Από τον πρόλογο του βιβλίου του Αντωνίου Θ. Σπηλιωτόπουλου, με
τίτλο «Οι βλαχόφωνοι Έλληνες και η ρωμουνική προπαγάνδα», εκδ. τυπογραφείου της
εφημερίδος «Το κράτος», εν Αθήναις, 1905[1]:
Η Ρωμουνία, επανελθούσα εις την προ του έτους 1900 Μακεδονικήν
αυτής πολιτικήν, ην από του βήματός της Ρωμουνικής βουλής τοσούτον επισήμως διά
στόματις του επί της Παιδείας υπουργού αυτής είχεν αποκηρύξει, εδημιούργησε
ζήτημα εκκλησιαστικόν και εθνοφυλετικόν εν Μακεδονία, κατ’ ουδέν διαφέρον της
εν έτει 1860 αρξαμένης βουλγαρικής εκκλησιαστικής ανταρσίας και του μετέπειτα
φυλετικού κατά του ελληνισμού πολέμου, όστις έκτοτε εξακολουθεί, κηρύσσει δε όμοιον
αγώνα κατ΄αυτού. Κατά του τοιούτου αγώνος ο Ελληνισμός είνε ηναγκασμένος ν’
αμυνθή, και τοσούτω μάλλον, όσω ούτος τυγχάνει αδικώτερος και αναιδέστερος.
Διότι ο βουλγαρικός αγών βάσιν έχει την εν Μακεδονία ύπαρξιν μεγάλου αριθμού
Βουλγάρων, ην ουδείς εχεφρονών δύναται ν’ αρνηθή τον ελληνικόν χαρακτήρα αυτής
και την εν αυτή υπεροχήν του ελληνικού στοιχείου.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τους ΒΛΑΧΟΥΣ, ΕΔΩ.
Αλλ’ η Ρωμουνία τας αξιώσεις αυτής στηρίζει επί ανυπάρκτου
στοιχείου, διεκδικούσα ως Ρωμούνους χιλιάδας τινάς Βλάχων, εγκατεσπαρμένων
μεταξύ του ελληνικού πληθυσμού, ουδέποτε αποτελεσάντων ίδιον έθνος Βλαχικόν και
ουδέποτε διαδηλωσάντων άλλην συνείδησιν εθνικήν πλην της ελληνικής. Το
Ρωμουνικόν άρα ζήτημα είνε πλάσμα πολιτικόν και κατασκεύασμα τεχνητόν, ουδεμίαν
έχον θέσιν ούτε εν τη συνειδήσει αυτού του Ρωμουνικού λαού, ούτε εν τη
συνειδήσει αυτών των διεκδικουμένων Βλάχων, πλην ολίγων εξωνυμένων και
αποπεπλανημένων, μη αποτελούντων ούτε ένα καν αυτοτελή συνοικισμόν, ούτε μίαν
κοινότητα, ούτε μίαν κώμην. Και το παραδοξότατον πάντων, προς υποστήριξιν της
φανταστικής και ανυπάρκτου ταύτης Ρωμουνικής εθνότητος εν Μακεδονία δεν
εργάζονται κομιτάτα, δεν δρώσιν εταιρείαι και άτομα από του αφανούς ως εν τω
βουλγαρικώ ζητήματι, αλλ’ αυτή αύτη η επίσημος Ρωμουνία από του φανερού,
ψηφίζουσα πιστώσεις σημαντικάς εν ταις Ρωμουνικαίς Βουλαίς υπέρ των ανυπάρκτων
Βλαχικών κοινοτήτων εν Μακεδονία και αξιούσα παρά του Σουλτάνου ν’ αναγνωρίση
ως αυτοτελείς τας δήθεν κοινότητας ταύτας, ουχί μόνον επί βλάβη του ελληνισμού
εν Μακεδονία και Ηπείρω, αλλά και επί σπουδαία ζημία και μειώσει των από του
κατακτητού και εντεύθεν προνομίων του Οικουμενικού Πατριαρχείου και αυτών των
θεσμίων της Ορθοδόξου εκκλησίας, εις ην αξιοί να επιβάλη την Ρωμουνικήν
γλώσσαν, ην ουδείς Μακεδών και ουδείς Βλάχος γνωρίζει.
Η ασύστολος αύτη ενέργεια της Ρωμουνίας επιβάλλει την άμυναν και
καθίστησι ταύτην επιτακτικήν. Εις την άμυναν δε ταύτην συμβάλλωμεν σήμερον διά
της ανά χείρας μελέτης περί των Βλάχων της Μακεδονίας, συνταχθείσης εν είδει
υπομνήματος, ίνα χρησιμεύση όπου δει.
 |
|
Πολύ μεγάλη σημασία, σε τέτοιες εκδόσεις, αυτής της εποχής,
έχει ο κατάλογος “συμβαλλόντων” ή “συνδρομητών”, όπως λεγόταν,
όπου ο συγγραφέας γνωστοποιούσε ποιοι τον εβοήθησαν
για την πραγματοποίηση της εν λόγω εκδόσεως.
Από αυτόν τον κατάλογο, συνάγονται σημαντικά εθνικά, πολιτικά,
οικονομικά, και πνευματικά στοιχεία της Ελλάδος και των Ελλήνων
εκείνης της εποχής.
Στον κατάλογο αυτής της εκδόσεως διαβάζουμε τους:
Γ. Π. Σμύρνης (“υπόδουλος Έλλην” εκ Βουρλών),
Π. Βασιλόπουλος (Πορτ Σάιδ),
Χ. Μεντενόπουλος (Ασμούν Κάτω Αιγύπτου),
Μ. Γ. Πατεράκης (Λονδίνο),
Γ. Λεζίνας, Χ. Μαυροσκούφης, Α. Βενιέρης (Αλεξάνδρεια),
Α. Σάββας (Κάιρο), δυο κουτσοβλάχοι φοιτητες (Γενεύη),
“δούλος Έλλην” (Ατσέ Σμύρνης), Δ. Δάπλης (Σάμος),
Τ. Κανδηλώρος (Αθήνα),
Μ. Π. κουτσοβλάχος (Θεσσαλονίκη)..
|
Πίνακας περιεχομένων:
– Πρόλογος
– Η νέα πολιτική της Ρωμουνίας εν Τουρκία. Επιβαλλόμενη εις τον
Ελληνισμόν άμυνα.
– Α’. Οι Βλάχοι και η Γλώσσα αυτών
Οι Κουτσόβλαχοι και οι Ρωμούνοι. Πληθυσμός των Βλάχων και
διαίρεσις αυτών εις τάξεις. Γλωσσικόν ιδίωμα των Βλάχων.
– Β’. Η Ελληνική παιδεία παρά τοις Βλάχοις
Μέδικοι Βλάχοι και Σχολαί ελληνικαί συντηρούμεναι παρ’ αυτών κατά
τους χρόνους της δουλείας. Βλάχοι διαπρέψαντες επί ελληνική παιδεύσει και
σοφία.
– Γ’. Αι Ρωμουνικαί Αξιώσεις
Γνώμαι των σοφών περί καταγωγής των Κουτσοβλάχων. Θεωρίαι Ρωμουνικαί
περί της εθνικότητος των Κουτσοβλάχων.
– Δ’. Αι Μυθοπλασίαι των Ρωμούνων
Αι περί εκλατινισμού θεωρίαι εξελεγχόμεναι ως ανακριβείς. Η
Μακεδονία και οι Βλάχοι κατά τους Βυζαντινούς χρόνους. Οι Αρωμούνοι
– Ε’. Ιστορία της Ρωμουνικής προπαγάνδας
Πρώτη περίοδος της προπαγάνδας. Δευτέρα περίοδος της προπαγάνδας.
Πρώται ενέργειαι του Μαργαρίτου. Σύμπραξις μετά των Λαζαριστών. Δημοσιογραφικαί
ενέργειαι του Μαργαρίτου. Δράσις του Μαργαρίτου εν Μακεδονία και Ηπείρω.
Απόπειρα ιδρύσεως Ρωμουνικής Εξαρχίας. Το έργον του Μαργαρίτου εν Ρωμουνία.
– ΣΤ’. Τα Έγγραφα
Αριθμός Ρωμουνιζόντων εν Ηπείρω και Μακεδονία. Έκθεσις Ρωμουνική
περί του ναυαγίου της Ρωμουνικής προπαγάνδας. Υπόμνημα του Ρωμούνου υπουργού
Χάρετ.
– Ζ’. Τελευταίαι Ρωμουνικαί ενέργειαι
Τρίτη περίοδος της Ρωμουνικής προπαγάνδας. Περιοδεία Ρωμούνου
Μητροπολίτου εν Μακεδονία. Ενέργειαι της Ρωμουνίας εν Κωνσταντινούπολει. Ο
Σουλτανικός Ιραδές ο αναγνωρίζων τας Βλαχικάς κοινότητας.
– Η’. Το απόρρητον της Ρωμουνικής πολιτικής
Αντιθέσεις γλώσσης και εθνικότητος. Η διεθνής πολιτική εν τω
Βλαχικώ ζητήματι. Σκοπός επιδιωκόμενος παρά της Ρωμουνίας.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.3.2022.
[1] Το βιβλίο επανεκδόθηκε και
κυκλοφορεί από τις εκδ. «Κουλτούρα».
