Του Γιώργου Λεκάκη
Ο αρχαιολόγος P. Fischer
και οι συνεργάτες του βρήκαν αγγεία – καθώς και αντικείμενα από χρυσό, ασήμι
και ημιπολύτιμους λίθους – που εισήχθησαν από την Ελλάδα, την Ανατολία, τη Μέση
Ανατολή, την Αίγυπτο, την Σαρδηνία, το Αφγανιστάν, η Ινδία και η περιοχή της
Βαλτικής Θάλασσας – στην νότια Κύπρο στην τοποθεσία Hala Sultan Tekke[1].
Αρχαία εισηγμένα από Σαρδηνία, Ιταλία, Κρήτη, Ανατολία (νυν Τουρκία),
Μέση Ανατολή (νυν Ισραήλ και Ιράκ), Αίγυπτο,
και λοιπή Ασία (νυν Αφγανιστάν, Ινδία)…
Ο Φίσερ είπε ότι το χωριό,
που βρίσκεται κοντά στα βουνά του Τροόδους και ένα καλά προστατευμένο φυσικό
λιμάνι, έγινε κόμβος εμπορίου χαλκού που καλύπτει περίπου 60 στρέμματα, με ένα
τείχος να περιβάλλει τα κεντρικά 35 στρέμματα, από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού,
περίπου 1500 έως 1150 π.Χ.
Οι πολυάριθμοι κλιβάνοι τήξης, τα καλούπια και οι
σκωρίες στο βόρειο τμήμα της πόλης αποτελούν απόδειξη της εκτεταμένης παραγωγής
χαλκού από τοπικά εξορυσσόμενο μετάλλευμα, εξήγησε. Οι άνεμοι από το νότο θα
είχαν βοηθήσει να διώξουν την αιθάλη και τη δυσωδία της παραγωγής χαλκού μακριά
από την πόλη, πρόσθεσε. Οι κάτοικοι της πόλης παρήγαγαν επίσης μωβ βαφή από
σαλιγκάρια murex και αγγεία ζωγραφισμένα σε ξεχωριστό στυλ με μοτίβα ανθρώπων,
ζώων και φυτών.
Γραπτές πηγές λένε ότι οι επιδημίες, η πείνα, οι
επαναστάσεις και οι εισβολές συνέβαλαν στην κατάρρευση της πόλεως, γύρω στο 1200
π.Χ., κατέληξε ο κ. Fischer.
ΠΗΓΗ: “Cyprus’s copper deposits created one of the most important trade hubs in the Bronze Age – The coveted metal copper and a sheltered location turned the Cypriot village of Hala Sultan Tekke into one of the most important trade hubs of the Late Bronze Age. This has been shown by excavations led by researchers from the University of Gothenburg. Their study published in the Journal of Archaeological Science confirms the importance of the Bronze Age city in the first period of international trade in the Mediterranean”, Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ, 16.3.2023. Και Journal of
Archaeological Science: Reports. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 17.3.2023.
[1] Αν και η περιοχή κατοικείται από Έλληνες από τον 17ο αιώνα π.Χ. και είναι ακόμη εντός ελληνικού (κυπριακού) εδάφους, σήμερα καλείται… Χαλά Σουλτάν Τεκκέ / Hala Sultan Tekkesi ή/και
Τζαμί της Ουμ Χαράμ… Διότι προέχει, φαίνεται, πως πρόκειται συγκρότημα μουσουλμανικών ιερών χώρων, στην Δρομολαξια Βυζατζια (= λοφίσκοι) της Αλυκής
Λάρνακας Κύπρου, στον 34ο παράλληλο – 34°53′0″N 33°36′0″E – με
τζαμί, μαυσωλείο, μιναρέ, νεκροταφείο και δωμάτια προσωρινής διαβίωσης. Ιερός
τόπος για τους μουσουλμάνους – το 4ο πιο σημαντικό ιερό του ισλαμικού
κόσμου (μετά την Μέκκα, την Μεδίνα και την Ιερουσαλήμ). Είναι ο δημοφιλέστερος
χώρος προσκυνήματος των μουσουλμάνων στην Κύπρο.
Η Ουμ Χαράμ ή Χαλά
Σουλτάνα ήταν σύζυγος ενός από τους συντρόφους του Προφήτη Μωάμεθ, του Ουμπάντα
ιμπν αλ Σαμίτ / Ubadah ibn al-Samit και (υιοθετημένη) αδελφή της μητέρας του Προφήτη,
Αμινά μπιντ Ουαχάμπ. Στην Κύπρο συνόδευσε μια στρατιωτική αποστολή Αράβων, για
να εξουδετερώσει τους Βυζαντινούς Έλληνες από την Κύπρο να μην την χρησιμοποιούν ως ορμητήριο
για να επιτίθενται στην Συρία. Συνήφθη συμφωνία ειρήνης. Αλλά η Ουμ Χαράμ πέθανε
εκεί, το 647 μ.Χ., ύστερα από ατύχημα που είχε, και θάφτηκε εκεί. Ο τάφος της
Ουμ ευρίσκεται μέσα στο τέμενος. Είναι καλυμμένος με υφάσματα και περιβάλλεται
από ένα τρίλιθο κατασκεύασμα.
Το τζαμί εκτίσθη λίγο
πριν το 1787.
Το 1890 ο χώρος λεηλατήθηκε από αρχαιοκάπηλους, κι έτσι ευρέθησαν πολλοί τάφοι (του 1650-1100 π.Χ.) με πλούσιο περιεχόμενο. Ανασκάφηκαν από το Βρετανικό Μουσείο (1897 – 1898), από τον Henry Beauchamp C. Walters και στην συνέχεια από τον John Winter. Τα ευρήματα μοιράστηκαν μεταξύ του Βρετανικού Μουσείου και του Κυπριακού Μουσείου.
