Του Γιώργου Λεκάκη
Το ντολμέν ανακαλύφθηκε από
έναν αγρότη το 1915…
Η πρώτη έρευνα σε αυτό
διεκόπη όταν ανακαλύφθηκαν οστά…
Χαρακτηρίστηκε ως «ιστορικό
μνημείο της Γαλλίας» στις 24 Μαΐου 1958.
Τον Ιούλιο του 1960,
διαπιστώθηκε ότι το μνημείο περιείχε κι άλλα οστά και ότι το αρχαιολογικό
στρώμα δεν είχε ανασκαφεί πλήρως! Οι ανασκαφές ολοκληρώθηκαν το 1973 και το
μνημείο αναστηλώθηκε…
Ευρίσκεται σε υψόμετρο 102 μ.
πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, μέσα στο δάσος Morval στο Fur-Bois
Couturier, στο ύψωμα Butte de Cléry, στην κοιλάδα του Aubette, στο διαμέρισμα
Val-d’Oise, περίπου 55 χλμ. βορειοδυτικά του Παρισιού, στον 49ο
παράλληλο[1].
Ο διάδρομός του έχει μήκος
8,50 μ.
Το σχήμα του είναι σκαθαρόσχημο(*).
Ο προθάλαμος έχει διαστάσεις
1 Χ 1,85 μ. Οι δύο ορθοστάτες που οριοθετούν τον προθάλαμο είναι διακοσμημένοι
με ένα ανάγλυφο μοτίβο, γνωστό ως «Θεά των νεκρών». Αποτελείται από ένα ζευγάρι
στήθη (διαμέτρου 5 εκατ.), που καλύπτονται από ένα περιδέραιο(3*). Ένας από τους
μαστούς της ανατολικής πλάκας υπέστη ζημιές κατά τις ανασκαφές. Ο προθάλαμος περιείχε αρκετά αρχαιολογικά στρώματα. Ευρέθησαν
τρεις πλήρεις σκελετοί, μια τετράγωνη εστία (με πλευρά 0,35 μ.), ένα ογκώδες
κρανίο ενός γέρου, καθώς και ένα σύνολο διάσπαρτων οστών, που αντιστοιχούσαν σε
περίπου 20 άτομα (μια ηλικιωμένη γυναίκα, 5 ενήλικες – 3 γυναίκες, 14 νεαροί
ενήλικες). Ευρέθη ένα όμορφο πέτρινο σφυρί και θραύσματα αγγείων με κακή καύση, ένα
από τα οποία φέρει ίχνη γεωμετρικής διακόσμησης.[2]
Ο θάλαμος θα φιλοξενούσε
περίπου 200 ταφές![3] Από τα
κρανία και τα οστά που συλλέχθηκαν φάνηκε ότι το μέσο ύψος των ανδρών ήταν 1,62
μ. και των γυναικών 1,54 μ.[4] Ευρέθησαν
επίσης και συλλέχθηκαν πυριτόλιθοι (για άκρα πελέκεων, ξύστρες, αιχμηρά βέλη),
εργαλεία πέτρινα και οστέινα, όστρακα με μεγάλη λαβή(4*), κλπ.
Ο θάλαμος έχει διαστάσεις 7 Χ
2 Χ 1,30 μ. Αριστερά της εισόδου υπήρχαν τρεις ορθοστάτες (0,60 μ. κατά μέσον
όρο). Οι πλευρικοί τοίχοι αποτελούνται από ασβεστολιθικές πλάκες, διατεταγμένες
επίπεδες, πλάτους 0,40 – 0,50 μ. Το δωμάτιο είναι καλυμμένο με τρεις «τράπεζες»
μια 4η θα είχε… αφαιρεθεί το 1919! Οι γωνίες των τοίχων είναι
ελαφρώς στρογγυλεμένες.
Ο εμπρόσθιος τοίχος είναι
διάτρητος με ένα σχεδόν κυκλικό (!) άνοιγμα, διαμέτρου 0,55 Χ 0,65 μ. που
περιβάλλεται από μια πατούρα χείλους, βάθους 7 Χ 9 εκατ. Αυτό το κυκλικό άνοιγμα,
που ονομάζεται «Trou desâmes», είναι χαρακτηριστικό της κουλτούρας
Seine-Oise-Marne (αλλά και της Καππαδοκίας).
Το πέτρινο καπάκι (διαμέτρου 0,53 Χ
0,59 μ. βάρους 158 κιλών) είναι η μόνη πρόσβαση στο εσωτερικό του μνημείου. Η
πέτρα, που εκάλυπτε την οπή, φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Val d’Oise
στο Geary-en-Vexin.
Μια χρονολόγηση με ραδιοάνθρακα
έδειξε ότι είναι του 2028 ± 135 π.Χ.
ΠΗΓΕΣ: Γ. Λεκάκης «Παραδόσεις
των λαών του κόσμου». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 27.4.2023.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
– Peek J. «Inventaire des mégalithes de France», Région parisienne, Παρίσι, CNRS, 1975.
– Soulier Ph. «Guiry-en-Vexin, le Bois-Couturier (Val-d’Oise)», εκδ. Errance, 1995.
[1] 49° 07′ 04″
N, 1° 50′ 39″ E.
[2] Βλ. Plancouard και Branchu.
[3] Βλ. Adrien de Mortillet.
[4] Μελετήθηκαν στο εργαστήριο ανθρωπολογίας της École
des Hautes Etudes.
(*) σκαθαρι < σκάθαρος < αρχ. κανθάριον / κάνθαρος > σκαραβαίος (έντομο). Αλλά και είδος πλοιαρίου της Νάξου. Και είδος μικρού αγγείου ή κυπέλλου, ή ποτήρι, με χαμηλή βάση και μεγάλες λαβές(4*). Και γυναικείο κόσμημα(3*) / πολύτιμος λίθος. Αλλά κάνθων και ο γάιδαρος.
