Του Γιώργου Λεκάκη
Αυτό το χάλκινο ειδώλιο
σιδηρουργού (ύψους 8 εκατ.), από την παλαιότερη Εποχή του Σιδήρου – πρώιμη
αρχαϊκή περίοδο (8ος – 7ος αιώνας π.Χ.), βρέθηκε στον
ποταμό Nišava[1], κοντά
στην αρχαία θρακική πόλη Bela Palanka (*), στην νυν νοτιοανατολική Σερβία.
Ονομάζεται ο «Σιδηρουργός από
το Vranište». Απεικονίζει έναν καθιστό σιδηρουργό, να δουλεύει επάνω στο αμόνι.
Κατασκευάστηκε στην Αρχαία Ελλάδα, κάπου στην περιοχή της Πελοποννήσου.
Αντιπροσωπεύει μια από τις
πρώτες μαρτυρίες εμπορικών σχέσεων μεταξύ της αρχαίας Ελλάδος και των
κοινοτήτων της Εποχής του Σιδήρου που ζούσαν στα κεντρικά Βαλκάνια…
Ανήκει στην Συλλογή του
Εθνικού Μουσείου της Σερβίας στο Βελιγράδι.
(*) Η πόλη κατοικήθηκε αρχικά
από τους Δάκες Θράκες και ήταν γνωστή με το αρχαίο όνομα Αἰάδαβα (**). Οι Θράκες κατοικούσαν στην περιοχή μέχρι να έρθουν σύγχρονες
εθνότητες. Αφού οι Ρωμαίοι κατέκτησαν την Μοισία (75 π.Χ.), έγινε νέο castrum
(αυτοκρατορική επικράτεια με κτήματα) και municipium, γνωστά ως Ulpianorum και
στη συνέχεια Ρεμεσιανή[2], κατά
μήκος της Via Militaris μεταξύ Ναϊσσού (νυν Νις) και Σερδικής (νυν Σόφιας Βουλγαρίας). Ο
αυτοκράτωρ Ιουστινιανός είχε τα ακόλουθα προπύργια στην περιοχή της Ρεμεσιανής:
Brittura, Subaras, Lamponiana, Stronges, Dalmatas, Primiana, Phrerraria, Topera, Tomes, Cuas, Tzertzenutzas, Stens, Aeadaba (***) Destreba,
Pretzouries, Cumudeba, Deurias,
Lutzolo, Rhepordenes, Spelonca,
Scumbro, Briparo, Tulcoburgo, Longiana, Lupophantana, Dardapara (****), και Burdomaae!
Οι ανασκαφές έφεραν στο φως καλοδιατηρημένο
κάστρο που χρονολογείται στον 4ο αιώνα και θησαυρό 260 νομισμάτων,
που κόπηκαν κατά την διάρκεια της κυριαρχίας του Κωνσταντίνου Α’, του Θεοδοσίου
Α’, του Τιβεριου Κλαύδιου Νέρωνος, μνημείο του Σεπτίμιου Σεβήρου (3ος αιώνας) και
αψίδα βασιλικής (αν και η βασιλική ευρίσκεται κάτω από ένα σύγχρονο κτήριο
κατοικιών…).
ΠΗΓΗ: ArcheoSerbia, Γ.
Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 29.11.2022.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
(**) – Procopii Caesariensis opera
omnia, επιμ. J. Haury, G. Wirth, 3 τ., Λειψία, εκδ. Teubner, 1976.
– “Roma Victrix”, 15.7.2011.
– «God’s war: a new history of the Crusades», Christopher Tyerman, 2006.
[1] ποταμός της Βουλγαρίας και της νότιας Σερβίας.
Πηγάζει από την κορυφή του όρους Κομ (2.016 μ.) στην Στάρα Πλάνινα Βουλγαρίας. Το
συνολικό μήκος του ποταμού είναι 218 χλμ. και η λεκάνη απορροής είναι 3.950
τ.χλμ.
[2] Εκ Ρεμεσιανής κατάγεται ο προστάτης άγιος της
Ρουμανίας, ο Νικήτας (της Ρεμεσιανής), επίσκοπος του 4ου αι.
(***) αρχ θρακικά δαβα > δαμ = δήμος > νταμ > Άμστερνταμ, κλπ.
(****) αρχ θρακικά πάρα = πόλη.
