Του μουσικού Γιάννη Χατζή
Δώριος αρμονία ή δωριστί, πάντες ομολογούν,
ότι είναι σοβαρότατη και έχει ύφος ανδροπρεπές. Επειδή δε πάντα επαινούμε την
μεσότητα από τις υπερβολές ισχυριζόμαστε ότι πρέπει αυτή να επιδιώκουμε.
Η δώριος αρμονία, έχει αυτήν την θέση
της μεσότητας, εν σχέσει προς τις άλλες αρμονίες. Είναι, λοιπόν, φανερό ότι οι
δωρικές μελωδίες πρέπει να διδάσκονται στην εκπαίδευση των νεωτέρων.
Επειδή δύο είναι οι επιδιώκοντες σκοποί
– το δυνατόν και το πρέπον – γι’ αυτό πρέπει να μεταχειριζόμαστε πάντα τα
δυνατά και τα πρέποντα.
Αλλά η ηλικία μόνη δύναται να καθορίσει
το μεν και το δε, οι εκ της ηλικίας κουρασμένοι εύκολο να τραγουδούν τραγούδια
με δυνατό ρυθμό και γρήγορες αρμονίες αλλά μόνα τα ήσυχα επιβάλει η φύσις σ’
αυτούς.
Γι’ αυτό μερικοί που ασχολούνται με την
Μουσική και τον στίχο, δικαίως επικρίνουν εκείνους που αποδοκιμάζουν τις ήσυχες
αρμονίες από την παιδεία, γιατί εκλαμβάνονται σαν μεθυστικές, όχι με την εκδοχή
της οξείας μέθης, αλλά της μαλακιάς, ώστε χάρι της μεγάλης ηλικίας πρέπει να
μελετούμε τις αρμονίες αυτού του είδους.
Είναι
φανερό για την μουσική παιδεία τρεις είναι απαραίτητοι όροι:
α) η Μεσότης,
β) το Δυνατόν,
γ) το Πρέπον.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ «Πολιτικά».
Αρμονία
Από το ρήμα αρμόζω (αττ. αρμόττω).
Συνδέω, αρμόζω, σύμμετρη διάταξη. Επίσης άρθρωση, αρμός, σημείο σύνδεσης. Στην
μουσική εκτός από το ταίριασμα των ήχων «συμφωνία ήχων».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης “Μουσικής Μύησις”.
Οι παλαιότατοι ονόμαζαν αρμονίες τα
επτάχορδα. Συγγραφείς του 5ου αιώνα π.Χ. όπως ο Πλάτων, ο
Αριστοτέλης χρησιμοποιούσαν τον όρο αρμονία με την ίδια σημασία. Ο Πλάτων (Πολ.
Ι 677Β), λέει «εκ, πασών οκτώ ουσών χορδών, φωνών». Ο Αριστοτέλης (Πολ. Δ’ 3
1290Α), λέει «είναι το ίδιο επίσης στην περίπτωση των αρμονιών, καθώς λένε
μερικοί, και υπάρχουν δύο είδη η δωρική και η ιωνική. Όλα τα άλλα συστήματα
εντάσσονται στον δωρικό ή τον ιωνικό τύπο».
Ο Αθήναιος (ΙΔ, 624, Περί Μουσικής),
μιλά για τις τρεις «Ελληνικές Αρμονίες».
– Την Δωρική,
– την Αιολική και
– την Ιωνική,
αποκλείοντας την Φρυγική και την Λυδική
σαν ξένες[1],
σε σχέση με τις καθαρόαιμες ελληνικές αρμονίες.
Αρμονίες
Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής
Διατονικό γένος από το οξύ προς το
βαρύ.
1) Λύδιος Αρμονία – CBAGFEDC
2) Φρύγιος Αρμονία – DEFGABCD
3) Δώριος Αρμονία – EDCBAGFE
4) Υπολύδιος Αρμονία – FEDCBAGF
5) Ιώνιος, Ιάστιος – GABCDEFG
6) Αιολική Αρμονία και Λοκρική,
Υποδώριος – AGFEDCBA
7) Μιξολύδιος Αρμονία – BAGFEDCB
Ο Πυθαγόρας και η Αρμονία των Σφαιρών
Αρμονία των Σφαιρών / πλανητών – Διαπασών:
Κρόνος – Υπάτη
Δίας – Παρυπάτη
Άρης – Λίχανος
Ήλιος – Μέση
Ερμής – Παράμεση
Αφροδίτη – Παρανήτη
Σελήνη – Νήτη
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 24.10.2022.
[1] Ξένες, όχι αλλοδαπές. Άλλο
ξένος, άλλο αλλοδαπός.
