες ρωμαϊκών χρόνων τοποθεσίες στο Betuwe, κατά την διάρκεια σωστικών
ανασκαφών, επέκτασης του εμπορικού πάρκου Medel. Μεταξύ των 2,500 χάλκινων
αντικειμένων που βρέθηκαν ήταν ένα σπάνιο βαλσαμάριο, διακοσμημένο με ανάγλυφες
θεότητες του Έρωτα και αντικείμενα πολυτελείας (όπως καρφίτσες για μανδύα, δακτυλίδια,
μαχαιρίδια, λυχνάρι, κ.ά.). στην παλαιά κοίτη ποταμού, στο Hoge Hof. Ίσως έπαυλις
ή ιερόν.
ΠΗΓΗ: «Archaeologists unearth
4,000-year-old ‘Stonehenge of the Netherlands’ – Religious site contains burial
mound serving as a solar calendar as well as remains of about 60 people», Guardian,
21.6.2023. Γ. Λεκάκης “Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις”. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 22.6.2023.
