(*) Ο Ντάριο Φο / Dario Fo (1926
– 2016) ήταν Ιταλός θεατρικός συγγραφέας, ευθυμογράφος, ηθοποιός, θεατρικός
σκηνοθέτης και συνθέτης. Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1997 (είχε προταθεί και το 1975).
Η σάτυρά του υπέφερε πολύ από
την ιταλική λογοκρισία. – ΔΕΙΤΕ την ομιλία του Γ. Λεκάκη ΠΕΡΙ ΣΑΤΥΡΑΣ, ΕΔΩ.
Το 1962 το έργο τους για τον
Χριστόφορο Κολόμβο ενόχλησε τις ακροδεξιές ομάδες της Ιταλίας και προκάλεσε
βίαιες επιθέσεις. Το «La Signora e da buttare» (1967) είχε σχόλια για τον
πόλεμο του Βιετνάμ, τον Λη Χάρβεϊ Όσβαλντ και την δολοφονία του Κένεντι, που η
κυβέρνηση των ΗΠΑ το θεώρησε ασέβεια προς τον πρόεδρο Τζόνσον. Ο Φο δεν
μπορούσε να βγάλει αμερικανική βίζα για πολλά χρόνια μετά. Το 1973 όταν ο Φο άσκησε κριτική στην αστυνομία σε ένα
από τα έργα του, ακολούθησαν αστυνομικές επιδρομές. Η λογοκρισία αυξήθηκε. Στις
8 Μαρτίου 1973, μια νεοφασιστική ομάδα απήγαγε την σύζυγό του, Φράνκα Ράμε, την
βασάνισε και την βίασε. Αλλά η Ράμε επέστρεψε στην σκηνή μετά από δύο μήνες με
νέους αντιφασιστικούς μονολόγους. Αργότερα και το Βατικανό τον θεώρησε
βλάσφημο.
