Του
λυκειάρχη και συγγραφέα Αναστάσιου Στάμου
Το
1800 δημιουργήθηκε η Ιόνιος Πολιτεία, που αναγνωρίσθηκε ως το πρώτο ελεύθερο
ελληνικό κράτος, υπό την προστασία της Ρωσίας αλλά φόρου υποτελής στους
Τούρκους. Το 1803 γίνεται Καγκελάριος της Ιονίου Πολιτείας ο Ιωάννης
Καποδίστριας (σε ηλικία μόλις 27 ετών). Το 1807 ξεσπάει Ρωσοτουρκικός πόλεμος.
Άγγλοι και Ρώσοι μαζί πολιορκούν την Κωνσταντινούπολη, και σχεδιάζουν
επανάσταση στην Πελοπόννησο για αντιπερισπασμό, ενώ με τους Τούρκους συμμαχούν
οι Γάλλοι. Ο Ρωσικός στόλος που έδρευε στην Κέρκυρα πολεμά με τον Γαλλικό στόλο
στην Δαλματία. Τότε βρίσκει ευκαιρία ο Αλή Πασάς, που είχε επεκτείνει την
κυριαρχία του στην Ήπειρο, να επιτεθεί στην Λευκάδα, με 20.000 άνδρες. Το Σούλι
είχε πέσει ήδη από το 1803 και οι Σουλιώτες φυγάδες στο νησί του δημιουργούσαν
συνεχώς προβλήματα.
Ο
Αλή Πασάς μέσα σε δύο-τρεις μήνες οικοδομεί δύο φρούρια, του Αγίου Γεωργίου
στην Πλαγιά και του Τεκέ στην Περατιά. Τότε έρχεται ο Ρώσος στρατηγός Στάτερ
και οργανώνει την άμυνα της Λευκάδας, με 4 λόχους από Κέρκυρα και από Ζάκυνθο.
Οικοδομεί το φρούριο «Αλέξανδρος» απέναντι από την Πλαγιά. Όταν έφυγε όμως ο
Βελής, ο γιός του Αλή, με 12.000 στρατό για να αντιμετωπίσει την εξέγερση στην
Πελοπόννησο αδυνάτισε κάπως το μέτωπο του εχθρού. Τότε πραγματοποιούν επίθεση
οι Έλληνες στο φρούριο Τεκέ και το καταλαμβάνουν (22 Μαρτίου 1807). Είναι 250
Αρματολοί, 150 Λευκαδίτες και 250 Ρώσοι «κυνηγοί» εναντίον 5.000 Τουρκαλβανών.
Αποχωρούν όμως το βράδυ. Ενισχύονται κατόπιν οι δυνάμεις του Αλή και πάλι με
5.000 πεζούς, 6.000 ιππείς, και 18 γαλλικά κανόνια.
Τότε
η Ιόνιος Γερουσία αποστέλλει τον Ιωάννη Καποδίστρια (27 Μαΐου 1807), ο οποίος
απέδειξε εκτός από την πολιτικο-διπλωματική και την στρατιωτική ευφυΐα του.
Αμέσως καταφθάνει ο Ιγνάτιος, τέως Μητροπολίτης Άρτας, με 400 Σουλιώτες, ο
Περραιβός με 250 Ηπειρώτες, η Εθνοφρουρά της Ζακύνθου, ο υποστράτηγος
Παπαδόπουλος με Ρωσικό απόσπασμα από Κέρκυρα, 3 λόχοι Ρουμελιωτών, 1 τάγμα Μανιατών
και 1 τάγμα μικτό Μωραΐτικο. Όλοι κι όλοι οι υπερασπιστές του νησιού ήσαν 2.000
άνδρες.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΛΕΥΚΑΔΑ, ΕΔΩ.
Συγχρόνως,
ο Κατσαντώνης με τον Νότη Μπότσαρη χτυπούν τον ανεφοδιασμό του εχθρικού στρατού
από τα πίσω. Από μέρα σε μέρα περίμεναν όλοι την απόβαση των Τουρκαλβανών στο
νησί.
Ο
Καποδίστριας εφάρμοσε την παλλαϊκή άμυνα. Όλοι συνεισφέρουν στο άνοιγμα μιας
αμυντικής τάφρου μήκους 3,5 χλμ. Κατασκευάστηκε νέο οχυρό, ο «Κωνσταντίνος»,
ενώ επισκευάστηκε το φρούριο της Αγίας Μαύρας. Δημιουργήθηκε ναυτική δύναμη 9
πλοίων, με κυβερνήτη ενός πλοίου τον Κολοκοτρώνη. Ο Καποδίστριας με τον
Κολοκοτρώνη γνωρίστηκαν, υπήρξε αμοιβαία εκτίμηση-σύμπνοια και εμπιστοσύνη, και έγιναν
από τότε αδελφοποιτοί (βλάμηδες, βλα-φρα).
Έχουν
συγκεντρωθεί πλέον όλοι οι Οπλαρχηγοί στην Λευκάδα, ενώ επικρατεί πατριωτικός
ενθουσιασμός. Τότε ένα ρωσικό πλοίο βομβαρδίζει το φρούριο του Τεκέ και
προκαλεί καταστροφές. Συγχρόνως ο Ρωσικός στόλος στο Αιγαίο καταστρέφει τον
Τουρκικό στόλο. Αποχωρούν κατόπιν οι Γάλλοι από την συμμαχία με τους Τούρκους,
και ο Αλή Πασάς αναγκάζεται σε υποχώρηση. Επιτιθέμενοι είναι τώρα οι Έλληνες. Ο
εχθρός αποχωρεί.
Η
Νίκη εορτάζεται στις 7 Ιουλίου 1807 στην ακτή του Μαγεμένου, στην Νικιάνα
(Νίκη + Κιάνα). Εκεί έγινε ένα Ομηρικό συμπόσιο, τριγύρω όλοι οι Αγωνιστές σε
κύκλους και επίτηδες μακριά από τα βλέμματα των Ρώσων. Διηγούνταν ο καθένας τα
κατορθώματά του. Ο Καποδίστριας απευθυνόμενος προς τους Οπλαρχηγούς τότε λέγει:
«ἐλπίζω ἡ πατρὶς νὰ σᾶς καλέσει συντόμως διὰ σκοπὸν
πολὺ ὑψηλότερον». Τότε απαντά ο Κατσαντώνης εκ μέρους όλων υψώνοντας το σπαθί, «ὁρκιζόμεθα νὰ μὴν καταθέσωμε τὰ ὅπλα πρὶν ἴδωμεν τὴν
Ἀνεξαρτησίαν τῆς Ἑλλάδος». Ακολούθησαν υψώνοντας τα ξίφη όλοι οι
Αγωνιστές, ώστε πρόκειται για τον πρώτο πανελλήνιο όρκο απελευθερώσεως της
Ελλάδος!
Ενώ
όμως οι Έλληνες σχεδίαζαν εξέγερση στην Πελοπόννησο συγχρόνως με επίθεση της
Επτανήσου Πολιτείας εναντίον του Αλή Πασά (και απελευθέρωση του Σουλίου), ο
Τσάρος παρέδωσε ξαφνικά την Ιόνιο Πολιτεία στους Γάλλους με την συνθήκη του
Τιλσίτ (8 Ιουλίου 1807). Με εντολή του Μοντσενίγου μάλιστα, του Ρώσου αρμοστή
στην Κέρκυρα, οι «Ρωσοαγγλογάλλοι» της Γερουσίας εκήρυξαν τον πόλεμο στην
Γαλλία (ενώ δεν είχαν πριν καν τολμήσει να κηρύξουν τον πόλεμο στην Τουρκία…).
Αυτή ήταν μια μεθοδευμένη ενέργεια, για να μπουν τα Επτάνησα στο τραπέζι των
διαπραγματεύσεων του Τσάρου… Μετά από ένα χρόνο, οι Γάλλοι παραδίδουν τα
Επτάνησα στους Άγγλους… (μέχρι το 1864).
Έτσι
προδόθηκαν τα όνειρα των Ελλήνων πατριωτών και του Ιωάννη Καποδίστρια, ενώ οι
συνθήκες ήσαν τότε απείρως ευνοϊκότερες για την Επανάσταση, παρά μετά από 14
χρόνια (το 1821). Διότι διαρκούσε ο Ρωσο-Τουρκικός πόλεμος, ο στόλος των
Οθωμανών είχε καταστραφεί, είχε ξεσπάσει η Σερβική επανάσταση, υπήρχε έτοιμος
ελληνικός στρατός που υπηρετούσε σε Ρώσους και Γάλλους, υπήρχε η ελεύθερη
Ιόνιος Πολιτεία ως βάση, είχε δημιουργηθεί για πρώτη φορά εθνικός Στρατός χάρις
στην άμυνα της Λευκάδας, ζούσαν οι μεγάλοι Πολέμαρχοι Κατσαντώνης και
Νικοτσάρας, και είχε εκδοθεί η «Ελληνική Νομαρχία», το ιδεολογικό «μανιφέστο»
της Εθνεγερσίας (1806), καθώς και ο «Ρωσσοαγγλογάλλος», ένα θεατρικό έργο για
τον ύπουλο ρόλο των μεγάλων δυνάμεων (που πρέπει αυτά να τα διαβάσουν όλοι οι
Έλληνες).
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 23.3.2021.
