Το Σπήλαιο
του Κύκλωπα Πολύφημου
στην Μαρώνεια
στον νομό Ροδόπης
Το σπήλαιο βρίσκεται αρκετά
κοντά στο χωριό της Μαρώνειας, στο όρος Ίσμαρος και διανοίγεται σε
ασβεστόλιθους που φέρουν απολιθώματα (νουμουλίτες). Ανήκει στην περι-ροδοπική
ζώνη. Έχει συνολικό μήκος διαδρόμων 2000 μ. Γενικά παρουσιάζει εντυπωσιακό
διάκοσμο και πέρα από μεγάλους σταλακτίτες, σταλαγμίτες, κολώνες, κουρτίνες,
κοράλια, έχει και ιδιαίτερα σπηλαιοθέματα όπως εκκεντρίτες, ελικτίτες,
μαργαριτάρια και τους χαρακτηριστικούς δίσκους της.
κοντά στο χωριό της Μαρώνειας, στο όρος Ίσμαρος και διανοίγεται σε
ασβεστόλιθους που φέρουν απολιθώματα (νουμουλίτες). Ανήκει στην περι-ροδοπική
ζώνη. Έχει συνολικό μήκος διαδρόμων 2000 μ. Γενικά παρουσιάζει εντυπωσιακό
διάκοσμο και πέρα από μεγάλους σταλακτίτες, σταλαγμίτες, κολώνες, κουρτίνες,
κοράλια, έχει και ιδιαίτερα σπηλαιοθέματα όπως εκκεντρίτες, ελικτίτες,
μαργαριτάρια και τους χαρακτηριστικούς δίσκους της.
Ιστορικό εξερεύνησης
Η πρώτη καταγεγραμμένη
εξερεύνηση γίνεται το 1896 από τον Κ. Αυδή στα πρώτα 60 μ. του δεξιού μέρους.
Το 1919 Γάλλοι στρατιώτες μπαίνουν στο σπήλαιο, εξερευνώντας το αριστερό
κομμάτι. Το 1934 ο γιος του Κ. Αυδή εξερευνεί το δεξί κομμάτι του σπηλαίου και
φτιάχνει ένα σκαρίφημα. Πραγματοποίησε χημική ανάλυση στο γουνό και επιδίωξε
την εκμετάλλευση του χωρίς επιτυχία. Θα χρησιμοποιήσει δυναμίτη για να
προσπελάσει κάποια στενά σημεία. Το 1969 η ΕΣΕ επισκέπτεται το σπήλαιο και
χαρτογραφεί αρκετό τμήμα του δεξιού μέρους. Θα ακολουθήσουν άλλες δύο αποστολές
μέσα στον ίδιο χρόνο όπου θα ολοκληρωθεί και η χαρτογράφηση του. Ο τότε
νομάρχης κινείται προς την τουριστική αξιοποίηση του σπηλαίου. Το 2000 η
περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης σε συνεργασία με τον Δήμο Μαρώνειας
ανέθεσε σε ομάδα καθηγητών του ΑΠΘ να πραγματοποιήσει γεωλογικές και βιολογικές
έρευνες. Βιολογική έρευνα επίσης πραγματοποίησε και ο Κ. Παραγκαμιάν το 2004.
εξερεύνηση γίνεται το 1896 από τον Κ. Αυδή στα πρώτα 60 μ. του δεξιού μέρους.
Το 1919 Γάλλοι στρατιώτες μπαίνουν στο σπήλαιο, εξερευνώντας το αριστερό
κομμάτι. Το 1934 ο γιος του Κ. Αυδή εξερευνεί το δεξί κομμάτι του σπηλαίου και
φτιάχνει ένα σκαρίφημα. Πραγματοποίησε χημική ανάλυση στο γουνό και επιδίωξε
την εκμετάλλευση του χωρίς επιτυχία. Θα χρησιμοποιήσει δυναμίτη για να
προσπελάσει κάποια στενά σημεία. Το 1969 η ΕΣΕ επισκέπτεται το σπήλαιο και
χαρτογραφεί αρκετό τμήμα του δεξιού μέρους. Θα ακολουθήσουν άλλες δύο αποστολές
μέσα στον ίδιο χρόνο όπου θα ολοκληρωθεί και η χαρτογράφηση του. Ο τότε
νομάρχης κινείται προς την τουριστική αξιοποίηση του σπηλαίου. Το 2000 η
περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης σε συνεργασία με τον Δήμο Μαρώνειας
ανέθεσε σε ομάδα καθηγητών του ΑΠΘ να πραγματοποιήσει γεωλογικές και βιολογικές
έρευνες. Βιολογική έρευνα επίσης πραγματοποίησε και ο Κ. Παραγκαμιάν το 2004.
 |
| Φωτογραφίες: Γ. Λεκάκη – εφημ. Χρόνος. |
Περιγραφή σπηλαίου
Το σπήλαιο μετά την είσοδο
χωρίζεται σε δύο κλάδους. Τον αριστερό (νότιο) που είναι και μεγαλύτερος και το
δεξί (βόρειο). Ο αριστερός μετά από στενό διάδρομο μας οδηγεί σε μεγάλο θάλαμο
με πλούσιο διάκοσμο και κατόπιν ακολουθεί διάδρομος με λίμνη και στη συνέχεια
βρίσκεται ο μεγαλύτερος θάλαμος του σπηλαίο. Εντυπωσιακό διάκοσμο και μεγάλοι
ογκόλιθοι δημιουργούν ένα μικρό λαβύρινθο. Έντονη παρουσία νυχτερίδων ενώ λόγω
του διοξειδίου του άνθρακα πολλά σπηλαιοθέματα είναι διαβρωμένα. Μετά από στενό
διάδρομο βρίσκουμε τον περίφημο δίσκο της Μαρώνειας, ιδιαίτερα όμορφο σπηλαιόθεμα.
Στο δεξί μικρότερο κλάδο η διαδρομή μας οδηγεί σε θαλάμους με εξίσου ωραίου
διάκοσμο και αρκετές νυχτερίδες. Λίγο πριν το τέλος του κλάδου υπάρχει και 2η
είσοδος.
χωρίζεται σε δύο κλάδους. Τον αριστερό (νότιο) που είναι και μεγαλύτερος και το
δεξί (βόρειο). Ο αριστερός μετά από στενό διάδρομο μας οδηγεί σε μεγάλο θάλαμο
με πλούσιο διάκοσμο και κατόπιν ακολουθεί διάδρομος με λίμνη και στη συνέχεια
βρίσκεται ο μεγαλύτερος θάλαμος του σπηλαίο. Εντυπωσιακό διάκοσμο και μεγάλοι
ογκόλιθοι δημιουργούν ένα μικρό λαβύρινθο. Έντονη παρουσία νυχτερίδων ενώ λόγω
του διοξειδίου του άνθρακα πολλά σπηλαιοθέματα είναι διαβρωμένα. Μετά από στενό
διάδρομο βρίσκουμε τον περίφημο δίσκο της Μαρώνειας, ιδιαίτερα όμορφο σπηλαιόθεμα.
Στο δεξί μικρότερο κλάδο η διαδρομή μας οδηγεί σε θαλάμους με εξίσου ωραίου
διάκοσμο και αρκετές νυχτερίδες. Λίγο πριν το τέλος του κλάδου υπάρχει και 2η
είσοδος.
Ο θρύλος λέει πως ήτανε η
κατοικία του Κύκλωπα Πολύφημου τον οποίο τύφλωσε ο Οδυσσέας για να σώσει τους
συντρόφους του. Τα αρχαιολογικά ευρήματα από ανασκαφή του παρελθόντος μας
δείχνουν ότι το σπήλαιο υπήρξε τόπος κατοικίας και λατρείας από την Νεολιθική
μέχρι τα βυζαντινά χρόνια. Ακόμα παρουσιάζει έντονο βιολογικό ενδιαφέρον λόγω
της παρουσίας 11 ειδών νυχτερίδας και 31 ασπόνδυλων.
κατοικία του Κύκλωπα Πολύφημου τον οποίο τύφλωσε ο Οδυσσέας για να σώσει τους
συντρόφους του. Τα αρχαιολογικά ευρήματα από ανασκαφή του παρελθόντος μας
δείχνουν ότι το σπήλαιο υπήρξε τόπος κατοικίας και λατρείας από την Νεολιθική
μέχρι τα βυζαντινά χρόνια. Ακόμα παρουσιάζει έντονο βιολογικό ενδιαφέρον λόγω
της παρουσίας 11 ειδών νυχτερίδας και 31 ασπόνδυλων.
Πολύ μεγάλη η ανθρώπινη
επέμβαση και ματαιοδοξία. Σπασμένα σε πάρα πολλά σημεία, γραμμένα με σπρέυ και
λάσπη πάνω σε όμορφο σπηλαιοδιάκοσμο, λαθρανασκαφές, σκουπίδια…
επέμβαση και ματαιοδοξία. Σπασμένα σε πάρα πολλά σημεία, γραμμένα με σπρέυ και
λάσπη πάνω σε όμορφο σπηλαιοδιάκοσμο, λαθρανασκαφές, σκουπίδια…
Ο Πρωτέας στην
επίσκεψη του το Νοέμβριο του 2017 καθάρισε τα σκουπίδια και αντικατέστησε τη
σπασμένη κλειδαριά της πόρτας που υπάρχει στην είσοδο.
επίσκεψη του το Νοέμβριο του 2017 καθάρισε τα σκουπίδια και αντικατέστησε τη
σπασμένη κλειδαριά της πόρτας που υπάρχει στην είσοδο.
Βιβλιογραφία
– Τεύχη ΕΣΕ 1957, 1970
– Γεωλογική, πετρολογική και
παλαιοντολογική μελέτη του σπηλαίου της Μαρώνειας στους ηωκαινικούς
νουμουλιτοφόρους ασβεστόλιθους στη Θράκη, ΑΠΘ, 2005
παλαιοντολογική μελέτη του σπηλαίου της Μαρώνειας στους ηωκαινικούς
νουμουλιτοφόρους ασβεστόλιθους στη Θράκη, ΑΠΘ, 2005
– Παρατηρήσεις επί των δίσκων
του σπηλαίου του κύκλωπα Πολύφημου στη Μαρώνεια, Γ.Λαζαρίδης, 2005
του σπηλαίου του κύκλωπα Πολύφημου στη Μαρώνεια, Γ.Λαζαρίδης, 2005
ΠΗΓΗ και περισσότερες φωτογραφίες:
ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: ΣΠΗΛΑΙΟ ΚΥΚΛΩΠΑ, ΚΥΚΛΩΠΟΣ, ΠΟΛΥΦΗΜΟΣ, ΠΟΛΥΦΗΜΟΥ, ΜΑΡΩΝΕΙΑ, ΔΙΣΚΟΣ ΤΗΣ ΜΑΡΩΝΕΙΑΣ, ΡΟΔΟΠΗ, ΘΡΑΚΗ, ΙΣΜΑΡΟΣ, ΑΥΔΗΣ, ΠΑΡΑΓΚΑΜΙΑΝ
